Samenvatting
Generatieve AI dringt steeds dieper door in de sport. Of het nu gaat om de dagelijkse training van sporters of om de beleving van fans – overal duiken nieuwe toepassingen op. Met behulp van AI-systemen die grote hoeveelheden data analyseren, kunnen teams nu veel gerichter werken aan tactiek en training. En ook voor supporters ontstaan hierdoor allerlei spannende nieuwe mogelijkheden om hun favoriete sport intenser te beleven.
- Prominente voetbalclubs als Liverpool en Sevilla hebben samen met techbedrijven hun eigen generatieve AI-toepassingen ontwikkeld.
- Wimbledon maakt al gebruik van AI-gestuurd wedstrijdcommentaar.
- LaLiga en de NBA zijn de eerste sportcompetities die AI-gestuurde functies inzetten om de fanervaring te verbeteren.
- “Generatieve AI kan ons helpen om beweging, prestaties en gezondheid veel dieper te analyseren dan een coach dat met het blote oog kan”, aldus dr. Adam Loiacono, fysiotherapeut en prestatiecoach.
- “Het maakt sport interessanter. Als je beter begrijpt wat er gebeurt, wordt het boeiender om te volgen”, legt Jens Melvang uit, senior productmanager bij Stats Perform.
Met de opmars van AI in de sport krijgen we ook met belangrijke vraagstukken te maken. Wat betekent het gebruik van deze geavanceerde technologie voor eerlijk spel en de integriteit van competities? Maakt het sport spannender of juist voorspelbaarder? En hoe verandert het de rol van sporters, coaches en fans?
Generatieve AI: steeds meer ‘part of the game’
Sport is diep geworteld in onze samenleving. Al eeuwenlang brengt het miljoenen mensen samen en zorgt het voor beweging, vermaak en een gevoel van verbondenheid. Of het nu gaat om lokale competities of internationale wedstrijden – sport creëert een gedeelde ervaring die mensen verenigt. En net als de rest van de maatschappij ontkomt ook de sport niet aan technologische vernieuwing. Die verandert niet alleen hoe wedstrijden worden gespeeld en geanalyseerd, maar ook hoe commentatoren verslag doen en hoe fans hun favoriete sport beleven.
Kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning spelen een hoofdrol in deze ontwikkelingen. Deze technologieën kunnen de enorme hoeveelheid data die bij sportwedstrijden gegenereerd wordt razendsnel analyseren, wat nieuwe inzichten in spelersprestaties en teamdynamiek oplevert. Coaches baseren hun tactische keuzes en trainingsaanpak daardoor niet meer alleen op gevoel, maar ook op harde data.
De sportwereld verandert flink door nieuwe technologie. Fans blijven via apps en social media in contact met hun favoriete teams en atleten, en dankzij livestreaming kunnen ze overal wedstrijden kijken. De kijkervaring wordt ook steeds interactiever – denk aan live statistieken en de mogelijkheid om zelf je camerastandpunt te kiezen. En sinds kort komt daar nog generatieve AI bij, wat voor zowel teams als fans voor enorme veranderingen zorgt.
Slimme tech stapt de sportarena binnen
AI geeft coaches nieuwe inzichten en maakt het voor fans spannender – een win-win voor de sport.
Net als veel andere organisaties zijn ook sportteams in de ban geraakt van data. Bij elke wedstrijd, training en interactie met spelers worden grote hoeveelheden informatie gegenereerd – van simpele statistieken tot complexe prestatiecijfers uit geavanceerde meetapparatuur.
