Samenvatting
Tegen 2050 zullen baanbrekende technologische innovaties elk aspect van ons bestaan veranderen. Zo zal niet alleen onze manier van leven en werken tegen die tijd volledig veranderd zijn, maar ook hoe we omgaan met de wereld om ons heen. Maar deze ontwikkelingen hebben ook een keerzijde, met gevaren die we ons nu nog niet eens kunnen voorstellen. Steeds meer mensen krijgen toegang tot krachtige technologieën en leren ermee werken. En dat is precies waar het misgaat: in verkeerde handen kunnen er namelijk nieuwe gevaren ontstaan waar onze beveiligingssystemen geen raad mee weten.
- Door ontwikkelingen in AI kan malware gecreëerd worden waarvan de codering zich zelfstandig en automatisch aanpast, waardoor het beveiligingssystemen kan omzeilen.
- Huishoudelijke robots en beveiligingsrobots kunnen door hackers overgenomen worden om ons te bespioneren of ons zelfs fysiek in gevaar te brengen.
- Quantumcomputers kunnen onze huidige versleutelingsmethoden volledig nutteloos maken, wat een bedreiging vormt voor onze financiële systemen en communicatie.
- Hersenimplantaten kunnen gehackt worden om toegang tot onze gedachten en herinneringen te krijgen, of zelfs om ons gedrag rechtstreeks te manipuleren. De gevolgen voor onze privacy en veiligheid zijn niet te overzien.
- Aanvallen op connected systemen in slimme steden kunnen essentiële diensten platleggen of voor grootschalige ontwrichting zorgen, wat miljoenen mensen tegelijk treft.
- Door cyberaanvallen op IoT-landbouwsystemen komen de voedselproductie, wereldwijde voedselzekerheid en economische stabiliteit in gevaar.
Deze dreigingen zijn zonder meer ernstig en we moeten ze dan ook zeer serieus nemen. Maar we kunnen de technologische vooruitgang niet stoppen of zelfs maar vertragen. We staan namelijk voor immense uitdagingen: denk alleen al aan klimaatverandering, voedseltekorten, problemen in de zorg en de energiecrisis. Die lossen we nou eenmaal alleen op door te blijven innoveren. Het is daarom zaak om nieuwe technologieën slim en verantwoord te ontwikkelen. Want uiteindelijk moeten ze ons leven beter maken, niet gevaarlijker.
Technologie: vriend of vijand?
Als je probeert te bedenken hoe het leven er in 2050 uit zal zien – welke beelden zie je dan voor je? Wat komt er het eerste in je op? De meesten van ons zien waarschijnlijk vliegende auto’s die tussen glimmende wolkenkrabbers door zoeven, robots die al ons huishoudelijk werk doen, of misschien zelfs vakanties op Mars. En deze scenario’s zijn misschien niet eens zo vergezocht als ze lijken.
Kijk alleen maar eens naar wat er de laatste decennia allemaal is veranderd. Elk jaar lijken er wel nieuwe doorbraken te zijn die ons leven makkelijker, gezonder en meer verbonden maken. We genezen ziektes die ooit ongeneeslijk leken, pakken ingewikkelde milieuproblemen aan en verleggen steeds weer de grenzen van wat mogelijk is – op manieren waar onze grootouders niet eens van konden dromen. Maar hier zit dus wel een addertje onder het gras: hoe graag we ook willen geloven dat deze technologieën alleen voor goede dingen worden gebruikt, is de werkelijkheid helaas anders. In verkeerde handen kan zelfs de meest onschuldige technologie namelijk ook gebruikt worden voor het creëren van – bijvoorbeeld – extreem destructieve wapens.
Wat vooral zorgelijk is, is dat het bijna onmogelijk is om te voorspellen waar de volgende dreiging vandaan zal komen. Wordt het een vijandige staat met een voorraad autonome drones? Een terroristische groepering met een arsenaal aan 3D-geprinte wapens? Een eenzame hacker met een wrok en een toetsenbord? Zelfs vandaag de dag is dat al lastig te zeggen. Wat we wél weten is dat de drempel om aan deze technologieën te komen met de dag lager wordt. Technologieën waarvoor je vroeger bakken met geld en technische kennis nodig had, worden steeds goedkoper en gebruiksvriendelijker. En hoewel de overgrote meerderheid van de mensen deze technologieën ongetwijfeld voor legitieme doeleinden zal gebruiken, zullen er altijd enkelingen zijn die er andere plannen mee hebben.
