Meer dan alleen speelgoed: deze health-drones zijn echte superhelden

Foto van Richard van Hooijdonk
Richard van Hooijdonk
  • Ambulance-drone is redder in de nood
  • Drone brengt levensreddende voorraden naar Afrikaanse platteland
  • Ook in de strijd tegen malaria vliegen drones voorop
  • Autonome drones vervoeren binnenkort organen voor transplantaties

We zien drones tegenwoordig overal. Ze zijn snel, goedkoop en verbazingwekkend krachtig. Iedereen – van Amazon tot Alibaba – ziet drones als hét transportmiddel van de toekomst. In Nederland onderzoeken hulpdiensten of drones ingezet kunnen worden voor noodhulp binnen 60 seconden. In Afrika leveren drones al bloed en plasma aan afgelegen ziekenhuizen, waardoor een reis die normaalgesproken vier uur duurt nog maar een paar minuten hoeft te zijn. Er zijn ook plannen om ze in te zetten in de strijd tegen malaria. Bovendien gaan ze binnenkort gebruikt worden om organen voor transplantaties te vervoeren.

Ambulance-drone is redder in de nood

Alleen al in de EU krijgen jaarlijks ongeveer 800.000 mensen een hartaanval. Omdat hulpverleners niet snel genoeg ter plekke kunnen zijn, overleeft slechts acht procent van de slachtoffers. Uiteraard is dit niet de schuld van de hulpverleners – die over het algemeen binnen tien minuten nadat ze zijn opgeroepen met hulpverlening beginnen. Helaas is dat in veel gevallen niet snel genoeg, omdat de hersenen binnen 4 minuten als gevolg van zuurstoftekort beginnen af te sterven. Om er op tijd bij te kunnen zijn, zouden hulpverleners letterlijk moeten vliegen.

Alec Momont, een Nederlandse ingenieur aan de TU Delft, is met dat idee bezig. Hij ontwierp een ambulance-drone, aangedreven door zes propellers, die een snelheid van 100 km per uur kan bereiken. Er is niet alleen een geautomatiseerde externe defibrillator (AED) aan boord, maar ook reanimatiehulpmiddelen en levensreddende medicijnen. De drone wordt bestuurd door een team van piloten die voortdurend met hulpverleners in contact staan. Momont zegt dat zijn “ambulance-drone in een zone van 12 vierkante kilometer binnen een minuut een defibrillator naar een patiënt kan brengen. Hierdoor stijgt de overlevingskans van 8 naar 80 procent”. Zodra de drone arriveert, kunnen omstanders de geautomatiseerde hulpmiddelen gebruiken om het slachtoffer in leven te houden totdat getrainde professionals hun werk kunnen beginnen.

Een man ligt bewusteloos op de grond en een vrouw gebruikt een defibrillator
Alleen al in de EU krijgen jaarlijks ongeveer 800.000 mensen een hartaanval.

Drone brengt levensreddende voorraden naar Afrikaanse platteland

Omdat de infrastructuur in delen van Sub-Sahara Afrika zeer slecht is, wachten ernstig gewonde patiënten soms urenlang op bloed of plasma, wat de overlevingskansen voor deze mensen aanzienlijk verlaagt. Of het nu gaat om kinderen die lijden aan malaria en dringend een bloedtransfusie moeten ondergaan, moeders die na de bevalling bloed nodig hebben of patiënten die geopereerd worden – elke seconde kan het verschil betekenen tussen leven en dood.

Renee van de Weerdt, senior technisch adviseur van het United Nations Population Fund, is optimistisch over de toekomst van drone-service in onderontwikkelde gebieden. “Drones zijn niet alleen het antwoord op infrastructurele uitdagingen als slechte wegen, zwaar beboste gebieden of woestijnen, maar kunnen ook de wachttijd voor levensreddende medicijnen en andere voorraden aanzienlijk terugdringen,” zegt ze. “Ze zijn goedkoper en sneller dan grondvervoer met auto’s, vrachtwagens of motorfietsen, omdat één drone meerdere ritten per dag kan maken”.

