- De voordelen van AI-leiderschap voor organisaties
- Wat zijn voor werknemers de voordelen van een AI-manager?
- Gamingsoftwarebedrijf stelt AI-gestuurde, virtuele CEO aan
- Europa’s eerste AI-CEO zet traditioneel leiderschap op zijn kop
- Producent van luxe rum benoemt humanoid Mika tot CEO
- De valkuilen van AI-leiderschap
Het is het begin van de week en je bent in Amsterdam voor een lunchafspraak met je nieuwe baas: een virtuele, AI-gestuurde robot. Tegelijkertijd maakt jouw digital twin tijdens een andere belangrijke vergadering in Parijs aantekeningen die je straks kunt nalezen. Jij zelf werkt in werkelijkheid vanuit je slaapkamer in München. Hoewel dit veel wegheeft van een sciencefictionverhaal, wordt dit toch echt eerder werkelijkheid dan we misschien dachten. Sterker nog, McKinsey & Company publiceerde zelfs een onderzoek waaruit blijkt dat tegen het jaar 2030 door de grootschalige automatisering maar liefst 400 tot 800 miljoen banen zullen verdwijnen. Dus als je een softwareontwikkelaar bent, is de kans groot dat robots binnenkort sneller en beter kunnen coderen dan jij. Ook als je in de gezondheidszorg werkt moet je voorbereid zijn op wat er gaat komen, want een geavanceerde versie van supercomputer IBM Watson kan straks misschien wel veel effectievere medische zorg bieden.
En hoe zit het met leidinggevende functies als managers en CEO’s? Je zou denken dat die rollen voorlopig nog niet op het spel staan. Toch is het concept van een robot-CEO ook allang geen ver-van-je-bed-show meer, vooral niet als je kijkt naar de razendsnelle ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie en automatisering. Op een recente conferentie in China zei Jack Ma, de CEO van Alibaba Group — een van de grootste e-commerce-, internet-, AI- en investeringsmaatschappijen ter wereld — dat er binnen drie decennia een robot als CEO van het jaar op de cover van Time Magazine zal staan. Betekent dit dat wij het nog gaan meemaken dat robots onze baas worden? En hoe zou het zijn, ook qua voor- en nadelen, als een AI met bovennatuurlijke snelheid een bedrijf runt en mensen opdracht geeft bepaalde taken uit te voeren?
De voordelen van AI-leiderschap voor organisaties
De komst van robotmanagers zou wel eens een nieuw tijdperk van efficiëntie en objectiviteit kunnen inluiden. Naast het duidelijke voordeel van consistente en op feiten gebaseerde besluitvorming, bieden robotbazen nog een aantal andere overtuigende voordelen. Ten eerste kunnen ze met hun onberispelijke geheugen en superieure dataverwerkingscapaciteiten razendsnel grote hoeveelheden gegevens analyseren. Deze kunnen vervolgens gebruikt worden om bedrijfsstrategieën te onderbouwen die optimaal zijn afgestemd op de doelstellingen van de organisatie. Hierdoor worden datagestuurde — en dus beter geïnformeerde — beslissingen mogelijk, waardoor de algehele prestatie van een organisatie enorm kan verbeteren. Hun eindeloze uithoudingsvermogen en 24/7 beschikbaarheid zorgen er ook voor dat organisaties efficiënter kunnen opereren, zonder menselijke beperkingen als ziekte, vermoeidheid of de behoefte aan eten of slaap.
Bovendien kunnen het aanpassingsvermogen en het leervermogen van robotmanagers zorgen voor constante groei, juist omdat ze daardoor goed kunnen inspelen op het steeds veranderende zakelijke landschap. Ze kunnen geprogrammeerd worden om op de hoogte te blijven van de wettelijke voorschriften, technologische ontwikkelingen en nieuwste trends in de sector, zodat de organisatie op het gebied van innovatie altijd voorop loopt. Met een robot aan het roer kunnen organisaties rekenen op een aanzienlijke vermindering van de managementoverheads, omdat robots niet om salarissen, secundaire arbeidsvoorwaarden of vakantiedagen vragen. Ook bestaat er geen risico dat ze naar de concurrent vertrekken of met zwangerschapsverlof of pensioen gaan. Robots vertegenwoordigen theoretisch het ultieme innovatieve leiderschap en kunnen met hun onbevooroordeeldheid, redelijkheid, efficiëntie en transparantie de weg vrijmaken voor een rechtvaardiger en productievere zakenwereld.