AI-gestuurde cyberaanvallen
Door ontwikkelingen in AI kan malware gecreëerd worden waarvan de codering zich zelfstandig en automatisch aanpast, waardoor het beveiligingssystemen kan omzeilen. Hoe verdedig je je tegen zo’n dreiging?
Laten we beginnen met de meest voor de hand liggende en directe dreiging: kunstmatige intelligentie (AI). We zien nu al dat AI vele aspecten van ons leven verandert, maar wat we op dit moment meemaken is nog maar het topje van de ijsberg. Tegen 2050 zal AI met alles in onze samenleving verweven zijn, en onze vitale infrastructuur, gezondheidszorg, financiën – eigenlijk alle belangrijke systemen die je kunt bedenken – beheren. Dit levert weliswaar allerlei voordelen op voor ons dagelijks leven, maar dankzij diezelfde technologische ontwikkelingen kunnen criminelen ook steeds geavanceerdere aanvallen uitvoeren.
Een van de grootste zorgen is wat er kan gebeuren wanneer hackers AI-gestuurde malware gaan maken. En dan hebben we het niet over gewone computervirussen. Nee, dit worden programma’s die slim genoeg zijn om hun eigen code automatisch aan te passen zodra ze op beveiligingsmaatregelen stuiten. En iets dat zich steeds aanpast om niet ontdekt te worden kunnen we bijna niet tegenhouden of uitschakelen.
Maar dat is nog niet eens het meest verontrustende. In het verleden waren er voor grootschalige cyberaanvallen meestal aanzienlijke middelen en technische expertise nodig – iets waar doorgaans alleen landen of grote criminele organisaties over beschikten. AI gaat dit volledig veranderen. Binnenkort kan één persoon met de juiste AI-tools direct evenveel schade aanrichten als een heel team hackers nu in maanden tijd.
Robotopstand
In 2050 kunnen robots al ons huishoudelijk werk uitvoeren. Maar wat als criminelen onze robotassistenten gebruiken om ons te bespioneren, bij ons thuis in te breken of ons zelfs fysiek aan te vallen?
De razendsnelle ontwikkelingen in AI maken ook de productie van steeds geavanceerdere robots mogelijk. In 2050 zullen robots waarschijnlijk een vertrouwd beeld zijn in ons dagelijks leven. Elk huishouden krijgt mogelijk zijn eigen robotassistent, die allerlei taken in huis uitvoert: de afwas, strijken, koken, noem maar op. Maar hoe handig en efficiënt deze robots ook zijn, door onze groeiende afhankelijkheid ervan worden ze ook een steeds aantrekkelijker doelwit voor hackers.
Probeer je hier eens een voorstelling van te maken: deze robots hebben allerlei sensoren, camera’s en microfoons waarmee ze zich oriënteren, navigeren en met hun omgeving communiceren. Een minder prettige bijkomstigheid is alleen dat ze ons hiermee dus ook 24/7 kunnen bespioneren, waardoor het volledig gedaan is met onze privacy. Een gehackte robot wordt in feite een mobiel observatieapparaat dat alles wat het ziet en hoort direct naar de hackers streamt. En het wordt nog erger: omdat deze robots waarschijnlijk verbonden zijn met de slimme systemen in ons huis, kunnen ze worden gebruikt om onze beveiliging te omzeilen. Bijvoorbeeld door deuren te ontgrendelen en alarmen uit te schakelen – en je snapt wel wat hiervan de potentiële gevolgen kunnen zijn.