Maar deze enorme bergen data vormen ook een grote uitdaging voor analisten en coaches, die al die gegevens door moeten spitten om bruikbare inzichten te vinden die hun teams een concurrentievoordeel kunnen geven. Dit is waar generatieve AI relevant wordt. Hiermee kunnen sportorganisaties namelijk razendsnel de maximale waarde halen uit deze data. Met behulp van generatieve AI kunnen teams bijvoorbeeld verborgen patronen en correlaties blootleggen die voor een menselijke analist misschien niet meteen duidelijk zijn. Dit blijkt vooral waardevol bij talentscouting, spelersontwikkeling en strategische planning. Met AI-analyses kunnen coaches ook betere beslissingen nemen over opstellingen, trainingsschema’s en tactische keuzes tijdens de wedstrijd. Daarnaast kan generatieve AI de speelstijl van tegenstanders analyseren, zwakke plekken ontdekken en de beste strategieën voorstellen. Het systeem blijft daarbij steeds leren van nieuwe informatie en past zich daarop aan. Ook bij de betrokkenheid van fans speelt generatieve AI een steeds grotere rol. Uit een IBM-onderzoek van juni 2024 blijkt dat de helft van de sportfans van mening is dat AI hun ervaring zal verbeteren. Ze zien vooral voordelen in realtime updates (34% van de fans) en persoonlijke content (29%).
Sportorganisaties spelen hierop in met AI-toepassingen die de fan-ervaring persoonlijker maken. Denk aan highlights op maat, realtime commentaar in verschillende talen, en platforms waar fans met virtuele versies van hun favoriete sporters kunnen chatten. Maar hoewel het gebruik van AI in de sport aanzienlijke voordelen heeft, moeten we ook goed kijken naar de keerzijde. Zo is de privacy van fans bijvoorbeeld een punt van zorg, net als de vraag hoe betrouwbaar voorspellingen van AI-systemen zijn. Sport draait uiteindelijk om mensen: de prestaties, de verrassingen en de emoties van persoonlijke verhalen. AI moet dit versterken, niet in de weg staan.
Robocoach langs de zijlijn?
Coaches maken al een tijdje gebruik van generatieve AI om tegenstanders te analyseren, betere strategieën te ontwikkelen en nieuw talent te spotten, maar de mogelijkheden worden steeds indrukwekkender.
Er zijn inmiddels verschillende AI-tools die sportteams helpen beter te presteren. Neem bijvoorbeeld AlphaPlay: dit AI-platform analyseert grote hoeveelheden sportdata en vertaalt verborgen patronen naar praktische adviezen in heldere taal. AlphaPlay laat meteen zien waar de zwakke en sterke punten van een tegenstander liggen, en geeft tips hoe je daarop kunt inspelen. Dit scheelt coaches uren aan videoanalyse. Het systeem was oorspronkelijk voor honkbal ontwikkeld, maar werkt inmiddels ook voor voetbal, hockey en American football.
Ook het sportanalysebedrijf Stats Perform heeft een slim systeem ontworpen: Opta Vision. Dit systeem analyseert voetbalwedstrijden tot in detail. Het combineert alle acties op het veld – van spelers én scheidsrechters – met beelden van stadion- en andere camera’s. Zo krijgen teams een compleet beeld van wat er tijdens een wedstrijd gebeurt.
Opta Vision gebruikt een speciaal diffusiemodel om te berekenen waar spelers zich bevinden, ook als ze buiten beeld zijn. Zo ontstaat een nauwkeurig, dynamisch overzicht van alle bewegingen tijdens de wedstrijd. Coaches kunnen hiermee precies zien hoe spelers hun passes kiezen en welke (andere) beslissingen ze nemen. Ook wordt veel duidelijker hoe de teamformatie zich tijdens de wedstrijd aanpast en welke opstelling het meest effectief is.
Bij steeds meer topclubs wordt AI ingezet als onderdeel van de trainingsessies. Zo werkt Liverpool samen met Google DeepMind aan TacticAI, een systeem dat met geavanceerde AI-technologie voorspelt hoe hoekschoppen aflopen. Coaches kunnen hiermee eindeloos verschillende aanvals- en verdedigingsscenario’s testen en zien welke opstellingen het beste werken. TacticAI geeft ook tactisch advies. Het systeem berekent bijvoorbeeld de beste posities voor spelers bij een hoekschop, met als doel de kansen op een succesvolle afronding te maximaliseren. Hetzelfde geldt voor de verdedigende situatie, waar het systeem posities voorstelt die de kans op een tegendoelpunt zo klein mogelijk maken.
