- Web3 en de voordelen voor de gezondheidszorg
- Blockchain beschermt patiëntgegevens
- Blockchain maakt versnelde medische doorbraken mogelijk
- Betere data-interoperabiliteit tussen zorgsystemen dankzij blockchain
- Blockchaintechnologie en medische toeleveringsketens
- Blockchain en genomica
- Gezondheid: meer verantwoordelijkheid bij de community
Distributed ledger technology (DLT) – beter bekend als blockchain – is een veelbelovende technologie met diverse toepassingen in allerlei sectoren, waaronder de gezondheidszorg. Volgens een onderzoeksrapport uit 2020 van adviesbureau TechSci zal de wereldwijde markt voor blockchain in de zorg tussen 2020 en 2027 met meer dan 70 procent groeien. Blockchaintechnologie zorgt voor meer transparantie, veiligheid en interoperabiliteit bij zorginformatiesystemen en vermindert het risico op datalekken – waar de zorg de laatste tijd steeds vaker mee te maken heeft gekregen. Er zijn talloze manieren waarop blockchain de gezondheidszorg kan transformeren.
Web3 en de voordelen voor de gezondheidszorg
Web1 – de eerste versie van het internet dat in het begin van de jaren ‘90 werd opgericht – bestond voornamelijk uit statische webpagina’s met informatie maar weinig tot geen interactiviteit; een soort online encyclopedie. Ondanks deze beperkingen was Web1 een doorbraak voor de gezondheidszorg en andere sectoren omdat het toegang bood tot allerhande belangrijke (professionele) informatie. Met Web2 kwam meer interactie, van user-generated content tot datasynchronisatie tussen verschillende IoT-apparaten. Patiëntgegevens, zoals medische dossiers, testresultaten, symptomen, voorschriften/recepten, enzovoort, konden hierdoor efficiënter door medische apparaten worden verwerkt en tussen zorgprofessionals worden gedeeld. Web2 bood de gezondheidszorg en gebruikers van zorgdiensten enorm veel voordelen, maar leidde ook tot zorgen over data governance: of het wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe van het verwerken, opslaan, openen en delen van gegevens. Nu we steeds vaker te maken krijgen met datalekken die gevoelige medische informatie blootleggen (in 2021 kregen meer dan 45 miljoen mensen in de gezondheidszorg te maken met datalekken) wordt het belang van privacy en beveiliging van patiëntgegevens steeds duidelijker. Sommige dienstverleners delen zelfs gegevens met derden om daar geld mee te verdienen. Een van de belangrijkste problemen is dat patiëntgegevens, nadat deze verwerkt zijn, ‘eigendom’ zijn van zorgverleners.
Gegevens zijn een essentieel onderdeel van zorgstelsels en om zorgverleners in staat te stellen de best mogelijke medische zorg te verlenen moet deze informatie zowel nauwkeurig als eenvoudig toegankelijk zijn. Web3 biedt gedecentraliseerde dataopslagmogelijkheden die door blockchain en andere DLT’s worden aangedreven. Hoewel dit in eerste instantie misschien minder veilig lijkt – gegevens die over een groter aantal bronnen worden verspreid, in plaats van op een centrale plek opgeslagen zijn – biedt dit eigenlijk meer beveiliging dan meer traditionele databases. Het gedecentraliseerde karakter van blockchain geeft patiënten bovendien meer controle over en toegang tot hun gegevens. De onveranderlijke ‘single source of truth’ of ‘enige bron van waarheid’ van op blockchain gebaseerde systemen maakt het voor criminelen veel moeilijker om gegevens te wijzigen of te vervalsen. Blockchain-technologie werkt door elk stukje data op te slaan op ‘nodes’ of ‘knooppunten’, die samen een ‘chain’ of ‘keten’ vormen. Elke node moet exact dezelfde gegevens bevatten om het systeem te laten werken, dus alle wijzigingen in de informatie moeten unaniem door alle betrokkenen in de keten worden goedgekeurd. Er wordt in de gezondheidszorg steeds meer gebruikgemaakt van blockchain, zoals voor het opslaan van gegevens en het beheren van medische toeleveringsketens. Blockchain biedt zowel transparantie als privacy en de identiteit van patiënten kan door middel van cryptografische codes beveiligd en verborgen gehouden worden.