En dan hebben we het nog niet eens gehad over wat er kan gebeuren als iemand de veiligheidsprotocollen van een robot weet te omzeilen. Deze machines zijn sterk genoeg om zware voorwerpen te tillen en kunnen makkelijk met gevaarlijke voorwerpen overweg – zoals bijvoorbeeld een keukenmes. Als zo’n robot in verkeerde handen valt, kunnen ze gebruikt worden om chaos in ons huis aan te richten en ons zelfs fysiek iets aan te doen. In 2050 patrouilleren er waarschijnlijk robots door onze straten in plaats van politieagenten. Deze beveiligingsrobots worden uitgerust met verschillende tools en mogelijk zelfs wapens om de orde te handhaven en om op mogelijke dreigingen te reageren. Stel je voor wat er zou kunnen gebeuren als hackers deze zwaar bewapende machines in handen krijgen.
De quantumdreiging
In de testfase, maar verontrustend: quantum computers maken straks mogelijk al onze huidige versleutelingsmethodes waardeloos. En dat bedreigt een groot deel van onze cruciale systemen.
Je staat er misschien niet bij stil, maar cryptografie – het versleutelen van gegevens – speelt een cruciale rol in de beveiliging van alles dat we online doen. Of je nu je bankrekening checkt, een berichtje stuurt naar vrienden of iets koopt op het internet: je vertrouwt erop dat versleuteling je gegevens tegen nieuwsgierige blikken beschermt. Maar hoe sterk onze huidige versleutelingsmethodes ook zijn, ze lijken niet opgewassen tegen de kracht van quantumcomputing. Dat komt doordat veel bestaande versleutelingstechnieken – ook die voor online transacties en communicatie – gebaseerd zijn op rekenkundige bewerkingen die gewone computers niet of nauwelijks kunnen oplossen.
Met quantumcomputers, die gebruikmaken van de principes van quantummechanica om complexe berekeningen uit te voeren, worden deze bewerkingen mogelijk veel eenvoudiger te kraken. Als een hacker een krachtige quantumcomputer in handen krijgt, kan deze zelfs door de sterkste versleuteling heenbreken en toegang krijgen tot allerlei gevoelige informatie. Ze zouden bijvoorbeeld geld kunnen stelen van onze bankrekeningen of geheime overheidscommunicatie kunnen onderscheppen. Dit laatste vormt natuurlijk een ernstige bedreiging voor de nationale veiligheid, met gevolgen die nauwelijks te overzien zijn.
Maar niet alleen onze online activiteiten lopen gevaar. Quantumcomputers vormen mogelijk ook een bedreiging voor blockchaintechnologie, waarvan wordt verwacht dat die de komende jaren nog belangrijker wordt. Blockchain maakt gebruik van asymmetrische cryptografie om transacties te beveiligen – en net als andere vormen van versleuteling is deze mogelijk kwetsbaar voor aanvallen met quantumcomputers. Volgens een recent onderzoek is een kwart van alle bitcoins en 65% van de digitale munt Ethereum opgeslagen op een manier die ze kwetsbaar maakt voor diefstal via quantumcomputers. Dit zou het hele blockchainecosysteem kunnen ontwrichten. De gevolgen zouden nog ernstiger zijn als crypto tegen 2050 ons traditionele geld gaat vervangen en het belangrijkste betaalmiddel wordt, zoals sommige experts voorspellen.
Biometrische gegevens in gevaar
Hoewel biometrische technologie waarschijnlijk de veiligste authenticatiemethode is, kan het, als het in verkeerde handen valt, voor allerlei verkeerde doeleinden gebruikt worden.
Traditionele versleutelingsmethoden worden steeds kwetsbaarder, met name door nieuwe technologieën als quantumcomputers. We zullen dan ook andere oplossingen moeten vinden om onze gevoelige informatie te beschermen en toegang tot onze apparaten en fysieke ruimtes te beveiligen.
Een van die oplossingen is biometrie, waarbij je door middel van je vingerafdrukken, gezichtskenmerken of je stempatroon bewijst wie je bent. Zo gebruik je bijvoorbeeld elke keer dat je met je vingerafdruk of gezicht je telefoon ontgrendelt biometrische technologie. Tegen 2050 gebruiken we dit waarschijnlijk voor alles: niet alleen voor betalingen, medische dossiers openen of een vliegtuig boarden, maar voor nog veel meer.
