Virtuele winkelcentra: de toekomst van ‘retail therapy’?

Foto van Richard van Hooijdonk
Richard van Hooijdonk
  • Hoe zien virtuele shopping malls eruit?
  • 3D-producten voor virtuele winkelcentra
  • Nieuwe niveaus van online winkelen
  • VR-retail in actie – drie voorbeelden
  • Zijn virtuele winkels voor elk type product geschikt?

Online retail is de afgelopen decennia gestaag gegroeid en winkelen vanuit je eigen luie stoel is niets nieuws meer. Maar om een echte winkelervaring te hebben, waarbij je producten kunt bekijken, aanraken en proberen, moet je nog steeds je huis uit. Daar komt echter langzaam verandering in. Ontwikkelingen in virtual reality (VR)-technologie zorgen ervoor dat je de meer interactieve aspecten van winkelen ook thuis kunt ervaren, mits je een VR-headset hebt. Er zijn al een aantal virtuele winkelcentra gerealiseerd – of in ontwikkeling – waar je digitale representaties van winkels en hun producten kunt ervaren. Heeft deze combinatie van online en ‘traditionele’ retail in de toekomst echt potentieel, of is het gewoon een soort gulden middenweg maar dan zonder de voordelen die beide opties bieden? Naarmate het aantal virtuele shopping malls toeneemt zal het antwoord op deze vragen hopelijk duidelijk worden.

Virtuele winkels kunnen zich op futuristische ruimteschepen of in onderwaterwerelden bevinden, en voor de kerstperiode bijvoorbeeld zelfs naar Lapland getransporteerd worden!


Hoe zien virtuele winkelcentra eruit?

Omdat je bij het bouwen van virtuele shopping malls niet met dezelfde beperkingen te maken hebt als bij als fysieke winkelcentra, kunnen ze precies ontworpen worden zoals de ontwikkelaar of ontwerper dat voor ogen heeft. De meeste virtual mall-concepten lijken echter veel op bestaande fysieke winkelcentra. Misschien komt dit omdat we gewoontedieren zijn en eerder geneigd zijn om iets nieuws – zoals nieuwe technologie – te omarmen wanneer het bekend of vertrouwd lijkt. En misschien speelt het feit dat je in een ‘traditioneel’ ogend winkelcentrum eerder vindt wat je zoekt ook een rol. Naarmate consumenten gewend raken aan andere concepten kan dit echter veranderen en staat het publiek misschien meer open voor ‘alternatiever’ ogende virtuele malls. Zo kunnen virtuele winkels uiteindelijk op futuristische ruimteschepen of in onderwaterwerelden gevestigd worden, en voor de kerstperiode bijvoorbeeld zelfs naar Lapland getransporteerd worden!

Voor het gemak, en om ervoor te zorgen dat marketing en reclame het meest effectief is, worden de artikelen in de virtuele winkels nauwkeurig als 3D-representaties van de echte producten – die bij de klant bezorgd worden – weergegeven.

Net als in andere virtuele ruimtes, zoals de metaverse, worden virtuele klanten in virtuele winkels vertegenwoordigd door avatars. Echte mensen kunnen werken als winkelpersoneel en adviseurs om producten aan te bevelen en informatie te verstrekken, hoewel deze rollen uiteindelijk ook door AI’s kunnen worden vervuld. Zodra klanten de winkel verlaten, kan de inhoud van hun winkelmandje automatisch worden besteld en afgerekend, waardoor het niet meer nodig is om aan de kassa te betalen. Het concept van een virtueel winkelcentrum biedt retailers verschillende voordelen. Zo hoeft de retailer geen dure winkelruimte meer te huren (hoewel sommige metaverse ruimtes ook leasesystemen hebben geïmplementeerd) en kan er een onbeperkt aantal klanten tegelijkertijd in de winkel zijn. Ook het visuele ontwerp van deze winkels kent nauwelijks limieten omdat je hier niet te maken hebt met de beperkingen van fysieke materialen en de beschikbaarheid ervan.


