Drones worden steeds belangrijkere bondgenoten in de natuur- en wildbescherming

Foto van Richard van Hooijdonk
Richard van Hooijdonk
  • Drones helpen onderzoekers kuifsternen tellen in Australië
  • In Spanje volgen drones de vlucht van torenvalken
  • Walvissen van bovenaf bekijken op Antarctica
  • In Afrika worden drones ingezet om olifanten en neushoorns te beschermen
  • Toch zijn ze niet ongevaarlijk

Het is niet de meest ideale tijd om een dier te zijn. Overal ter wereld wordt de natuur door de gevolgen van klimaatverandering, excessieve ontwikkeling en stroperij bedreigd. Wetenschappers zijn dan ook druk aan het werk om kwetsbare diersoorten beter te leren begrijpen en te beschermen – een gecompliceerde taak die bovendien vaak niet ongevaarlijk is. Om vogels bijvoorbeeld in hun nest te kunnen observeren moeten natuurbeschermers meestal hoog in bomen klimmen of met kleine vliegtuigjes zeer laag boven de grond vliegen.

Sophie Gilbert, hoogleraar Wildlife Ecology aan de University of Idaho, legt uit: “Vliegen is riskant… je kunt geen research doen in een groot vliegtuig op grote hoogte, je moet kunnen rond kunnen cirkelen en laag boven de grond kunnen vliegen… met kleine vliegtuigjes gaat het vaak fout. Bovendien zijn ze duur, gebruiken ze brandstof en heb je er een start- en landingsbaan voor nodig. Ook kun je met een vliegtuig niet snel genoeg reageren op situaties die een directe reactie vereisen. Deze gevaren en beperkingen hebben wetenschappers en natuurbeschermers aangespoord om op zoek te gaan naar betere alternatieven.

Kleine, snelle, wendbare en relatief goedkope drones zijn gemeengoed geworden in de bouw, waar ze bijvoorbeeld worden gebruikt om een bouwterrein in kaart te brengen of een bouwwerk te inspecteren. Ze kunnen hoge kwaliteit videobeelden vastleggen, wat ze ook ideaal maakt voor gebruik in vastgoed en de architectuur. Ze worden zelfs in de landbouw gebruikt, waar ze boeren helpen om hun gewassen te monitoren. Ook wetenschappers realiseren zich dat drones een krachtig observatiemiddel zijn.

Drones helpen onderzoekers kuifsternen tellen in Australië

Denk bijvoorbeeld aan de kuifstern. Jarrod Hodgson, promovendus aan de University of Adelaide’s School of Biological Sciences, bestudeert deze fascinerende zeevogels en om ze te kunnen beschermen moeten hij en zijn team precies weten hoeveel er zijn. “Nu zoveel dieren overal ter wereld met uitsterven bedreigd worden is onze behoefte aan nauwkeurige data over wilde dieren nog nooit zo groot geweest”, zegt hij. “Nauwkeurig monitoren kan kleine veranderingen in aantallen detecteren. Dat is belangrijk want als we moeten wachten op een grote verschuiving in die aantallen – om eventuele achteruitgang te merken – is het vaak te laat om actie te ondernemen om een bedreigde soort in stand te houden”. Drones zijn voor zijn onderzoek van groot belang geweest. Ze maken fantastische luchtfoto’s van broedgebieden, en met gebruik van beeldherkenning en slimme algoritmen kunnen de vogelaantallen automatisch en met extreme nauwkeurigheid worden beoordeeld.

 Een groep zeevogels op een strand
Ze maken fantastische luchtfoto’s van broedgebieden, en met gebruik van beeldherkenning en slimme algoritmen kunnen de vogelaantallen automatisch en met extreme nauwkeurigheid worden beoordeeld.

In Spanje volgen drones de vlucht van torenvalken

In Spanje volgt Margarita Mulero Pázmány, hoogleraar aan de University of Cádiz en de Technical University of Loja in Ecuador, de vlucht van torenvalken. Met drones kan ze deze kleine valken in real time volgen, wat een voorheen onmogelijke mate van gedetailleerde informatie mogelijk maakt. Met de snel inzetbare drones kan ze binnen enkele minuten beginnen met het verzamelen van data en dat heeft tot verschillende doorbraken geleid. Mulero Pázmány ontdekte bijvoorbeeld dat deze roofvogels oogstmachines in akkers volgen en de knaagdieren en insecten als sprinkhanen vangen die door deze machines opgejaagd worden. Dat biedt een waardevolle informatie over hoe de menselijke impact op een gebied het gedrag van – in dit geval – een torenvalk beïnvloedt.