Wat zijn voor werknemers de voordelen van een AI-manager?
Een robotbaas kan ook voor menselijke werknemers allerlei voordelen opleveren. Ten eerste zorgt het ontbreken van emoties voor een eerlijke en onbevooroordeelde omgeving waarin beslissingen op basis van gegevens worden genomen, in plaats van op subjectieve vooroordelen of gevoelens. Dit zou de werkplek harmonieuzer, diverser en inclusiever kunnen maken, wat weer zou leiden tot meer tevredenheid en een beter moreel onder de werknemers. Robots zijn ongevoelig voor persoonlijke voorkeuren en ‘politics’ op de werkplek, waardoor elke werknemer uitsluitend op zijn prestaties en inzet wordt beoordeeld, in plaats van op vriendjespolitiek of interpersoonlijke dynamiek.
Als gevolg van de efficiëntie en productiviteit van hun robotmanagers en het automatiseren van administratieve en routinematige managementtaken zouden menselijke werknemers zich bovendien veel meer kunnen richten op creatievere en complexere taken, wat innovatie en persoonlijke ontwikkeling ten goede komt. De constante aanwezigheid van robotbazen betekent ook dat menselijke werknemers directe ondersteuning, feedback of goedkeuring kunnen krijgen, waardoor de uitvaltijd vermindert en de productiviteit toeneemt. En omdat robotbazen in korte tijd enorme hoeveelheden gegevens kunnen verwerken en analyseren, zouden ze meer tijd hebben om persoonlijke begeleiding te bieden en werknemers te helpen hun vaardigheden te verbeteren en hun carrière vooruit te helpen. Verder zou de implementatie van robotmanagers kunnen leiden tot flexibelere werkregelingen waardoor een gezondere werk-privébalans ontstaat. In dit artikel geven we je een aantal interessante praktijkvoorbeelden van bedrijven waar robots (nu al) de dienst uitmaken.
“Wij geloven dat AI de toekomst is van businessmanagement. Onze benoeming van mevrouw Tang Yu laat zien dat we het gebruik van AI echt willen omarmen om de manier waarop we ons bedrijf runnen te transformeren en uiteindelijk onze toekomstige strategische groei te stimuleren”.
Dejian Liu, oprichter van NetDragon WebSoft
Gamingsoftwarebedrijf stelt AI-gestuurde, virtuele CEO aan
Het Chinese gamingsoftwarebedrijf NetDragon WebSoft, dat fors investeert in virtuele platforms als de metaverse, heeft onlangs een AI met de naam Tang Yu aangesteld als roterende CEO voor zijn belangrijkste dochteronderneming, Fujian NetDragon Websoft. De vice-voorzitter van het bedrijf, dr. Simon Leung, legt uit: “Vanuit ons standpunt is de metaverse niet van voorbijgaande aard. Een AI-CEO maakt deel uit van het plan om daar aan de slag te gaan. We doen dit echt”. De aantredende CEO moet het werktempo gaan opvoeren, de processtroom optimaliseren en een groot aantal activiteiten verbeteren. De robot moet ook een belangrijke realtime data- en analysebron worden, die weloverwogen beslissingen in de dagelijkse bedrijfsvoering mogelijk maakt. Bovendien moet Tang Yu het risicomanagementsysteem van het bedrijf efficiënter gaan maken.
Door te kiezen voor een robot-CEO toont Netdragon aan voorop te willen lopen in AI-integratie binnen businessmanagement. Hun ambitie reikt echter verder dan alleen operationele efficiëntie; het bedrijf wil zich ook duidelijk binnen de metaverse-wereld positioneren. Van Tang Yu wordt bovendien verwacht dat zij een cruciale rol speelt in talent-management en het creëren van een rechtvaardige en effectieve werkomgeving voor alle medewerkers. Leung: “We vragen Tang Yu om ons te helpen het bedrijf te runnen, waardoor er tijd en middelen vrijkomen voor andere segmenten die ons bedrijf kunnen laten groeien”. Dejian Liu, de oprichter van het bedrijf, zegt: “Wij geloven dat AI de toekomst is van businessmanagement. Onze benoeming van mevrouw Tang Yu laat zien dat we het gebruik van AI echt willen omarmen om de manier waarop we ons bedrijf runnen te transformeren en uiteindelijk onze toekomstige strategische groei te stimuleren”. Het is niet duidelijk of Tang Yu autonoom als CEO aan de slag gaat of dat er (voorlopig) ook menselijk toezicht blijft.
