- De circulaire economie: van afval naar herbruikbaar materiaal
- Innovatieve startups en grote bedrijven werken samen om PET-recycling te verbeteren
- Coca-Cola strijdt tegen plasticvervuiling
- Winkeliers gaan steeds minder wegwerpplastic gebruiken
- Het plasticafvalprobleem wordt aan alle kanten aangepakt
Jaarlijks wordt ongeveer 300 miljoen ton plastic afval geproduceerd. Dat is ongeveer net zoveel als het “gewicht van de gehele menselijke bevolking”. Een groot deel van dit meestal niet-biologisch afbreekbare afval bestaat uit producten voor eenmalig gebruik, zoals flessen, voedselcontainers en trays voor koekjes van polyethyleentereftalaat (PET), een soort plastic gemaakt van ‘vuile’ bronnen – zoals ruwe olie. De meeste van deze plastic producten belanden op stortplaatsen, in de natuur, in onze oceanen en vervolgens in de vissen die we eten. Slechts 15 procent ervan wordt gerecycled. Nu niemand meer om deze plasticvervuiling heen kan – letterlijk en figuurlijk – gaan steeds meer bedrijven aan de slag met het ontwikkelen van oplossingen om dit groeiende probleem aan te pakken.
Waitrose, een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde supermarktketen, heeft onlangs 600.000 plastic rietjes die ze in hun cafés gebruiken vervangen door papieren exemplaren. En het Britse retailbedrijf Co-op is van plan om jaarlijks een flinke deuk te maken – 350 ton om precies te zijn – in de afvalberg, door gerecycled plastic te gebruiken voor het bottelen van water. Een van de meest veelbelovende initiatieven komt echter van de startup Ioniqa. Dit Nederlandse bedrijf, een spin-off van de Technische Universiteit Eindhoven, heeft namelijk een manier gevonden om alle soorten PET-afval, inclusief gekleurd en vervuild plastic, te recyclen tot een transparant PET-plastic dat kan worden gebruikt in voedsel- en waterverpakkingen. Deze technologie heeft zelfs de aandacht getrokken van bijvoorbeeld Unilever, die van plan is om het te gebruiken om de negatieve milieu-impact te verminderen en bij te dragen aan de groei van de circulaire economie.
De circulaire economie: van afval naar herbruikbaar materiaal
De essentie van een circulaire economie is maximale waarde halen uit producten en materialen door deze te hergebruiken of te upcyclen. Als dit grootschalig wordt aangepakt, kan een circulaire economie “tegen 2030 wereldwijd 4.530 miljard dollar vrijmaken voor nieuw economisch potentieel”. Een aantal bedrijven is al begonnen met het implementeren van deze bedrijfsfilosofie en plukt er al de vruchten van.
Johnson Controls, een wereldwijde producent van auto-onderdelen, heeft bijvoorbeeld accu’s ontworpen waarvan “99% van de materialen kan worden hergebruikt”. Consumenten kunnen de oude accu’s retourneren en deze worden vervolgens gerecycled door het lood en plastic te smelten. Het gerecyclede materiaal wordt weer gebruikt bij de productie van nieuwe batterijen. Een circulaire economie is ook een geweldige kans voor startups. De Zweedse startup Sellpy, opgericht in 2014, wil bijvoorbeeld de Amazon van gebruikte goederen worden door producten te verkopen die mensen kwijt willen – zoals kleding of meubels – en hen 40 procent van de winst te geven. Het bedrijf verlengt dus eigenlijk de levensduur van producten en voorkomt dat deze op de vuilnishoop terechtkomen. Sellpy heeft een veelbelovende toekomst. Het bedrijf wordt inmiddels gesteund door kledinggigant H&M en haalde vorig jaar een omzet van $10,8 miljoen.
De publieke sector heeft ook interesse in het promoten van een circulaire economie. Vorig jaar hebben China en de EU het Memorandum of Understanding on Circular Economy Cooperation ondertekend waarin beleidslijnen opgenomen zijn die “de overgang naar een circulaire economie ondersteunen”. Deze samenwerking kan bedrijven in deze regio’s helpen om productnormen te creëren, kennis over recycling te delen en de huidige situatie te verbeteren. Op dit moment komt namelijk slechts 9 procent van ’s werelds hulpbronnen na gebruik terug in de economie. En een van de meest urgente uitdagingen voor de circulaire economie in het algemeen – en voor de EU en China in het bijzonder – is de plasticvervuiling en de uitdagingen rond het volledig recyclen van alle soorten kunststoffen, waaronder PET.