Op blockchain gebaseerde datasystemen voor de gezondheidszorg kunnen ook met IoT-apparaten geïntegreerd worden – dit kunnen persoonlijke apparaten zijn zoals fitnesstrackers of medische apparatuur in zorginstellingen – zodat gegevens onmiddellijk kunnen worden verwerkt. Web3 kan bovendien met AI-systemen communiceren, die gegevens kunnen analyseren en trends en risico’s efficiënter identificeren dan mensen dat kunnen. Dit betekent dat zorgverleners nauwkeurigere diagnoses kunnen stellen en meer passende, gepersonaliseerde behandelingen kunnen aanbieden. Ook de samenwerking tussen verschillende medische instellingen kan met blockchain aanzienlijk gestroomlijnd worden. Normaliter zijn gegevens vaak verspreid over verschillende instellingen en systemen en zijn deze voor zorgverleners vaak moeilijk toegankelijk. En omdat tijd van essentieel belang is bij het verlenen van medische zorg kunnen administratieve problemen met betrekking tot de toegang tot medische gegevens ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van patiënten. Er zijn ook financiële consequenties. Zo kosten administratieve complexiteit en gebrek aan coördinatie tussen zorgaanbieders het Amerikaanse zorgsysteem maar liefst $760-$930 miljard per jaar. De gedecentraliseerde dataopslagplaatsen van Web3 stellen zorgprofessionals – van artsen tot apothekers – in staat om snel en eenvoudig toegang te krijgen tot essentiële gegevens, waardoor er minder tijd en middelen verspild worden en een efficiëntere medische zorgverlening mogelijk wordt.
Blockchain beschermt patiëntgegevens
Nu we steeds vaker horen over datalekken en hogere verwachtingen hebben op het gebied van gegevensprivacy en -beveiliging, moet het veiligstellen van onze persoonlijke gegevens bij organisaties bovenaan de prioriteitenlijst staan. Bij organisaties die daar geen of niet voldoende aandacht aan besteden, ligt het risico van reputatieschade op de loer of kunnen er zelfs juridische stappen tegen hen genomen worden. In een survey van McKinsey geeft 87 procent van de respondenten aan geen zaken te willen doen met een organisatie die gegevens onvoldoende beschermt en 71 zegt zakelijke verbanden te zullen verbreken als organisaties gevoelige informatie zonder toestemming (met derden) delen. Dit geldt voor zowel publieke als private organisaties in de zorgsector, aangezien deze veelal met gevoelige gegevens te maken hebben. Blockchain kan de privacy van patiëntgegevens beschermen, gemoedsrust bieden, en ervoor zorgen dat patiënten meer vertrouwen krijgen in hun zorgverleners. Zo heeft het in de VS gevestigde softwarebedrijf BurstIQ een op blockchain gebaseerd platform ontwikkeld met de naam LifeGraph, dat “patiëntgegevens omzet in digitale activa waarin vertrouwen en context zijn ingebouwd. Consent, toegang en management van deze digitale activa worden via slimme consentcontracten beheerd om ervoor te zorgen dat de patiënt altijd de controle heeft over zijn of haar gegevens en over de manier waarop deze gebruikt kunnen worden. Dit wordt ook wel data dignity of gegevenswaardigheid genoemd.” Volgens BurstIQ kunnen patiënten hiermee zelf bepalen wie ze al dan niet toegang geven tot hun gegevens. Zo kunnen ze bijvoorbeeld besluiten of ze hun gegevens beschikbaar stellen voor medisch onderzoek. Een ander blockchainplatform voor de gezondheidszorg is ontwikkeld door de Amerikaanse zorgverzekeraar Anthem, in samenwerking met IBM, PNC Bank, Aetna en Health Care Service Corporation. Rajeev Ronanki, senior vice president en chief digital officer van Anthem, vertelt: “De belangrijkst toepassing in de gezondheidszorg is het creëren van een systeem van vertrouwen tussen partijen. Op dit moment is er geen effectieve manier om te zeggen wie recht heeft op welke informatie en hoe je een vertrouwd systeem voor het delen van informatie kunt creëren dat veilig en privé is en waarbij de consument centraal staat.”