Zipline, een ambitieuze startup in Silicon Valley, heeft een pilotprogramma gelanceerd in Rwanda. Technici wachten in een koelruimte waarin levensreddende middelen als bloed en plasma zijn opgeslagen. Wanneer een bestelling binnenkomt – “online, per SMS, telefoon of WhatsApp” – komen ze direct in actie. Er wordt een drone gelanceerd die zijn lading met behulp van een parachute aflevert bij artsen die op de grond wachten. Wat vroeger drie tot vier uur met de auto duurde, kan nu binnen vijftien minuten geleverd worden. Nog niet zo lang geleden, toen een jonge moeder na een keizersnede op sterven lag, leverde Zipline het bloed dat de artsen nodig hadden om haar in leven te houden. “Het ging niet alleen om haar leven”, zegt Zipline’s oprichter en CEO Keller Rinaudo, “het ging ook om het kind dat zijn moeder nodig heeft”.

Ook in de strijd tegen malaria vliegen drones voorop

Bij levensgevaarlijke dieren denk je eerder aan haaien, leeuwen, slangen of spinnen dan aan muggen. Toch zijn deze kleine bloedzuigers echte moordenaars. In 2015 alleen al waren er ongeveer 212 gevallen van malaria en kostte de ziekte naar schatting aan 429.000 mensen het leven.

Maar drones vechten terug. WeRobotics, een bedrijf dat gespecialiseerd is in drone-technologie, helpt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kwetsbare mensen te beschermen tegen muggen en malaria. Adam Klaptocz, medeoprichter van WeRobotics, legt uit dat malaria een enorm probleem is, vooral op afgelegen plaatsen. Hij zegt: “Er zijn veel methoden om muggenpopulaties te bestrijden – fumigatie, insecticiden – maar ze hebben allemaal keerzijden. Zo is insecticide niet goed voor het milieu en bovendien moet het voortdurend worden verspreid”.

In plaats daarvan bedacht WeRobotics een ingenieuze oplossing. Door tijdens het voortplantingsseizoen miljoenen steriele mannelijke muggen te verspreiden, kunnen ze de muggenpopulatie aanzienlijk terugdringen, zonder andere planten, dieren en insecten in gevaar te brengen. Chris Foxx, een wetenschappelijke verslaggever voor de BBC, legt uit: “Steriele mannelijke muggen kunnen geen nakomelingen produceren als ze met vrouwtjes paren. Door andere mannetjes te verdringen, vermindert dat de muggenpopulatie”.

Man met shirt met korte mouwen houdt een drone vast
WeRobotics, een bedrijf dat gespecialiseerd is in drone-technologie, helpt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kwetsbare mensen te beschermen tegen muggen en malaria.

Autonome drones vervoeren binnenkort organen voor transplantaties

Orgaandonatie is een gecompliceerde aangelegenheid. Er zijn schrijnende tekorten. In de VS wachten meer dan 100.000 patiënten op een donororgaan en elke dag sterven er 20 mensen omdat organen niet op tijd beschikbaar zijn.

Soms wordt een crisis veroorzaakt doordat er geen match gevonden wordt, in andere gevallen is het een bevoorradingsprobleem. Vaak is het een kwestie van tijd en kan een beschikbaar orgaan niet snel genoeg aan een wachtende patiënt worden geleverd. Lung Biotechnology, een bedrijf dat onderzoek doet naar genezing van dodelijke longziekten, werkt met de Chinese drone-fabrikant EHang aan de ontwikkeling van drones die organen kunnen vervoeren vanuit het ziekenhuis waar ze uit een overledene gehaald worden, naar een wachtende patiënt in een ziekenhuis kilometers verderop.. Derrick Xiong, medeoprichter van EHang, heeft een toekomst voor ogen waarin autonome drones de levering van organen versnellen en misschien zelfs de chirurgen, die de transplantaties uitvoeren, kunnen vervoeren. “Samen transporteren we organen naar patiënten die onmiddellijk geopereerd moeten worden, of vervoeren we artsen naar patiënten”, zegt hij.

Deze verhalen laten ons zien dat drones meer zijn dan een coole nieuwe bezorgservice: het zijn superhelden die dagelijks levens gaan redden in de gezondheidszorg van de toekomst.

Share via
Copy link