3D-producten voor virtuele winkelcentra

Een ander voordeel van virtuele retail is dat diefstal nagenoeg geen factor is. Aangezien de meeste producten die je in virtuele winkels tegenkomt 3D-replica’s zijn van wat later bij de klant thuis wordt bezorgd, kunnen deze ook niet gestolen worden. Deze 3D-representaties van producten hebben ook andere voordelen. Het zien, ‘aanraken’ en manipuleren van  3D producten – vergeleken bij het bekijken van platte 2D-afbeeldingen – leidt tot meer klantbetrokkenheid en hogere verkoopcijfers. Bumbleride, een verkoper van kinderwagens, ontdekte dat de 3D-replica’s van de producten op hun website de conversie met een derde verhoogden en dat klanten vijf keer meer tijd op elke websitepagina doorbrachten. De mogelijkheid om producten van alle kanten te bekijken is met name handig voor retailers en klanten van producten als meubels, kleding en sieraden. Het creëren van 3D-modellen van echte producten is dus een belangrijke eerste stap in de voorbereiding op een potentiële, door VR gedomineerde retailmarkt.


Nieuwe niveaus van online winkelen

Dat de opkomst van online winkelen de detailhandel volledig heeft getransformeerd is klinkklaar. Online winkels bieden de consument talloze voordelen. Denk aan de mogelijkheid om te kiezen uit een veel breder assortiment dan de producten die in de winkels in de buurt op voorraad zijn, de lagere prijzen (wat de retailer aan huur bespaart, daar profiteert de klant ook van), en de mogelijkheid om te kopen zonder dat je daarvoor je huis uit hoeft. Daarnaast zorgen zelfscankassa’s en contactloos betalen ervoor dat je nog sneller klaar bent met winkelen. Nieuwe ontwikkelingen zullen het moment tussen ‘zien’ en ‘kopen’ steeds korter maken. Zo kunnen we in de toekomst een tv-programma pauzeren om een product op het scherm te scannen en te bestellen. Ook komen er interactieve billboards waarmee je een product met een tik of een swipe koopt en krijgen we slimme brillen die direct informatie geven over de (beschikbaarheid van) producten die je om je heen ziet.

Hoewel deze ontwikkelingen zeker lucratief zullen zijn voor fabrikanten en detailhandelaren – en handiger voor de consument die steeds minder tijd lijkt te hebben – zijn er ook belangrijke potentiële nadelen. Nu advertenties in toenemende mate elk aspect van ons (fysieke en virtuele) leven binnendringen, en bovendien interactief genoeg zijn om directe aankopen mogelijk te maken, zullen onze winkelgewoonten veranderen op manieren waarop we niet zijn voorbereid. Als we dat moment van aarzeling tussen zien en kopen niet langer hebben kan dat leiden tot (nog) meer spontaan en financieel onverantwoord koopgedrag – om nog maar te zwijgen van de bredere sociale en economische implicaties van deze ‘impulsaankopen’. Voor degenen die geld teveel hebben is een toekomst van instant shopping natuurlijk een droom die uitkomt. Maar net als bij veel andere technologische en sociale ontwikkelingen, kunnen de effecten van deze veranderingen dus enorm variëren, afhankelijk van de financiële status van elk individu en vele andere factoren.


VR-retail in actie – drie voorbeelden

Metaverse-bedrijf RFOX is een van de organisaties die de ontwikkeling van virtuele winkelruimtes aanstuurt. Zijn eigen versie van de metaverse, RFOX VALT, draait op een ecosysteem dat wordt aangedreven door RFOX- en VFOX-tokens. Bedrijven kunnen ook virtueel land kopen voor hun eigen winkels. Een van de belangrijkste verkoopargumenten van RFOX VALT is de mix van winkels, ruimten en ‘panden’ die gericht zijn op andere activiteiten, zoals kunst, muziekconcerten en e-sportevenementen. Tussen het meedoen aan evenementen door kun je bijvoorbeeld eten bestellen bij een virtueel afhaalrestaurant en dit vervolgens op je echte, fysieke adres laten bezorgen.

Een ander voorbeeld van VR-retail is The Black Virtual Mall, een virtuele locatie die voor Black-owned bedrijven is ontwikkeld. De oprichter, Alquincia Selolawane, ontvangt elke maand aanmeldingen en verhuurt winkel- en kioskruimten aan succesvolle aanvragers. Het winkelcentrum heeft meerdere verdiepingen en zelfs een foodcourt. Hoewel het concept van virtueel onroerend goed al eerder is onderzocht, is The Black Virtual Mall misschien wel het eerste project voor de ontwikkeling van virtueel commercieel vastgoed voor retailers.

TheMall is een van de grootste virtuele winkelcentra en entertainmentbestemmingen. Het is acht keer groter dan ’s werelds grootste fysieke winkelcentrum, de Dubai Mall, en omvat meer dan 100 miljoen vierkante meter en meer dan 100 verschillende verdiepingen.