En we denken misschien dat onze eigen unieke biologische kenmerken een betere beveiligingsmethode zijn dan wat dan ook, maar zo simpel is het helaas niet. Biometrische gegevens zijn weliswaar niet gevoelig voor aanvallen van quantumcomputers (omdat ze op een andere manier werken dan wiskundige versleuteling), maar ze brengen wel hun eigen problemen met zich mee. Als hackers bijvoorbeeld jouw biometrische gegevens stelen, kunnen ze je identiteit gebruiken om toegang te krijgen tot je accounts, apparaten en zelfs fysieke ruimtes. Met behulp van AI kunnen ze je stem klonen of een levensechte kopie van je gezicht maken. Hiermee kunnen ze jouw familie en vrienden afpersen en daarmee grote geldbedragen of gevoelige informatie in handen krijgen. En hoewel het nu al heel moeilijk is om nep van echt te onderscheiden, zal dat tegen 2050 helemaal niet of nauwelijks meer mogelijk zijn.
Een ander groot probleem met biometrische gegevens is natuurlijk dat je ze niet kunt veranderen, zoals je met wachtwoorden of andere vormen van authenticatie (nog) wel kunt als deze gekraakt of gestolen zijn. Als iemand je creditcard steelt, kun je die blokkeren en een nieuwe aanvragen, en je wachtwoord kun je veranderen wanneer je maar wilt. Maar wat doe je als iemand je vingerafdrukken of een scan van je netvlies steelt? Je kunt niet zomaar nieuwe laten groeien. Als je biometrische gegevens eenmaal zijn gestolen, zijn ze in principe nooit meer bruikbaar als beveiligingsmethode.
Brain hacking
Hersenimplantaten kunnen in de behandeling van allerlei neurologische aandoeningen enorm veel betekenen. Maar met deze technologie kunnen hackers ook toegang krijgen tot onze gedachten en herinneringen – zelfs ons gedrag beïnvloeden.
Tegen 2050 zullen we exoskeletten, geavanceerde protheses en hightech implantaten waarschijnlijk steeds vaker tegenkomen. Veel mensen zullen hun lichaam met technologie verbeteren zodat ze fysiek veel meer kunnen, medische aandoeningen kunnen behandelen of hun leven gewoon makkelijker kunnen maken. Het is goed mogelijk dat we op de een of andere manier uiteindelijk allemaal cyborgs worden.
Al deze lichaamsverbeteringen bieden natuurlijk grote voordelen – denk aan meer kracht en uithoudingsvermogen, scherpere zintuigen en zelfs de mogelijkheid om computers en andere apparaten met je gedachten te besturen. Maar er is ook een keerzijde. Al deze apparaten moeten namelijk met het internet verbonden zijn om goed te werken. En net als elk ander connected apparaat kunnen ook deze gehackt worden.
Vooral brain-computerinterfaces zijn reden tot zorg. Deze apparaatjes zorgen voor een directe verbinding tussen je hersenen en externe apparaten. Ze kunnen natuurlijk een doorbraak betekenen voor mensen met neurologische aandoeningen, maar er kleven ook grote risico’s aan. Naarmate deze hersenimplantaten verder ontwikkeld worden, kunnen ze namelijk toegang geven tot alles wat er in je hoofd omgaat – zelfs tot onbewuste gedachten en verlangens waar je zelf niet eens vanaf weet. Als hackers eenmaal toegang hebben tot jouw hersenimplantaat, kunnen ze zomaar wachtwoorden, persoonlijke informatie of gevoelige bedrijfsgeheimen rechtstreeks uit je gedachten stelen. Ze kunnen zelfs je herinneringen opsporen en die gebruiken voor chantage of identiteitsdiefstal.