Innovatieve startups en grote bedrijven werken samen om PET-recycling te verbeteren
Het huidige PET-recyclingsysteem omvat het versnipperen van plasticafval. Daarna wordt het gereinigd, verwerkt en uiteindelijk gebruikt in producten als kleding en tapijten. Helaas heeft deze methode een aantal beperkingen. In veel landen ontbreekt bijvoorbeeld de infrastructuur die nodig is voor het efficiënt verzamelen en sorteren van PET-afval. Maar zelfs met de juiste infrastructuur kan gekleurd PET-plastic meestal niet worden gerecycled tot een materiaal dat geschikt is voor de productie van voedselveilige verpakkingen. Het materiaal bevat namelijk sporen van kleur en moeilijk te verwijderen verontreinigingen. De techniek die Ioniqa nu ontwikkeld heeft biedt echter oplossingen voor deze uitdagingen.
In een interview met Innovative Origins vertelt CEO Tonnis Hooghoudt: “Wat wij ontwikkeld hebben is een magnetische vloeistof en scheidingsproces die we toevoegen aan het gebruikte PET-materiaal. Denk aan oude frisdrankflessen, aardbeienbakjes, maar ook afgedankte kleding en matjes van polyester. Met deze technologie kunnen we niet alleen PET omzetten in een hoogwaardig product – waarmee je dus opnieuw een frisdrankfles kunt maken bijvoorbeeld – maar zijn wij ook in staat om de kleur uit het PET-afvalproduct te halen en om te zetten in kleurloos materiaal. Wij verwerken dus bijvoorbeeld een flesje met onze magnetische vloeistof en leveren kleurloze kristallen als grondstoffen terug aan de markt. Zij kunnen daar vervolgens hoogwaardige PET-producten mee maken in welke vorm of kleur zij willen. Producten van PET krijgen zo hun oorspronkelijke basismateriaal terug zonder dat opnieuw te hoeven maken uit olie”.
Ioniqa heeft een overeenkomst getekend om het poederachtige materiaal aan het petrochemiebedrijf Indorama te leveren, waar het in PET-hars veranderd wordt. In de volgende fase wordt de hars naar Unilever verscheept om flessen te produceren voor frisdranken en verzorgingsproducten. David Blanchard, de belangrijkste onderzoeks- en ontwikkelingsfunctionaris bij Unilever, zegt: “Deze innovatie is enorm veelbelovend omdat het een van de belangrijkste huidige struikelblokken verwijdert, waardoor alle vormen van gerecyclede PET in de toekomst geschikt zijn voor voedselverpakkingen”.
En omdat Unilever van plan is om al zijn plastic verpakkingen “In 2025 herbruikbaar, recyclebaar of composteerbaar” te maken, heeft Ioniqa ook grote plannen. De eerste PET-recyclingfabriek moet in de zomer van dit jaar klaar zijn en ongeveer 10.000 ton van het nieuwe PET-poedermateriaal per jaar gaan verschepen. Die output is nog klein vergeleken met de marktvraag, maar Hooghoudt legt uit dat ze de productie uiteindelijk zullen opschalen naar 100.000 of 200.000 ton. Ze willen de technologie ook aan andere bedrijven licentiëren zodat het op nog veel grotere schaal toegepast kan worden. In de toekomst wil het bedrijf ook werken aan de ontwikkeling van recyclingtechnieken voor andere soorten kunststoffen.
