- Het aantal gevallen van webcamchantage groeit dramatisch
- Criminelen maken misbruik van onze psychologische zwakten
- Sextortion is internationaal georganiseerde misdaad
- Hoe kun je jezelf beschermen – en wat moet je doen als je slachtoffer bent?
Een mooie vrouw verleidt een man tot seksuele handelingen en filmt hem ‘in action’. Vervolgens eisen haar medeplichtigen, een duister netwerk van professionele criminelen verspreid over de hele wereld, losgeld om deze video’s geheim te houden. Een plot uit een politieke thriller of een spionagefilm? Nee hoor, deze praktijken komen ook in de echte wereld steeds vaker voor.
Het aantal gevallen van webcamchantage groeit dramatisch
Mannen (en vrouwen) van alle leeftijden – zelfs kinderen – worden steeds vaker het doelwit van sextortion, een vorm van chantage waarin de slachtoffers verleid worden tot het uit de kleren gaan of webcamseks, waarna de situatie ineens veel minder opwindend wordt. Hoewel deze misdaden – om voor de hand liggende redenen – vaak te weinig worden gerapporteerd, maken deskundigen zich zorgen over de cijfers. Assistent-Commissaris Martin Hewitt, hoofd van the National Police Chiefs Council voor seksuele misdrijven in het VK, noemt dit “een zeer verontrustende, opkomende nieuwe dreiging”. Hij merkt op dat vier mannen onlangs zelfmoord pleegden om publieke vernedering te voorkomen.
Roy Sinclair, hoofd van de National Crime Agency (NCA) zegt: “Dit is nog steeds een relatief nieuw soort misdaad. Maar het is duidelijk dat er een trend aan het ontstaan is, want het aantal gevallen van webcamchantage neemt dramatisch toe. In 2012 hoorden we nog maar van een handvol gevallen, nu krijgen we honderden meldingen.” The Independent meldt zelfs dat het aantal slachtoffers vorig jaar – alleen al in het Verenigd Koninkrijk – op ongeveer 864 lag.
Criminelen maken misbruik van onze psychologische zwakten
Zinaida Benenson, van het Lab for IT Security Infrastructures aan de Universiteit van Erlangen-Nuremberg, bestudeert cyberkwetsbaarheid. Uit haar onderzoek blijkt dat sekschanteurs gebruik maken van wat ‘spear phishing’ (speervissen) wordt genoemd. Ze bestuderen je social media accounts zodat ze alles over je te weten komen. Dan proberen ze je aandacht te trekken door een van je interesses als ‘speerpunt’ te gebruiken, zoals een voetbalteam, een band of je favoriete restaurant. Ze plaatsen bijvoorbeeld een bericht of foto op je social media account, in de hoop dat je reageert of op een link klikt. Benenson zegt: “Ook al weet 1 op de 5 mensen wel beter dan op een link in de email van een vreemde te klikken, lopen meer dan twee keer zoveel mensen op Facebook toch in de val”.
Tim Watson, directeur van het Cybersecurity Centre aan de Universiteit van Warwick, legt uit dat deze criminelen een psychologisch spelletje spelen. Hij zegt: “Als we iets op social media zetten, hebben we niet direct het idee dat de hele wereld het kan zien, omdat we thuis voor onze laptop zitten. Dus onbewust denken we dat we ons in een veilige omgeving bevinden”. En het is precies dat misplaatste gevoel van veiligheid – deze persoon zit op dezelfde golflengte, heeft dezelfde interesses en is bovendien aardig – wat deze misdaad mogelijk maakt. Dit soort misdaad is veel beter georganiseerd dan je je kunt voorstellen. Watson vertelt The Guardian: “Ze weten voor welke voetbalclub je bent en wat voor soort eten je lekker vindt. Uit wat je publiekelijk gepost hebt, kunnen ze opmaken wat voor soort leven je leidt. Daarmee kunnen ze op een hele makkelijke en goedkope manier bepalen wie de meest lucratieve potentiële slachtoffers zijn. Het zal geen willekeurige e-mail zijn. In een e-mail van zo’n sekschanteur zullen dingen staan waarin je geïnteresseerd bent. Je krijgt zo’n mail meestal ’s avonds laat, als je niet al te helder meer bent. Met wat ze schrijven borduren ze voort op de vertrouwensindicatoren die je al hebt weggegeven”. Het zijn geen willekeurige aanvallen, maar zorgvuldig voorbereide, geplande misdaden.
Sextortion is internationaal georganiseerde misdaad
Zodra je reageert weten deze sekschanteurs dat ze je aan de haak hebben. En vergis je niet, het zijn internationale professionals, vaak werkzaam vanuit landen als Marokko, Ivoorkust of de Filippijnen. Hewitt is hier duidelijk over: “Dit is georganiseerde misdaad. Hoewel de individuele gevallen zelf soms maar relatief beperkte geldbedragen opleveren, wordt dit soort activiteiten georganiseerd door goed voorbereide, vaak offshore-organisatorische criminele groepen.” Deze profs zorgen ervoor dat een aantrekkelijke vrouw een intiem praatje begint te maken en je verleidt tot het delen van foto’s of videobeelden. Zodra er iets seksueel expliciet is vastgelegd, beginnen de dreigementen over het sturen van het belastende materiaal naar vrienden, familie en iedereen in je digitale leven – tenzij je betaalt.
De NCA heeft er een video over gepubliceerd – een gedramatiseerde versie van hoe zo’n proces zich ontvouwt.
Hoe kun je jezelf beschermen – en wat moet je doen als je slachtoffer bent?
Hun advies voor het voorkomen van sextortion is eenvoudig. Wees altijd op je hoede en wees realistisch. Is het normaal dat de eerste paar Facebookberichten van een vreemde bijna onmiddellijk in iets seksueels veranderen? Is de dame of heer in kwestie ‘out of your league’? Dan moeten de alarmbellen afgaan. “Als je toch iets stoms hebt gedaan, zorg er dan voor dat je niet in paniek raakt, niet betaalt, niet verder communiceert en bewijsmateriaal bewaart”, adviseert de NCA. En ga er niet van uit dat deze criminelen een eenmalige betaling willen. Ze zullen je helemaal uitmelken.
