- Krantenartikelen lezen, connecties vinden en de toekomst voorspellen
- Hightech en menselijk contact gaan hand in hand
- Biologie en geneeskunde innovatiever dan electronica
- Mondialisering verandert onze wereld
- Van industriële welvaartsstaat naar informatie-zelfhulpstaat
- Van hiërarchieën naar netwerken en van kantoor naar thuis
- De explosie van Silicon Valley en de aziatisering
Als je geïnteresseerd bent in futurisme heb je vast weleens een boek van John Naisbitt gelezen. Hij is futuroloog, trendwatcher en zelfbenoemd filosoof wiens werk miljoenen mensen nog steeds blijft inspireren en beïnvloeden. Zijn carrière als populaire trendwatcher begon in 1982 met de publicatie van zijn internationale superhit, Megatrends. Er werden meer dan 14 miljoen exemplaren van verkocht en het boek stond twee jaar lang bovenaan de New York Times Bestsellerlijst. In 2010, vele boeken later, publiceerde hij China’s Megatrends, waarin hij onderzoekt hoe de Chinese sociale, politieke en economische ontwikkeling de 21e eeuw vormgeeft. De tijd zal het leren of zijn laatste voorspellingen zullen uitkomen, maar als we kijken naar de trends die hij in de jaren 80 identificeerde, zien we dat zijn inzichten 35 jaar geleden wel heel accuraat waren.
“Twintig jaar geleden kwam ‘Megatrends’ uit, vol met verbazingwekkend nauwkeurige voorspellingen. Alle voorspellingen waren juist, hij ging er met niet één de fout in. Een bewonderenswaardig resultaat als je beseft hoe moeilijk het is om nu te voorspellen hoe het er in 2025 aan toe zal gaan.”
— Financial Times
Krantenartikelen lezen, connecties vinden en de toekomst voorspellen
Naisbitt werd in 1929 in Salt Lake City, Utah geboren. Hij volgde een opleiding in politieke wetenschappen aan Harvard, Cornell, en de Universiteit van Utah. De invloed van zijn opleiding in de sociale wetenschappen is duidelijk te zien in de manier waarop hij futurisme en trendwatching aanpakt. Hoewel hij zijn carrière in technologie bij IBM en Eastman Kodak begon, ging hij in de politiek aan het werk als assistent van de Commissaris van Onderwijs onder president Kennedy. Aangeslagen door het sociale en politieke geweld van de jaren 60 en 70 – wat begon met de moord op Kennedy – begon hij met het onderzoeken van maatschappelijke trends om patronen te ontdekken en daaruit conclusies te trekken. Zijn methode was intuïtief: hij bestudeerde krantenartikelen om het heden beter te begrijpen en projecteerde zijn bevindingen op de toekomst. Voor zijn boeken deed hij grondig onderzoek bij diverse ondernemingen en sprak hij veel met voormalig presidenten Johnson en Kennedy. Momenteel is Naisbitt verbonden aan de Universiteit van Nanjing in China.
Hightech en menselijk contact gaan hand in hand
Naisbitt voorspelde de opkomst van de automatisering en dat de ‘gastarbeiders’ van de toekomst zouden bestaan uit machines. Ook zag hij het potentieel van super hightech zoals kunstmatige intelligentie. Natuurlijk was hij niet de enige. 2001: A Space Odyssey, liet de wereld in 1968 al kennismaken met het potentieel van kunstmatige intelligentie. Maar Naisbitt was pas echt geniaal in zijn voorspellingen dat technologie de mens nooit helemaal zal kunnen vervangen. Hij voorspelde dat we, naarmate we onze creaties verder ontwikkelen, de menselijke aanraking nog veel meer nodig zouden hebben. Hoe krachtig onze gadgets ook worden, dat we nog steeds behoefte hebben aan vlees-en-bloed contact. Wat hij bedoelt is wel duidelijk. We raken allemaal wel eens gefrustreerd van de chatbots die we aan de lijn krijgen als we de bank of verzekering bellen. En ieder mens heeft behoefte aan begrip, medeleven en de aanraking van een levend, ademend persoon die om ons geeft.
Biologie en geneeskunde innovatiever dan electronica
Als je de ontwikkelingen in de bio- en neurotech volgt, weet je waarschijnlijk wel dat bedrijven als Philips momenteel onderzoek doen naar en experimenteren met hersengestuurde apparaten voor mensen met verlammingen. En dan weet je waarschijnlijk ook dat Theodore Berger en zijn team aan de Universiteit van Zuid-Californië hersenimplantaten ontwikkelen die verloren gegane herinneringen kunnen herstellen en zelfs nieuwe kunnen creëren. En Daan Roosengaarde, een Nederlandse uitvinder, experimenteert met het DNA van planten en lichtgevende kwallen. Hij hoopt dat hij het voor elkaar krijgt om de straten van Amsterdam in de toekomst van lichtgevende bomen te voorzien. En dat is nog maar het tipje van de ijsberg. Wetenschappers van het MIT hebben onlangs ‘bionische’ spinazieplanten ontwikkeld die in de toekomst een rol kunnen spelen in het opsporen van bommen en andere explosieven. De plant is uitgerust met koolstofnanobuisjes en sensoren die explosieve stoffen in de bodem kunnen detecteren. De plant neemt deze stoffen op in de bladeren waar ze vervolgens door de sensoren worden herkend. De koolstofnanobuisjes sturen licht uit dat tijdens het spotten van de stoffen verandert. Dit licht wordt met een infraroodcamera opgevangen. Deze bionische planten hebben niet alleen potentieel voor gebruik door defensie, maar ook voor het monitoren van publieke ruimten.