Closeup van een drone in de lucht die een vlucht vogels monitort
Met drones kan ze deze kleine valken in real time volgen, wat een voorheen onmogelijke mate van gedetailleerde informatie mogelijk maakt.

Walvissen van bovenaf bekijken op Antarctica

David Johnson, een mariene bioloog aan Duke University, gebruikt drones om het gedrag van walvissen op Antarctica te observeren. Bultrugwalvissen vangen krielgarnalen en vissen door een ring van bubbels om hen heen te blazen en de dicht opeengepakte zeedieren vervolgens in een keer op te slokken. De voederactiviteiten van bultruggen zijn complex en ingenieus – ze werken namelijk ook met elkaar samen. Ze kunnen samen bijvoorbeeld een aaneenschakeling van cirkels met bubbels creëren. Vervolgens zwemmen de walvissen vervolgens vanuit de diepte met wijdopen kaken de kring in om een mondvol vissen te vangen. Johnson en zijn team willen weten hoeveel walvissen met elkaar samenwerken en of ze ook van rol wisselen. Een drone is het ideale hulpmiddel te kunnen zien wat er tijdens de jacht gebeurt. “Normaal gesproken kunnen we hen alleen observeren vanaf een boot of vanaf het land, dus het is geweldig dat we nu van bovenaf zo goed kunnen zien wat ze doen”, legt hij uit.

Een walvis zwemt in de oceaan waarboven een drone vliegt
David Johnson, een mariene bioloog aan Duke University, gebruikt drones om het gedrag van walvissen op Antarctica te observeren.

In Afrika worden drones ingezet om olifanten en neushoorns te beschermen

In Afrika worden hele olifantenpopulaties voor hun slagtanden gedood door stropers, die het ivoor vervolgens op de zwarte markt verkopen. Toegewijde teams volgen deze bedreigde dieren om ze te beschermen tegen stropers, maar ze kunnen helaas niet overal tegelijk zijn. En de gebieden die ze moeten monitoren zijn enorm groot. Het Krugerpark is bijvoorbeeld ongeveer zo groot als Israël – of de helft van Nederland! Drones worden nu steeds vaker ingezet om dit uitgestrekte gebied te patrouilleren.

UAV Drones Solutions in Zuid-Afrika levert al vier jaar ‘Bathwak’ anti-stroperij drones aan parken en reservaten. Met vliegtijden tot twee en een half uur kunnen ze lang genoeg in de lucht blijven om stropers in Zuid-Afrika maar ook in Malawi, Zimbabwe en binnenkort Botswana af te schrikken. Volgens Tom Metcalfe hebben de drones nog niet tot arrestaties geleid, maar de aanwezigheid van deze vliegende waakhonden maakt het de stropers wel moeilijker. “In de parken en reservaten waar de drones patrouilleren, is het stropen van olifanten en neushoorns volgens medeoprichter Otto Werdmuller Von Elgg van UDS aanzienlijk gedaald of zelfs gestopt. Hij zegt dat drones vooral ’s nachts bijzonder effectief zijn bij het spotten van stropers – wanneer helikopterteams doorgaans aan de grond blijven”, schrijft hij.

Toch zijn ze niet ongevaarlijk

Maar er moet met drones wel heel voorzichtig omgesprongen worden. Hoewel Hodgson enthousiast is over wat ze voor zijn research kunnen betekenen, waarschuwen hij en zijn medeauteur Lian Pin Koh ervoor dat de dieren er doodsbang voor kunnen zijn, ook al zien ze er misschien niet angstig uit. Zwarte beren werden onlangs uitgerust met hartmonitors, waarop te zien was dat de harten van de dieren op tilt gingen zodra drones overvlogen. Aan hun gedrag was echter niets te merken. In een onderzoeksverslag in Current Biology benadrukken Hodgson en Koh dat wetenschappers en natuurbeschermers zich aan de regels moeten houden en in kwetsbare natuurgebieden op een verantwoorde wijze met drones moeten omgaan. Denk hierbij aan “vliegpraktijken met minimale verstoring (zoals het vermijden van bedreigende naderingstrajecten en abrupte vliegbewegingen)”.

Drones veranderen de manier waarop we in het wild levende dieren observeren en begrijpen. Bovendien helpen ze ons om bedreigde diersoorten overal ter wereld beter te kunnen beschermen. Vooral in de strijd tegen de stroperij zijn drones inmiddels onmisbaar geworden.

Share via
Copy link