En in de metaverse is TheMall een van de grootste virtuele winkelcentra en entertainmentbestemmingen. TheMall is toegankelijk via internetbrowsers en bezoekers treffen er een verscheidenheid aan fysieke en digitale producten. Hoewel VR er nog niet wordt ondersteund, wordt deze mogelijkheid wel al ontwikkeld en zal het in de nabije toekomst als optie beschikbaar zijn. Volgens Alan Smithson van projectontwikkelaar MetaVRse is TheMall acht keer groter dan ’s werelds grootste fysieke winkelcentrum, de Dubai Mall, en omvat het meer dan 100 miljoen vierkante meter en meer dan 100 verschillende verdiepingen. Ongeveer 70 procent van de ruimte in het winkelcentrum is bestemd om te worden verkocht aan ontwikkelaars in de vorm van NFT’s en de rest van de ruimte is voor ‘speculatieve activa voor investeerders’. Volgens Smithson en zijn team is het uiteindelijk de bedoeling dat er in de TheMall concerten en shows gehouden worden waar bovendien AI-conciërges aanwezig zijn om bezoekers te assisteren.


Zijn virtuele winkels voor elk type product geschikt?

Voor bepaalde soorten producten is virtueel winkelen natuurlijk niet geschikt. Het online kopen van schoenen en kleding mag dan wel populair zijn, maar je kunt deze items virtueel niet fatsoenlijk passen. Als oplossing voor deze uitdagingen heeft schoenenretailer Poppy Barley virtuele pas- en stylingafspraken geïntroduceerd die veel meer te bieden hebben dan een online productcatalogus die je doorbladert. Om schoenen ook daadwerkelijk te kunnen passen moeten deze eerst worden gekocht en bij de klant thuis worden bezorgd. Veel aspecten van de dienstverlenende sector zullen deze VR-transformatie in veel mindere mate meemaken in de nabije toekomst. Zo bestaat er bijvoorbeeld (nog) geen technologie die ons in staat stelt om ons haar te laten doen of een vers kopje koffie aangereikt te krijgen door iemand die zich niet fysiek in dezelfde ruimte bevindt. VR-winkelcentra richten zich dus voorlopig alleen op producten die zonder proberen geleverd en diensten die op afstand uitgevoerd kunnen worden. De internationale meubel- en woninginrichtingswinkel Crate&Barrel, bijvoorbeeld, is in deze niche actief met het aanbieden van virtuele huisontwerpdiensten, zoals 3D, 360-graden rondleidingen.


Een laatste overweging

Zoals met de meeste nieuwe concepten hebben veel mensen ook over virtuele winkelcentra zo hun bedenkingen en wordt dit concept met nogal wat scepsis ontvangen. Voor de meesten zit de aantrekkingskracht van het naar een winkel gaan niet zozeer in de fysieke handeling van producten ophalen, maar meer in het sociale component. In de winkel ontmoet je namelijk mensen uit de buurt en heb je allerlei (andere) sociale contacten. In een virtuele winkel is dit moeilijk te na te bootsen. Zo zou de ‘persoon’ die naast je staat (of beter gezegd, de avatar van de persoon) in theorie een paar straten verderop kunnen wonen, maar ook helemaal aan de andere kant van de wereld. Een ander minpunt is dat virtueel rondlopen in een winkel en 3D-producten oppakken en in je virtuele winkelwagentje doen natuurlijk veel langer duurt dan op je computer door artikelen browsen, met je muis selecteren en afrekenen. Wel kunnen virtuele winkelcentra mensen die geen toegang hebben tot gewone winkels – vanwege logistieke uitdagingen, een beperking of om andere redenen –  mogelijkheden bieden om dit toch enigszins te ervaren.

Om ervoor te zorgen dat het virtuele shopping mall-concept meer wordt dan simpelweg het opnieuw uitvinden van het wiel, zullen ontwikkelaars moeten profiteren van de kansen die dit concept biedt, in plaats van alleen de minst handige en wenselijke aspecten van online en fysiek winkelen virtueel na te bootsen. Hoe dit concept zich ook zal ontwikkelen, het is belangrijk dat retailers zich erop voorbereiden dat deze technologie de markt zal verstoren – bijvoorbeeld door hun bestaande businessmodellen opnieuw onder de loep te nemen en aan te passen. Succes in de detailhandel valt of staat met een diepgaand begrip van de wensen van de consument en het is dan ook van belang dat bedrijven de komende jaren aandacht besteden aan hoe consumenten op virtuele winkelcentra zullen reageren.

Share via
Copy link