Ook bij het scouten van nieuwe spelers speelt generatieve AI een steeds grotere rol. Zo heeft de Spaanse club Sevilla FC samen met IBM de Scout Advisor ontwikkeld. Dit systeem gebruikt zowel traditionele als generatieve AI-technieken om de enorme spelersdatabase en meer dan 200.000 scoutingsrapporten te analyseren. Vervolgens genereert het systeem een lijst met kandidaten die perfect passen bij wat de club zoekt én kan betalen. “Dit geeft ons een groot voordeel bij het vinden van nieuwe spelers. Zo kunnen we het beste talent aantrekken en onze prestaties blijven verbeteren,” aldus clubpresident José María del Nido Carrasco.
“Tegenwoordig zorgt AI voor dezelfde soort opwinding als wat we zagen rond de begindagen van het internet.”
NBA-commissaris Adam Silver
Nog nooit was je er zo dicht bij
Dankzij generatieve AI beleef je sport op een manier die tot voor kort ondenkbaar was. Je zit niet meer alleen op de eerste rij – je staat middenin de actie.
Ook de manier waarop we naar sport kijken gaat flink veranderen. Zo experimenteerde de All England Club, de organisatie achter Wimbledon, in 2023 al met commentaar dat volledig door AI werd gemaakt. Het beroemde tennistoernooi werkte hiervoor samen met IBM, dat gebruikmaakt van het Watsonx-platform. Fans konden via de Wimbledon-app en -website luisteren naar commentaar dat was gebaseerd op uitgebreide trackinggegevens, zoals de bewegingen en acties van spelers.
Om dit commentaar te maken werden meerdere AI-systemen van IBM gebruikt. Eerst ging alle informatie naar een speciaal getrainde chatbot die het tennisjargon perfect beheerst. Deze zette de gegevens om in natuurlijk klinkend commentaar. Vervolgens kwam er nog een AI-systeem aan te pas dat de tekst razendsnel omzette in spraak – en zo hoorden fans bijna in realtime wat er op de baan gebeurde.
NBCUniversal kwam begin 2024 met groot nieuws voor abonnees van zijn streamingdienst Peacock. Bij de Olympische Spelen in Parijs kregen ze namelijk toegang tot een gloednieuwe AI-functie. Deze ‘Your Daily Olympic Recap on Peacock’ maakte voor iedere kijker een persoonlijke samenvatting van de belangrijkste momenten van de dag, helemaal afgestemd op hun favoriete sporten. Extra bijzonder was dat het commentaar kwam van een AI-versie van sportlegende Al Michaels, wiens eerdere optredens op NBC werden gebruikt om de AI te trainen. Om de kwaliteit te waarborgen, controleerde een team van redacteuren zowel de beelden als het commentaar voordat het online ging.
Ook LaLiga experimenteert met generatieve AI. Deze Spaanse topcompetitie werkt hiervoor samen met Microsoft en IT-bedrijf Globant. Samen ontwikkelen ze verschillende nieuwe AI-gestuurde functies om voor voetbalfans overal ter wereld een persoonlijkere en rijkere kijkervaring mogelijk te maken. LaLiga zet hiervoor twee AI-systemen van OpenAI in: het spraakherkenningsmodel Whisper en GPT 3.5. Deze maken tijdens wedstrijden direct ondertiteling in verschillende talen, wat vooral waardevol is voor kijkers met een gehoorbeperking. Dezelfde AI-modellen vertalen ook automatisch andere content en maken persoonlijke updates voor fans, zoals wedstrijdverslagen van hun favoriete clubs.