Naisbitt had het precies bij het rechte eind met zijn voorspelling. Biologie wordt steeds meer technologie, en technologie wordt steeds meer biologie. Levende systemen worden namelijk steeds meer maakbaar, denk hierbij bijvoorbeeld aan genetische manipulatie en klonen. Tegelijkertijd worden maakbare systemen ook steeds meer levend, wat te zien is aan ontwikkelingen in de robotica en ambient technologie.
Mondialisering verandert onze wereld
We vinden onze huidige ‘global economy’ maar vanzelfsprekend, maar in 1982 was mondialisering nog helemaal niet aan de orde. Naisbitt voorzag echter al dat de wereld kleiner en ‘platter’ zou worden toen hij de wereldwijde economie voorspelde waardoor onze wereld zo veranderd is. Hij zag onze steeds verder toenemende interconnectie voordat de ontwikkelingen in de internationale goederen- en dienstenstroom en wereldwijde banenconcurrentie begonnen. Hij voorspelde ook dat de enorme toename van informatie zou leiden tot veranderingen in de manier waarop we als mensen met elkaar en met onze leiders omgaan.
Van industriële welvaartsstaat naar informatie-zelfhulpstaat
Naisbitt voorzag ook dat technologie de relatie tussen mensen en traditionele autoriteiten en instellingen zou veranderen. Toen hij zijn voorspellingen deed, was het idee van een crowd-sourced encyclopedie als Wikipedia onvoorstelbaar. En dat peer-to-peer learning platforms de invloed van traditionele leercentra al snel zouden verzwakken was een belachelijk idee. Maar nu maken miljoenen mensen gebruik van online tutorials en sites als Wikipedia. Ook neemt de waarde van traditionele universitaire diploma’s steeds verder af. Van werknemers op allerlei niveaus wordt steeds vaker verwacht dat ze een snel evoluerende skillset bezitten. Jezelf leren om te leren is de nieuwe graad.
“Van institutionele hulp naar zelfhulp. Thuisscholing. Hospices. Privébeveiliging. Consumentisme. De macro-economie van de industriële-welvaartsstaat maakt plaats voor de micro-economie van de informatie-zelfhulpstaat.”
-John Naisbitt
Van hiërarchieën naar netwerken en van kantoor naar huis
Naisbitt zag ook dat het informatietijdperk, de afnemende waarde van skills en het belang van kleine, flexibele teams grote veranderingen teweeg zouden brengen in allerlei organisaties, variërend van regeringsinstanties tot particuliere bedrijven. Hij zag de verschuiving van hiërarchieën naar netwerken van plattere organisatiestructuren. In de toekomst, zag hij, zou het allemaal draaien om het vrij verstrekken van informatie en talent benutten door mensen ook meer vrijheid te geven. Zo voorspelde Naisbitt het verdwijnen van het middenkader en de dood van de informatiesilo.
Naisbitt identificeerde bovendien de groeiende trend van het flexibele werken. Het zijn niet alleen de rigide hiërarchieën die verdwijnen, maar ook wat we van ons werk verwachten verandert. We hebben veel flexibelere werktijden, vaderschapsverlof, open kantoren en meer groen. Ook hebben we meer keuze, meer diversiteit en meer mogelijkheden. Veel moderne nomaden hebben de infrastructuur van een organisatie niet meer nodig. Zij functioneren volgens de principes van WWWW (werken-waar-en-wanneer-je-wilt) en BYOD (Bring Your Own Device). Veel werk kan inderdaad op deze manier uitgevoerd worden.
De explosie van Silicon Valley en de aziatisering
Toen Naisbitt de toekomst voorspelde, werd het bedrijfsleven in de Verenigde Staten door het noorden van het land gedomineerd. Maar hij zag de komende veranderingen duidelijk voor zich – een verschuiving naar het zuiden en het westen. Hij dacht aan Californië, Texas en Florida, en had het grotendeels bij het juiste eind, dat zien we aan de technologische explosie in Silicon Valley en Austin. Maar als we zijn voorspelling verder onderzoeken en wereldwijd toepassen, zien we de toenemende macht van landen als India en China in de tech-economie. Naisbitt laat zich nu door het oosten inspireren en onderzoekt China om een beeld te krijgen van de manier waarop de 21e eeuw zich zal ontwikkelen.
John Naisbitt wordt vaak de filosoof onder de futuristen genoemd. Dankzij zijn verbazingwekkend nauwkeurige voorspellingen en inspirerende lezingen is hij één van de meest gevraagde sprekers ter wereld. Hij heeft op vrijwel elk belangrijk bedrijf en op verschillende universiteiten overal ter wereld gesproken.
De trends die de toekomst nu vormgeven werden door Naisbitt meer dan drie decennia geleden al voorspeld. Hij is nu van mening dat China ons de weg gaat wijzen en ons een alternatief biedt voor het westen. Niet alleen economisch gezien, maar ook vanuit politiek en sociaal oogpunt. Of zijn nieuwste prognose even nauwkeurig zal zijn als zijn laatste? De tijd zal het ons leren.