Nog zorgwekkender is dat deze hersenimplantaten mogelijk ook direct invloed kunnen uitoefenen op je hersenen zelf. Stel je voor dat hackers de controle over jouw brainchip krijgen – ze kunnen dan zomaar je emoties manipuleren en bepalen wat je voelt – of dat nu angst, woede of stress is. Ze kunnen zelfs valse herinneringen ‘installeren’, waardoor je je dingen ‘herinnert’ die nooit zijn gebeurd. In het ergste geval kunnen ze zelfs je bewegingen overnemen, alsof je een marionet bent. En anders dan bij een gehackte telefoon die je gewoon kunt uitzetten, kun je zo’n hersenchip natuurlijk niet zomaar verwijderen. Althans, niet zonder ernstige gevolgen.
Manipulatie van AR/VR
Naarmate AR/VR-technologie een steeds belangrijkere rol in ons leven speelt, kunnen hackers deze gebruiken om te bepalen wat we wel en niet zien – met mogelijk dodelijke gevolgen. Kunnen we straks onze eigen oren en ogen nog wel geloven?
In 2050 kun je met augmented en virtual reality-headsets veel meer dan alleen gamen. Tegen die tijd zijn ze net zo onmisbaar in ons dagelijks leven als smartphones nu. Veel mensen zullen continu AR-brillen dragen of zelfs implantaten in hun netvlies hebben die digitale informatie projecteren over alles dat ze zien. Deze technologie vertaalt bijvoorbeeld direct vreemde talen, herinnert je aan namen als je mensen tegenkomt, laat ingrediëntenlijsten zien als je naar voedingsproducten kijkt en waarschuwt je voor mogelijke gevaren in je omgeving. We zullen ook steeds meer tijd doorbrengen in hyperrealistische VR-omgevingen, of dat nu is voor werk, onderwijs, entertainment of sociale contacten.
Maar een te grote afhankelijkheid van AR en VR heeft ook negatieve gevolgen, net zoals bij elke technologie die zo’n centrale rol in ons leven speelt. Een hacker zou bijvoorbeeld onze virtuele wereld kunnen binnendringen en zich kunnen voordoen als iemand die we kennen en vertrouwen. Denk aan een familielid, vriend of collega. Via deze valse identiteit kunnen ze belangrijke privéinformatie in handen krijgen, zoals wachtwoorden, financiële gegevens of persoonlijke geheimen.
Kwaadwillenden kunnen ook de beelden en informatie die AR-apparaten over ons gezichtsveld projecteren manipuleren. Door te bepalen wat we wel en niet zien, kunnen ze ons voor de gek houden. Bijvoorbeeld door dingen te laten zien die er niet zijn, of juist bestaande zaken te verbergen. Stel je voor wat er kan gebeuren als iemand je AR-systeem hackt terwijl je aan het rijden bent. Dan zouden ze verkeersborden zomaar ineens onzichtbaar kunnen maken of niet-bestaande obstakels kunnen creëren waardoor je moet uitwijken. Ook zouden ze echte gevaren kunnen laten verdwijnen. Of denk aan een situatie waarbij je op straat loopt en je AR-systeem plotseling een veilige oversteekplaats laat zien over wat een lege weg lijkt – terwijl er in werkelijkheid juist heel veel verkeer langsrijdt.
Slimme steden onder vuur
De slimme steden van de toekomst zullen ons leven makkelijker maken dan ooit. Maar doordat IoT-apparaten steeds meer verweven raken met de stedelijke infrastructuur, worden steden ook veel kwetsbaarder voor cyberaanvallen.
Het Internet of Things (IoT) verandert nu al hoe onze steden werken, met verbonden apparaten die alles regelen: van verkeerslichten tot afvalinzameling. Deze ontwikkelingen zijn tegen 2050 natuurlijk in een vergevorderd stadium. Denk aan écht slimme steden met enorme netwerken van apparaten en systemen die allemaal met elkaar en het internet verbonden zijn. Deze toekomstige steden worden waarschijnlijk fantastische plekken om te wonen. Slimme energienetwerken passen zich automatisch aan aan de vraag, waardoor stroomstoringen tot het verleden behoren. Verkeerssystemen leiden voertuigen automatisch om – nog voordat er files ontstaan. Sensoren houden de luchtkwaliteit in de gaten en passen ventilatiesystemen daarop aan. Zelfs de voetgangerspaden worden slim, met ingebouwde sensoren die slechtzienden veilig door de stad leiden en in de winter automatisch sneeuw laten smelten.