De NBA (National Basketball Association) voegde begin dit jaar een experimentele functie toe aan haar mobiele app: een spraakgestuurde AI-assistent met de naam NB-AI. Volgens NBA-commissaris Adam Silver kunnen fans hiermee basketbalwedstrijden op voorheen ondenkbare manieren beleven, wat zorgt voor een persoonlijkere en meeslepende kijkervaring. Fans kunnen de chatbot vragen stellen over de game die ze aan het kijken zijn of zelfs het uiterlijk van de livestream in realtime veranderen, waardoor het eruitziet als een film of een tekenfilm. “Tegenwoordig zorgt AI voor dezelfde soort opwinding als wat we zagen rond de begindagen van het internet”, aldus Silver.
“Het systeem kan ineens zelfstandig met nieuwe inzichten komen om wedstrijden te winnen. Wat willekeurig lijkt, blijkt soms niet zo te zijn.”
Brian Hall, oprichter van generatief AI-platform AlphaPlay
Hoe GPT & Co onze favoriete sport voor altijd veranderen
Generatieve AI zal de komende jaren een steeds belangrijkere rol spelen in de sportwereld, daar zijn experts het over eens. Tegelijk maken ze zich zorgen over bepaalde toepassingen.
Er is brede overeenstemming in de sportwereld: generatieve AI heeft nu al impact en die wordt alleen maar groter. “Generatieve AI kan beweging, prestaties en gezondheid veel diepgaander analyseren dan een coach met het blote oog”, zegt fysiotherapeut en prestatiecoach Dr. Adam Loiacono, die al vijftien jaar met topsporters werkt.
Ook Brian Hall, oprichter van generatief AI-platform AlphaPlay, is ervan overtuigd dat het sportteams kan helpen de groeiende hoeveelheid gegevens die ze verzamelen te begrijpen. “Het systeem kan ineens zelfstandig met nieuwe inzichten komen om wedstrijden te winnen”, merkt hij op. “Wat willekeurig lijkt, blijkt soms niet zo te zijn.” Generatieve AI helpt ook fans om hun sport op een nieuwe manier te beleven. “Het maakt het spel boeiender. Als je beter begrijpt wat er gebeurt, raak je er ook meer bij betrokken”, legt Jens Melvang, senior productmanager bij sport-AI-bedrijf Stats Perform, uit. “Het kan een startpunt zijn: fans raken meer betrokken omdat ze het spel beter begrijpen. Ze krijgen een kijkje in de keuzes waar coaches voor staan en komen zo dichter bij de wedstrijd.”
Generatieve AI kan ook sportuitzendingen ingrijpend veranderen, vooral door de rol van commentatoren te ondersteunen. “Door samen met onze partners AI-strategieën te ontwikkelen, kunnen we de werklast van onze talenten verminderen. Routinematige taken met weinig toegevoegde waarde laten we dan over aan AI-ondersteuning”, zegt Christophe Pasquier, hoofd innovatie bij Eurovision Sport. En er wordt ook al van deze mogelijkheden gebruikgemaakt. “Als producer kan ik nu nieuwe content maken zonder dat mijn presentatrice urenlang na de wedstrijd aan haar bureau moet blijven zitten”, zegt Micky Curling, senior sportproducent van de European Broadcasting Union.
Toch zijn niet alle experts gecharmeerd van het idee om AI-commentatoren in te zetten. “Sportverslaggeving is een kunstvorm”, zegt Kevin Sylvester, die al meer dan 25 jaar sportverslaggever is. “Het draait om expertise die je opdoet door ervaring, en die je moet kunnen overbrengen op je publiek. Ik denk niet dat een computer dat kan vervangen.” Ook andere experts vinden AI-commentaar mogelijk een stap te ver. “Wat gebeurt er met al die historische kennis en context die ervaren commentatoren hebben?” vraagt Kaylee Hartung, sideline reporter bij Thursday Night Football. “Gaat dat niet verloren met al die nieuwe technologie?”