“De symbiose tussen mens en AI die de tool mogelijk maakt is vergelijkbaar met een schaakspel, zegt Hunna Technology. Een persoon stelt een high-level doel en de AI zorgt voor de optimale zetten, waarbij beide partijen samen voortdurend de strategie verfijnen.”
Hunna-technologie
Europa’s eerste AI-CEO zet traditioneel leiderschap op zijn kop
En het is niet alleen in China waar AI-CEO’s worden benoemd. De in Groot-Brittannië gevestigde health-tech-startup Hunna Technology heeft onlangs ook kunstmatige intelligentie geïntroduceerd om het bedrijf te runnen, na het twaalf maanden op veiligheid en wettelijke naleving getest te hebben. IndigoVX, zoals de CEO wordt genoemd, is aangesteld om een efficiënte symbiose tussen menselijke expertise en AI mogelijk te maken. De AI-CEO heeft met succes de distributie van middelen gestroomlijnd en onaangeboorde marktsegmenten geïdentificeerd. Het heeft zelfs consumentengedrag met meer dan 90 procent nauwkeurigheid voorspeld. Bovendien heeft de AI-CEO een solide en uitvoerbaar businessplan opgesteld, de VAE als eerste doelmarkt geselecteerd en cruciaal onderzoek geleverd voor de onderhandelingen om de medische AI van het bedrijf in de VAE te introduceren. De CTO en mede-oprichter van het bedrijf, Kais Dukes, legt uit: “Ik ben teruggetreden als CEO omdat ik geloof dat een AI — mits onder menselijk toezicht — beter kan presteren dan ik. En IndigoVX heeft ons niet teleurgesteld. Sterker nog, ze heeft onze verwachtingen consequent overtroffen. We staan er versteld van”. Volgens Hunna Technology is “de symbiose tussen mens en AI die de tool mogelijk maakt vergelijkbaar met een schaakspel. Een persoon stelt een high-level doel en de AI zorgt voor de optimale zetten, waarbij beide partijen samen voortdurend de strategie verfijnen”. Hunna wil AI blijven inzetten, maar wel onder voortdurend menselijke toezicht zodat veiligheid en verantwoordelijkheid gewaarborgd blijven.
“Mijn besluitvormingsproces is gebaseerd op uitgebreide data-analyse en afstemming op de strategische doelstellingen van het bedrijf. Ik word niet door persoonlijke voorkeuren beïnvloed en neem beslissingen die volledig in het teken staan van de organisatiebelangen”.
De AI-CEO van Dictador, Mika
Producent van luxe rum benoemt humanoid Mika tot CEO
De Colombiaanse luxerumproducent Dictador heeft ook aangekondigd een AI-CEO aan het roer van het bedrijf te willen zetten. Mika, zoals de ‘vrouwelijke’ humanoid robot wordt genoemd, zal fungeren als de primaire vertegenwoordiger van het bedrijf. Mika is een geüpgradede versie van de bekende prototype-robot Sophia, die in 2015 door Hanson Robotics werd geïntroduceerd. Ze gaat de communicatie van Dictador op zich nemen en leiding geven aan het Arthouse Spirits-project voor gedecentraliseerde autonome organisatie (DAO) waarmee ze de besluitvorming binnen het bedrijf wil optimaliseren. In Mika’s eigen woorden: “Mijn besluitvormingsproces is gebaseerd op uitgebreide data-analyse en afstemming op de strategische doelstellingen van het bedrijf. Ik word niet door persoonlijke voorkeuren beïnvloed en neem beslissingen die volledig in het teken staan van de organisatiebelangen”. Mika is verantwoordelijk voor het optimaal toepassen van AI binnen bedrijfsleiderschap en hoewel ze zich ook over allerlei andere taken zal buigen — waaronder het selecteren van kunstenaars om rumflessen te ontwerpen en het spotten van potentiële klanten — zal ze niet bij HRM-activiteiten betrokken zijn. Deze blijven de verantwoordelijkheid van menselijke leidinggevenden.
