- Van touchscreens naar tekstberichten op je contactlens
- Computers die je gedachten, emoties en dromen ontcijferen
- Brain-to-brain communicatie: is telepathie al mogelijk?
- Leugendetectie 2.0 – kan functionele MRI echt vertellen wanneer je liegt?
- De ethische kanten van telepathie en gedachten lezen
Dankzij ontwikkelingen in de technologie hebben we talloze communicatiemethoden tot onze beschikking en communiceren we sneller, makkelijker en vaker dan ooit tevoren. Het is haast onmogelijk om de ontwikkelingen bij te houden want het lijkt wel of er elke maand nieuwe technologie, andere platforms of betere devices geïntroduceerd worden. Ons leven wordt beheerst door digitale communicatie. We zijn always on en raken in paniek wanneer onze batterij leegraakt of als we even geen wifi hebben. We zijn bijna met onze mobiele telefoons vergroeid en checken talloze keren per dag of we een appje hebben, onze Facebook-update geliket is en of we nieuwe Instagramvolgers hebben. We besteden enorm veel tijd aan het in contact blijven met familie, vrienden, collega’s en zakelijke partners.
De manier waarop we met anderen communiceren en de manier waarop onze devices met elkaar in verbinding staan is de afgelopen jaren volledig compleet veranderd en aan deze ontwikkelingen komt voorlopig geen eind. Hoe ziet de toekomst van communicatie eruit? Wat komt er na ‘voice-to-text’? Teksten we over een paar jaar met onze gedachten of komt er in de toekomst helemaal geen apparaat meer aan te pas en staan onze hersenen direct met elkaar in contact?
1. Van touchscreens naar tekstberichten op je contactlens
Onze huidige communicatie gaat voor het grootste deel via touchscreen interfaces. Over een paar jaar zien we touchscreens, behalve op onze smartphones en tablets, ook op bureaus, salontafels, badkamerspiegels en autoruiten. Zelfs onze handpalmen worden interfaces. Bovendien neemt de voice-to-text technologie ook een grote vlucht. Ontwikkelingen zien we al in Siri van Apple, die het mogelijk maakt om met onze stem textberichten te creëren of apparaten te besturen. Ook gesture control wordt al op grote schaal gebruikt in de Wii en Kinect-technologie. Google Glass kennen we uiteraard allemaal en Microsoft doet samen met wetenschappers van de Universiteit van Washington onderzoek naar AR-functionaliteit in contactlenzen. Wat is de volgende stap? Als we in de toekomst denken: ‘ik wil mijn tweets zien’, verschijnen ze dan op onze contactlens? Het klinkt misschien futuristisch, maar de technologie is er voordat je T-W-E-E-T kunt zeggen.
Wetenschappers van het Centre of Microsystems Technology van de Universiteit van Gent hebben een LCD-schermpje ontwikkeld dat kan worden ingebed in een contactlens waarop je door middel van draadloze technologie beelden kunt projecteren. Met de contactlenzen kun je niet alleen films bekijken. Ook tekstberichten worden vanaf je pc, tablet of smartphone rechtstreeks naar je oog verstuurd. Nu deze basistechnologie er is, is het slechts een kwestie van tijd voordat we praktische toepassingen op de markt zien.
2. Computers die je gedachten, emoties en dromen ontcijferen
Onderzoekers zijn erin geslaagd om nieuwe computerprogramma’s te ontwikkelen waarmee je, in real-time, iemands gedachten kunt ontcijferen. De programma’s zijn in staat om te voorspellen wat je hoort, op basis van elektrische signalen van hersenimplantaten. Wanneer iemand een beeld ziet, worden de hersensignalen ervan in tijd van milliseconden ontcijferd.
Aan zeven zware epilepsiepatiënten die hersenimplantaten hadden gekregen om hun aandoeningen te behandelen, werd gevraagd of zij interesse hadden in experimenteren met gedachtenlezen. Vervolgens liet de onderzoeker zijn groep deelnemers naar een kort gesprek luisteren. Tegelijkertijd legde hij de activiteit in het gehoorcentrum van de hersenen vast. De bedoeling was om het gesprek aan de hand van de elektrische hersenactiviteit te reconstrueren. Omdat het gehoorcentrum bij bepaalde geluiden op een vaste manier reageert, was het mogelijk om de hersenactiviteit met een speciaal computerprogramma aan de juiste geluiden te koppelen. Daarna deed het team een experiment waarin iemand in een ruimte een woord uitsprak waar de proefpersonen naar luisterden. Vervolgens werd de daarop reagerende hersenactiviteit geanalyseerd door de computer in een andere ruimte, die op basis daarvan het woord in driekwart van de gevallen kon ‘raden’.
Deze ontwikkelingen zijn enorm hoopgevend voor mensen met een spraakgebrek of andere communicatieproblemen. Het concept kan zelfs verder ontwikkeld en toegepast worden bij mensen die als gevolg van een beroerte lijden aan het ‘locked-in’ syndroom. Als je op basis van hersenactiviteit gesprekken kunt reconstrueren, kunnen duizenden mensen hiervan profiteren. In 2014 slaagden Jack Gallant en Shinji Nishimoto van UC Berkeley erin om afbeeldingen van filmclips te reproduceren – door hersengolven van de persoon die ernaar keek te decoderen en weer te ‘vertalen’ in beelden. De resultaten waren verbluffend. Patiënten waren in staat om hele delen van de clips ‘terug te halen’, al waren ze niet zo scherp en gedetailleerd als de originele clip. Met dit ‘proof of concept’ zijn we over een jaar of tien wellicht in staat om onze dromen op te nemen en af te spelen.
