- Muhammad Aurangzeb Ahmad wil de dood te slim af zijn
- Kunnen we hersendood in de toekomst ongedaan maken?
- Een manier om menselijke organen te bevriezen en ontdooien
“Het leven van de overledenen bestaat voort in de herinneringen van de levenden”, schreef Marcus Tullius Cicero, in de 1e eeuw voor Christus één van de grootste oratoren en politici van de Romeinse Republiek. Dankzij technologische ontwikkelingen wordt het straks nog makkelijker om de herinneringen aan onze dierbaren levend te houden. Sterker nog, in de toekomst zijn we wellicht zelfs in staat om de dood zelf te slim af te zijn. Dit klinkt misschien onmogelijk, maar innovaties in ‘death-tech’ veranderen de regels en herdefiniëren de toekomst van de dood.
Muhammad Aurangzeb Ahmad, computerwetenschapper en onderzoeker van persoonlijkheidsemulatie, werkt bijvoorbeeld aan simulaties van overledenen. Zijn doel is om positieve, boeiende relaties met de doden te ontwikkelen en dierbaren ‘in leven te houden’. Een ander voorbeeld van death-tech is het recente onderzoek van Dr. Himanshu Bansal naar het ongedaan maken van hersendood. Hierbij komen belangrijke existentiële kwesties aan de orde. Verder heeft John Bischof, een specialist op het gebied van cryonisme aan de Universiteit van Minnesota, nieuwe manieren ontwikkeld voor het bevriezen en ontdooien van volledige organen. Hiermee wordt de weg vrijgemaakt voor verdere experimenten waardoor deze tot nu toe pseudowetenschap binnenkort mainstream zou kunnen worden. Ben je klaar voor de toekomst van de dood?
Muhammad Aurangzeb Ahmad wil de dood te slim af zijn
Een paar jaar geleden verloor Ahmad zijn vader. Zijn interesse in het onderzoeken hoe we overledenen kunnen ‘nabootsen’ is ontstaan uit de wens om zijn dochter met haar opa te zien communiceren, maar helaas werd ze na zijn dood geboren. Zijn idee is intrigerend maar ook wat sinister. Met behulp van machine learning, natuurlijke taalverwerking en virtual reality hoopt hij simulaties te kunnen ontwikkelen die een soort interactie mogelijk maken. Amhad wil een ‘echte’ ervaring creëren door gebruik te maken van herinneringen en het gemak waarmee mensen persoonlijkheid toeschrijven aan levenloze dingen. Zodra hij een levensechte idealisering van een overledene kan creëren – een vereenvoudigde, opgeleukte versie van een dierbare die goed door een emotionele Turingtest komt – heeft hij zijn doel bereikt. Voor het online magazine Aeon schrijft hij: “Mijn project is gericht op het mogelijk maken van het ervaren van een overledene – niet per se op ervaringen met de overledene.”
Dat wil zeggen, zijn doel is niet om de doden weer tot leven te roepen, maar meer om ten tijde van onvoorstelbaar verlies blijvende emotionele troost te kunnen bieden aan de nabestaanden. Het overlijden van een dierbare is altijd een droevige aangelegenheid. Maar in de toekomst kun je misschien contact blijven houden met een simulatie die zo levensecht is dat je het verschil haast niet merkt. Stel je voor hoe het zou zijn als je nooit meer echt afscheid van iemand zou hoeven nemen (totdat je zelf overlijdt). “Wat telt,” vindt Ahmad, “is dat de simulatie ‘echt voelt’, dat het een emotionele verbinding biedt die de pijn van het verlies verzacht en een nieuw vorm van afsluiting mogelijk maakt.”
Kunnen we hersendood in de toekomst ongedaan maken?
In samenwerking met Revita Life Sciences en Bioquark Inc, onderzoekt Dr. Himanshu Bansal de grenzen van wat het betekent om te leven en te sterven. Wanneer het menselijk lichaam catastrofaal letsel oploopt, kunnen ziekenhuizen bloedcirculatie en ademhaling kunstmatig in stand houden, ook al is de patiënt al overleden. Hersendood betekent dat de hersenstam – het laagste en diepste deel van de hersenen – autonome functies als lichaamstemperatuur, hartslag en ademhaling niet langer zelf regelt. De hersenen werken niet meer, maar de rest van het lichaam wordt kunstmatig in leven gehouden. Zorgverleners zijn over het algemeen zeer voorzichtig met de diagnose hersendood, omdat het alle hoop op eventueel herstel, hoe klein ook, wegneemt.