Maar hoe meer ‘connected’ onze steden raken, hoe kwetsbaarder ze ook worden voor cyberaanvallen. Het gaat dan niet om het hacken van hier en daar een beveiligingscamera – nee, we hebben het over hackers die de complete infrastructuur van een stad kunnen overnemen. Zo zouden ze bijvoorbeeld zwakke plekken in IoT-apparaten kunnen gebruiken om toegang te krijgen tot elektriciteitscentrales, waterzuiveringsinstallaties of andere essentiële voorzieningen. Zodra ze die systemen geïnfiltreerd hebben, kunnen ze de stroomtoevoer naar ziekenhuizen afsluiten, hulpdiensten uitschakelen of de watervoorziening vervuilen. Ze zouden zelfs hele steden kunnen gijzelen door de controle over kritieke infrastructuur over te nemen en losgeld te eisen in ruil voor het herstellen van de diensten.
Maar het kan nog erger. Bedenk bijvoorbeeld wat er zou kunnen gebeuren wanneer terroristische groeperingen deze systemen in handen krijgen. Die zijn meestal niet van plan om losgeld te eisen maar willen juist zoveel mogelijk chaos veroorzaken. Zo zou een terrorist bijvoorbeeld het verkeerssysteem van een stad kunnen hacken om verkeerslichten te manipuleren of veiligheidsvoorzieningen uit te schakelen. Ze zouden ook het openbaar vervoer kunnen aanvallen, waardoor treinen ontsporen, bussen van de weg raken, en zo verschrikkelijke ongelukken veroorzaken. Het allerengste is misschien nog wel dat dit soort aanvallen vanaf elke plek in de wereld uitgevoerd kunnen worden. De daders hoeven niet eens in de stad te zijn om enorme schade te richten. Het enige dat ze nodig hebben om een complete stad lam te leggen is een laptop en kwaadaardige software.
Sabotage van de wereldwijde voedselvoorziening
De precisielandbouw speelt de komende jaren een cruciale rol bij het voeden van de groeiende wereldbevolking. Maar ontwikkelingen op dit gebied creëren ook mogelijkheden voor aanvallen die de wereldwijde voedselvoorziening kunnen saboteren.
De laatste jaren maken steeds meer boeren gebruik van precisielandbouw om kosten te besparen, opbrengsten te verhogen en hun bedrijf efficiënter te maken. Met behulp van moderne technologie als IoT-sensoren, drones en data-analyse krijgen ze een ongekend inzicht in hun gewassen en akkers. Hierdoor kunnen ze betere beslissingen nemen over zaaien, bewateren, bemesten en oogsten. Door de toenemende impact van klimaatverandering op de landbouw wordt deze technologie de komende jaren alleen maar belangrijker. En nu de temperatuur wereldwijd blijft stijgen, droogtes vaker voorkomen en het weer steeds grilliger wordt, hebben boeren al deze technieken hard nodig om zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden en hun productie op peil te houden.
Het is duidelijk dat precisielandbouw allerlei voordelen biedt, maar door het toenemende gebruik van verbonden apparaten en systemen in landbouwmachines ontstaan er nieuwe zwakke plekken in onze toch al kwetsbare voedselvoorziening. En naarmate steeds meer boeren gebruikmaken van IoT-sensoren, autonome machines en cloudplatforms om hun bedrijf te runnen, neemt het risico op hackpogingen onvermijdelijk toe.
Als een hacker bijvoorbeeld toegang krijgt tot een verbonden irrigatiesysteem, kan hij het bewateringsschema aanpassen of de watertoevoer zelfs volledig afsluiten. Hierdoor kunnen gewassen verwelken en afsterven, wat niet alleen tot grote financiële schade voor de boer leidt maar ook de lokale voedselvoorziening kan verstoren. In het ergste geval kan een gecoördineerde cyberaanval op meerdere boerderijen of landbouwgebieden rampzalige gevolgen hebben voor de wereldwijde voedselproductie. Nu de wereldbevolking naar verwachting tegen 2050 bijna 10 miljard mensen telt, kan zelfs een kleine verstoring van de voedselvoorziening ernstige gevolgen hebben voor de voedselzekerheid en economische stabiliteit.