Coca-Cola strijdt tegen plasticvervuiling
Net als Unilever heeft Coca-Cola ook plannen om veel meer gerecycled plastic in zijn verpakkingsmaterialen te gaan gebruiken. De frisdrankengigant wil dat zijn verpakkingen tegen 2030 voor minstens 50 procent uit gerecyclede materialen bestaat en dat het voor elke fles of blikje dat het bedrijf verkoopt er ook een zal recyclen. Om deze doelen te bereiken, ondersteunt Coca-Cola bedrijven als Ioniqa en is het van plan om in haar bottelfabrieken alleen nog maar 100 procent gerecyclede PET-kunststoffen te gebruiken. Daarnaast heeft het $15 miljoen bijgedragen aan Circulate Capital, een durfkapitaalfonds dat bedrijven en infrastructuurprojecten ondersteunt in hun strijd tegen plasticafval in oceanen.
Maar milieugroeperingen als Greenpeace zijn niet onder de indruk van deze stappen. Frisdrankproducenten als Coca-Cola, PepsiCo en Nestlé zijn namelijk de grootste plasticafvalproducenten ter wereld. Sterker nog, deze bedrijven produceren elk jaar ongeveer 500 miljard plastic wegwerpflessen. De uitvoerende directeur van Greenpeace USA, Annie Leonard, zegt: “Met recyclen alleen lossen we een probleem van deze omvang niet op”. We moeten de productie van nieuwe plastic producten aan banden leggen. Tegelijkertijd zou Coca-Cola gerecycled materiaal kunnen gebruiken voor de 3.400 flessen die het bedrijf elke seconde (!) produceert. Helaas is er op dit moment bij lange na niet genoeg gerecycled, voedselveilig plastic beschikbaar om de huidige wegwerpflessen te vervangen. Het breed uitrollen van technologieën zoals die van Ioniqa is dus cruciaal.
Winkeliers gaan steeds minder wegwerpplastic gebruiken
Naast fabrikanten van voedingsmiddelen nemen ook retailers steeds meer initiatieven om de plasticvervuiling tegen te gaan. De Britse supermarktketen Waitrose vervangt bijvoorbeeld de 600.000 plastic rietjes die het elk jaar nodig heeft voor papieren rietjes. Bovendien wil het houten bestek en roerstokjes aanbieden in plaats van plastic. Ook heeft het bedrijf al verschillende niet-recyclebare materialen uit het productieproces verwijderd, waardoor 80 procent van de verpakkingsmaterialen inmiddels recyclebaar is. Co-op, een andere Britse retailer, is van plan om gerecyclede kunststoffen te gebruiken voor haar water-bottelingbedrijf en hoopt donkergekleurde kunststoffen in 2020 uit de winkelschappen verwijderd te hebben. De reden voor deze stap is dat PET-sorteermachines donkere kunststoffen moeilijk kunnen detecteren, waardoor ze samen met andere ongesorteerde en niet-recyclebare materialen op vuilstortplaatsen terechtkomen. Co-op heeft zelfs biologisch afbreekbare papieren theezakjes ontwikkeld om de hoeveelheid afval die de fervente theedrinkers in het VK produceren terug te dringen.
Het plasticafvalprobleem wordt aan alle kanten aangepakt
Het overgrote deel van het PET-plastic dat we produceren komt terecht op de vuilnisbelt en in onze oceanen. Het vervuilt ons milieu en minuscule deeltjes ervan vinden we inmiddels zelfs terug in ons voedsel. De omvang van deze milieucrisis is alarmerend. Gelukkig doen steeds meer bedrijven hun best om de recyclingprocessen voor kunststoffen efficiënter te maken. Ioniqa heeft in dat opzicht enorm veel vooruitgang geboekt door technologie te ontwikkelen die PET-plastic geschikt maakt voor recycling en ervoor zorgt dat het in de productie van voedselveilig verpakkingsmateriaal kan worden gebruikt.
Maar er zal veel meer nodig zijn om onze planeet op te ruimen. Fabrikanten moeten de productie van wegwerpplastic flink aan banden leggen en ervoor zorgen dat hun toeleveringsketen voldoet aan de beginselen van de circulaire economie. ‘Recyclen en hergebruiken’ moet ook voor bedrijven het nieuwe motto worden. We kunnen het plasticafval niet langer negeren. We verdrinken erin. Gelukkig ondersteunen steeds meer ondernemers en openbare instellingen de ontwikkeling van de circulaire economie, die ook een belangrijke groeifactor is voor de wereldwijde handel.