3. Brain-to-brain communicatie: is telepathie al mogelijk?
In een ander experiment hebben Dr. Pascual-Leone, neuroloog, en zijn collega’s bij Starlab Barcelona en Axilum Robotics in Frankrijk, de hersenen van een aantal proefpersonen aangesloten op een computer. Met behulp van EEG’s slaagden ze erin om berichten van de ene persoon naar de andere te zenden. De onderzoekers vroegen een proefpersoon in India te denken aan woorden als ‘ciao’ en ‘hola’. Tegelijkertijd werden zijn hersengolven geregistreerd, de golven werden omgezet in binaire code en via e-mail verzonden naar Frankrijk. Daar werd de binaire code vervolgens weer omgezet in hersengolven, die de ontvanger in de vorm van lichtflitsen via een EEG ontving. Uit de volgorde van de flitsen was de ontvanger in staat om de woorden te interpreteren. Pascual-Leone vertelt: “Omdat we erin zijn geslaagd om mensen op afstand met elkaar te laten communiceren, zonder gebruik van traditionele communicatiemethoden als spreken of gebarentaal, ben ik ervan overtuigd dat onze hersenen in de toekomst direct met elkaar communiceren.”
Mark Zuckerberg van Facebook deelt deze mening. In een Q&A op zijn Facebookpagina liet hij weten dat hij verwacht dat we in de toekomst geen smartphones of pc’s meer nodig hebben om met elkaar te communiceren. In plaats daarvan communiceren we rechtstreeks, van brein tot brein. Met andere woorden: met telepathie. Volgens Zuckerberg zijn we in de toekomst in staat om gedachten naar elkaar te sturen zodat je vrienden, wanneer jij ergens aan denkt, direct hetzelfde kunnen ervaren.
4. Leugendetectie 2.0 – kan functionele MRI echt vertellen wanneer je liegt?
In tegenstelling tot wat men vaak in films ziet, zijn de huidige leugendetectiemethoden niet al te betrouwbaar. De polygraaf meet namelijk lichamelijke symptomen als hartslag, transpiratie en ademhaling, waarin ook pieken worden waargenomen wanneer iemand om wat voor reden dan ook gespannen is. Door de sterke ontwikkelingen in de fMRI techniek is, zoals we eerder in dit artikel zagen, in de afgelopen jaren aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het in kaart brengen van de hersenfuncties. Met deze non-invasieve meetmethodes kan men inmiddels ook bestuderen wat er tijdens het vertellen van een leugen in iemands hersenen gebeurt. Zo ontstaat er tijdens een leugen (in vergelijking met het spreken van de waarheid) een significante toename van de hersenactiviteit en is er ook een duidelijk neurofysiologisch verschil waar te nemen.
Diverse onderzoeken hebben uitgewezen dat de betrouwbaarheid van deze techniek voor leugendetectie tussen de 80 en 90 procent ligt. Mocht dit boven de 90 procent komen, zou de Nederlandse rechtbank het gebruik van fMRI in leugendetectie wellicht overwegen. Of de resultaten nu volledig accuraat zijn of niet, de mogelijkheden binnen de rechtspraak lijken veelbelovend en experts menen dat het onderzoeksveld in de toekomst een superieure leugendetector mogelijk maakt.
5. De ethische kanten van telepathie en gedachten lezen
Gelukkig staan de ontwikkelingen op het gebied van gedachten lezen en telepathie nog in de kinderschoenen. De technologie is nog primitief en heeft de aankomende jaren nog geen praktische toepassingen. Wel gaan de onderzoeken en experimenten natuurlijk gestaag door. Wetenschappers zijn bijvoorbeeld al bezig met de ontwikkeling van een MRI-apparaat dat zo klein is als een mobiele telefoon. Hiermee kun je heel eenvoudig je eigen hersenactiviteit monitoren en vastleggen. Het Amerikaanse leger is een VR-headset aan het ontwikkelen waarmee je elektrische hersensignalen kunt versturen. Zo zijn er nog talloze andere ontwikkelingen.
Als we het hebben over gedachten lezen krijgen we ook met ethische overwegingen te maken. Ten eerste zijn de experimenten om deze technologie te ontwikkelen gevaarlijk en kunnen proefpersonen blijvend hersenletsel oplopen. Ten tweede, hoe kun je zelf bepalen wie er met jou praat? En hoe voorkom je dat een andere persoon misbruik maakt van jouw gedachten, je hersenen hackt en de controle erover overneemt? Zou er dan een soort third party headset moeten komen die dat allemaal reguleert? En wat als zo’n device je gedachten registreert, opslaat, verkoopt of anderszins distribueert? Gelukkig hebben we voorlopig niet met deze kwesties te maken maar de ontwikkelingen gaan in ijltempo verder. En ook al hebben we in de nabije toekomst van communicatie wellicht nog niet met telepathie te maken, het concept geeft zeker veel stof tot nadenken.