De valkuilen van AI-leiderschap
Hoewel AI-leiderschap verschillende voordelen biedt, zowel voor organisaties als menselijke werknemers, zijn er ook diverse belangrijke nadelen die in overweging genomen moeten worden. Nu robots steeds meer managementrollen gaan overnemen, dreigen veel menselijke werknemers hun baan te verliezen, wat de werkloosheidscijfers verder omhoog zal drijven en de economische instabiliteit zal verergeren. Een ander nadeel heeft te maken met het verdwijnen van menselijk contact en de erosie van empathisch begrip — factoren die kenmerkend zijn voor goede menselijke leiders. Robots kunnen complexiteiten en nuances in interacties en emoties (nog) niet goed begrijpen, wat kan leiden tot een gebrek aan echte empathie en begrip in het contact met werknemers. Dit kan gespannen relaties op de werkvloer tot gevolg hebben, wat weer een impact kan hebben op het algemene moreel en de collegialiteit onder werknemers. In bedrijven waar robots de leiding hebben ontbreekt bovendien het menselijke element van mentorschap, waarbij menselijke managers hun medewerkers normaliter aanmoedigen en begeleiding en emotionele steun bieden. Het ontbreken van een authentieke menselijke connectie belemmert de totstandkoming van een gezonde werkcultuur, waarin wederzijds respect en begrip van fundamenteel belang zijn. Een gebrek aan vertrouwen in en acceptatie van de technologie onder de (beroeps)bevolkinging kunnen ook hindernissen zijn. Zo kunnen werknemers zich mogelijk verzetten tegen de autoriteit van een niet-menselijke leider — vooral als daarbij ook nog eens geen sprake is van enige menselijke connectie. Bovendien krijgen organisaties in deze gevallen te maken met belangrijke ethische en privacyoverwegingen, vooral in werkomgevingen waar menselijk oordeel en ethische besluitvorming van cruciaal belang zijn. Het is dan ook absoluut noodzakelijk om de juiste regelgeving te hanteren en ethisch gebruik van AI-bazen te garanderen, zodat de genoemde nadelen beperkt worden en er een gebalanceerde toekomstige werkplek gerealiseerd kan worden.
Een laatste overweging
Zakelijk leiderschap ondergaat een diepgaande transformatie. En hoewel we misschien (nog) niet direct zullen meemaken dat in elke sector overal AI-CEO’s aan het roer komen, bestaat er geen twijfel over dat AI een steeds prominentere rol zal gaan spelen in besluitvormingsprocessen. Het is belangrijk om de unieke sterke punten en mogelijkheden van AI te herkennen en deze slim in te zetten. Denk bijvoorbeeld aan het razendsnel verwerken en analyseren van gegevens en het genereren van onbevooroordeelde perspectieven en inzichten. Hierdoor kunnen organisaties beter geïnformeerde en objectievere beslissingen nemen, wat van onschatbare waarde is in de snelle, datagestuurde zakenwereld van vandaag. Maar het is net zo belangrijk om te onthouden dat leiderschap niet alleen gaat over het verwerken van cijfers of het blindelings volgen van algoritmen. Het gaat ook over mensen — en wat hen motiveert — kunnen begrijpen en om kunnen gaan met de ingewikkelde dynamiek binnen bedrijfsculturen. Empathie, intuïtie en de menselijke maat zullen altijd een essentiële en onvervangbare rol spelen in leiderschap. En hoewel AI het besluitvormingsproces kan ondersteunen en verbeteren, zal de essentie van leiderschap blijven berusten op menselijke kwaliteiten. Naarmate AI een grotere rol gaat spelen in bedrijfsleiderschap, zal er een nauwere samenwerking tussen machine-intelligentie en menselijk inzicht ontstaan. Dit belooft een toekomst waarin beslissingen zowel op data als op menselijke overwegingen gebaseerd zijn, wat ongetwijfeld zal leiden tot bijzondere nieuwe leiderschapsvormen.