Wat betekent dit allemaal voor de toekomst van sport?
Generatieve AI zal de sport blijven veranderen en vernieuwen, maar één ding staat vast: de menselijke kant – de passie, ervaring en het inzicht van coaches, spelers en commentatoren – blijft onmisbaar.
Het lijkt erop dat generatieve AI de komende jaren een steeds prominentere rol zal gaan spelen in de sport. Maar hoe groot zal deze rol uiteindelijk worden? Krijgen we in de toekomst coaches die op cruciale momenten in een wedstrijd hun AI-assistent om advies vragen? Bijvoorbeeld over tactiek en wissels die het wedstrijdverloop kunnen bepalen? Hoewel dit scenario nu misschien wat vergezocht lijkt, gaan we die kant wel op. Maar één ding is zeker: menselijke coaches blijven onmisbaar op de bank. De beste coaches hebben namelijk iets wat AI (nog) niet heeft: het vermogen om spelers aan te voelen en te motiveren. Ze weten precies wanneer een speler bemoedigende woorden nodig heeft of wanneer het tijd is voor een gedurfde, onconventionele beslissing die tegen alle logica ingaat. Deze menselijke kwaliteiten heeft AI niet – en de vraag is of dat ooit zal veranderen.
Voor fans die thuis kijken kan generatieve AI de sportbeleving flink veranderen. Misschien krijgen we AI-commentatoren die hun stijl aan de voorkeuren van elke kijker aanpassen: diepgaande analyses voor de doorgewinterde fans, of juist een eenvoudige uitleg voor beginners. AI kan ook direct herhalingen vanuit verschillende hoeken laten zien, compleet met een gedetailleerd overzicht van belangrijke acties. Fans kunnen straks misschien zelfs meekijken vanuit het perspectief van spelers op het veld. En in plaats van de naam van een speler te googelen om meer over hem te weten te komen, kunnen fans dit gewoon allemaal aan de AI vragen – en krijgen vervolgens meteen antwoord.
Leerpunten
We weten nog niet precies hoe groot de impact van generatieve AI op sport zal zijn, maar één ding is zeker: de manier waarop we sport beleven ondergaat in de toekomst enorme veranderingen. AI kan bijvoorbeeld ingezet worden om coaches te helpen bij hun tactische keuzes, spelers beter te laten presteren en fans een persoonlijkere kijkervaring te geven.
- Teams kunnen AI-tools gebruiken om zwakke plekken bij tegenstanders te vinden, slimmere tactieken te bedenken en nieuw talent te ontdekken.
- Fans krijgen commentaar dankzij AI in hun eigen taal te horen en zien precies die hoogtepunten die zij het liefst willen zien.
- Uit onderzoek van IBM blijkt dat de helft van alle sportfans verwacht dat AI hun kijkplezier zal vergroten.
- Een derde van de fans wil vooral snelle updates tijdens de wedstrijd, en bijna 30% vindt het juist belangrijk dat de content op hun voorkeuren is afgestemd.
- In de toekomst kunnen AI-assistenten misschien zelfs met de coaches meedenken en op belangrijke momenten met verrassende adviezen komen.
De technologie ontwikkelt zich snel, en zal ongetwijfeld steeds vaker op verschillende manieren worden toegepast. Maar we moeten niet vergeten wat sport zo bijzonder maakt. Een doelpunt in de laatste minuut, een team dat uit een verloren positie toch nog de overwinning haalt, of een klein clubje dat van de grote favoriet wint – zulke momenten laten zien waar sport om draait: spanning, saamhorigheid en pure emotie die mensen van alle achtergronden samenbrengt. AI kan helpen het spel beter te begrijpen, maar het echte verhaal schrijven de sporters zelf, met hun passie en onvoorspelbare acties op het veld.