Nanotechnologie als wapen
Hoewel nanotechnologie op veel verschillende gebieden voordelen kan bieden, bestaat ook het risico dat kwaadwillenden deze technologie inzetten om nieuwe soorten wapens te ontwikkelen.
De ontwikkeling van nieuwe materialen kan oplossingen bieden voor de meest urgente uitdagingen waar we mee te maken hebben. Denk aan klimaatverandering en energiezekerheid. Zo kunnen nanomaterialen zorgen voor nieuwe waterfiltersystemen die verontreinigingen en ziekteverwekkers effectiever verwijderen, waardoor miljoenen mensen wereldwijd toegang krijgen tot schoon drinkwater. Ook kunnen ze worden gebruikt voor nieuwe medische behandelingen en therapieën, zoals systemen voor gerichte medicijnafgifte.
Maar hoewel nanomaterialen veelbelovend zijn, brengt de ontwikkeling en het gebruik ervan ook risico’s en gevaren met zich mee. Want nu het steeds goedkoper en eenvoudiger wordt om deze technologieën te produceren, kunnen ze ook worden ingezet als wapens waar onze huidige beveiligingssystemen niet tegen opgewassen zijn. Zo zou iemand met kwade bedoelingen wapens kunnen maken van materialen die met de huidige detectieapparatuur volledig onzichtbaar zijn. En traditionele metaaldetectors en röntgenapparatuur staan machteloos tegenover wapens die met deze futuristische materialen zijn gemaakt.
De situatie wordt nog zorgwekkender wanneer je bedenkt hoe nanotechnologie met ontwikkelingen in de biologische wetenschappen kan worden gecombineerd. Nu DNA-synthese steeds geavanceerder en toegankelijker wordt, zou iemand nanotechnologie bijvoorbeeld kunnen gebruiken om nieuwe soorten biologische wapens te creëren of bestaande ziekteverwekkers gevaarlijker te maken. Ze zouden virussen of bacteriën kunnen ontwikkelen die zich makkelijker verspreiden, tegen huidige behandelingen bestand zijn, of zelfs specifieke groepen mensen kunnen infecteren.
Leerpunten
Kijk je naar technologische vooruitgang, dan kun je twee kanten op: bang zijn of juist enthousiast. En voor allebei is wat te zeggen. Neem nou vuur – één van de eerste grote uitvindingen van de mensheid. Fantastisch natuurlijk: het gaf warmte, hield wilde dieren op afstand en maakte koken mogelijk. Maar datzelfde vuur kon ook complete nederzettingen platbranden en enorme bosbranden veroorzaken. Of kijk naar de boekdrukkunst: een zegen voor de verspreiding van kennis en het bevorderen van geletterdheid. Maar ook een krachtig wapen voor het verspreiden van propaganda en nepnieuws.
En de technologieën van nu – AI, kwantumcomputers, robotica, nanotechnologie – volgen precies datzelfde historische patroon. Alleen gaat het nu razendsnel en zijn de gevolgen veel ingrijpender, waardoor er nu meer op het spel staat dan ooit. De macht die we tegenwoordig in handen hebben, zou voor onze voorouders compleet onvoorstelbaar zijn geweest.
Maar wat moeten we met die risico’s? Technologische vooruitgang afremmen of teruggaan naar vroeger is in elk geval geen optie. Wat we hebben uitgevonden krijg je niet meer ’teruggedraaid’, en dat zou ook zonde zijn. Sterker nog: voor veel problemen waar we als mensheid tegenaan lopen, hebben we juist technologie nodig. We moeten innovatie niet remmen maar juist nog slimmer maken. Net zoals we ooit hebben geleerd om verstandig met vuur om te gaan, moeten we nu spelregels bedenken om ervoor te zorgen dat nieuwe technologieën het beste in de mens naar boven halen – en niet het slechtste.