Maar ons begrip van hersendood evolueert voortdurend en Dr. Bansal verlegt de grenzen van wat mogelijk is. Door aminozuren en ongedifferentieerde stamcellen in de hersenen in te brengen, heeft hij aangetoond dat de basisfunctie in dode hersenen hersteld kan worden. En zijn resultaten zijn veelbelovend: tijdens een onderzoek is de status van twee patiënten dankzij deze methode volgens Bansal veranderd van ‘dood’ naar ‘minimaal bewust’. De CEO van Bioquark Inc., Dr Ira Pastor, legt uit dat dit onderzoek de weg vrijmaakt naar het einde van de dood zoals we die kennen, “de eerste proef in zijn soort en een volgende stap naar het uiteindelijke ongedaan maken van de dood.”
Niet iedereen is echter onder de indruk van deze ontwikkelingen. Dr. Dean Burnett van het Centrum voor Medisch Onderwijs aan de Universiteit van Cardiff stak zijn bedenkingen niet onder stoelen of banken. “Het is de afgelopen jaren verschillende keren bewezen dat het menselijk brein en het zenuwstelsel misschien niet zo onherstelbaar zijn als aanvankelijk werd aangenomen. Maar toch lijkt de mogelijkheid om hersendood ongedaan te maken – gezien onze huidige mogelijkheden met en begrip van neurowetenschappen – nog ver weg. Het redden van afzonderlijke hersendelen mag misschien mogelijk en nuttig zijn, maar dat is nog niet hetzelfde als een volledig werkend brein terugbrengen naar een functionele, onbeschadigde staat.”
Priyanka Pulla vertelt in The Wire zelfs dat Dr. Bansal’s professionele referenties hem ongeschikt maken om dit soort onderzoek te leiden. Zijn specialisatie, zo blijkt, is orthopedie, geen hersenchirurgie of stamcelonderzoek. En zijn publicaties vermijden peer reviews, waardoor de bevindingen in twijfel worden getrokken. Bovendien werd zijn aanvraag voor een menselijke proef niet goedgekeurd door Indiase regelgevers van de National Apex Committee for Stem Cell Research and Therapy. Dr. Bansal, die zich niet snel uit het veld laat slaan, heeft zich nu echter tot Latijns-Amerika gewend om het proces opnieuw in gang te zetten. Dr. Ariane Lewis, een neuroloog aan de NYU School of Medicine, en Arthur Caplan, een medisch ethicus, beweren echter dat “deze proef grenst aan kwakzalverij”, gepaard gaat met “schaamteloze belangenverstrengeling” en “families van patiënten met hersendood een wrede, valse hoop op herstel biedt.” Het beste waar we op kunnen hopen, zo lijkt het, is dat Dr. Bansal wetenschappers en onderzoekers inspireert om dieper na te denken over en een beter beeld te krijgen van hersendood en de gevolgen ervan.
Een manier om menselijke organen te bevriezen en ontdooien
Maar niet alle onderzoeken op het gebied van death-tech sterven een vroege dood. Tot nu toe werd bijvoorbeeld gedacht dat het concept van menselijk weefsel bevriezen en weer ontdooien (cryonisme) – op grotere schaal dan sperma en eitjes – niets meer dan pseudowetenschap was. Het probleem, zo leggen onderzoekers uit, is dat het ontdooien van grote(re) stukken weefsel leidt tot de vorming van ijskristallen. De cellen worden door deze bevroren scherven doorboord, waardoor het weefsel onherstelbaar beschadigt. Het is onwaarschijnlijk dat de wetenschap, hoe geavanceerd ook, ons een manier biedt om mensen in de nabije toekomst veilig te bevriezen en weer te ontdooien. Clive Coen, een neurowetenschapper aan het King’s College, vertelt The Guardian: “Het grootste probleem is dat de hersenen bestaan uit zeer dicht weefsel. Het idee dat je het brein met een soort antivries kunt infiltreren en het weefsel kunt beschermen is belachelijk.”
Omdat wetenschappers nog niet over de technologie beschikken om cryonisme van het volledige lichaam te onderzoeken, onderzoeken ze deze invriesmethode voor toepassing op individuele organen. John Bischof en zijn team aan de Universiteit van Minnesota denken nu een manier gevonden te hebben. Door de gekoelde weefsels vol te pompen met nanodeeltjes van met silicium gecoat ijzeroxide en deze vervolgens voorzichtig met een magneet te verwarmen, konden ze dichte weefsels gelijkmatig ontdooien en daardoor de vorming van ijskristallen voorkomen. Bischof juicht echter nog niet. Deze doorbraak betekent niet dat we binnenkort volledige personen kunnen invriezen en weer tot leven wekken. Maar voor transplantatieorganen – en patiënten die wachten op een donororgaan – kan deze techniek zeker het verschil betekenen tussen leven en dood. In die zin zit Bischof met zijn onderzoek op het juiste spoor.