Blockchain maakt versnelde medische doorbraken mogelijk
Blockchain kan bijvoorbeeld ook wetenschappers betere mogelijkheden bieden om toegang te krijgen tot belangrijke ‘live’ gegevens. Het Israëlische medische bedrijf Briya gebruikt een op blockchain gebaseerd platform voor het uitwisselen van data dat medische professionals eenvoudig toegang biedt tot beveiligde gegevens. Bovendien maakt het gebruik van een algoritme dat de privacyregels in acht neemt. Het bedrijf is van mening dat deze veilige en ongecompliceerde distributie van gezondheidsgegevens medische innovaties kan stimuleren. Wanneer wetenschappers real-time gegevens kunnen onderzoeken, zou dat meer inzicht kunnen bieden in de evolutie van nieuwe virussen en doorbraken mogelijk maken op het gebied van de ontwikkeling van nieuwe behandelingen. Als wetenschappers live data via blockchainplatforms zouden kunnen monitoren zouden toekomstige pandemieën mogelijk voorkomen kunnen worden.
Betere data-interoperabiliteit tussen zorgsystemen dankzij blockchain
Inefficiënties in zorgsystemen ontstaan vaak doordat veel verschillende instellingen en systemen gegevens met elkaar moeten uitwisselen. Betere data-interoperabiliteit maakt efficiëntere zorgverlening mogelijk en blockchain is hiervoor een zeer effectieve tool. Het in de VS gevestigde Sentara Healthcare werkte samen met Cigna, IBM en verschillende academische instellingen om blockchain-technologie voor IAM-toepassingen (identiteits- en toegangsbeheer) te testen. Sentara’s CIO Tim Skeen vertelt: “Samen veranderen we het paradigma van datastromen in de gezondheidszorg met een veilig netwerk dat door blockchain wordt ondersteund. Om echt naadloze zorgverlening te kunnen bieden, is er meer transparantie en navigatiegemak nodig voor alle betrokken partijen in de gezondheidszorg. Dat is vooral van belang nu we onderweg zijn naar een bredere acceptatie van op waarde gebaseerde zorg.” Skeen zit ook in de raad van bestuur van Avaneer Health, een bedrijf dat een blockchainsysteem gebruikt voor de uitwisseling van medische gegevens, de verwerking van claims en meer. Een ander veelbelovend platform is ontwikkeld door het Ierse BlockNubie, in samenwerking met het Indiase technologiebedrijf GletCarafe. Het op blockchain gebaseerde Blocknubie-platform maakt ook gebruik van AI om gegevens te analyseren en te helpen bij diagnoses.
“Blocknubie is aangedreven door blockchain-technologie en kunstmatige intelligentie (AI) en creëert een kostenefficiënt, toegankelijk platform voor preventieve zorg, beschermd door toonaangevende Self-sovereign Identity (SSI)-oplossingen voor medische gegevens in eigen beheer die wereldwijd evolueren.”
Fran Rooney, executive chairman, Blocknubie
Blockchain-technologie en medische toeleveringsketens
Voor een succesvolle zorgverlening zijn efficiënte toeleveringsketens van cruciaal belang. De levering van geneesmiddelen en medische apparatuur moet zorgvuldig worden gemanaged. Op blockchain gebaseerde systemen kunnen volledige transparantie bieden over de levenscyclus van medische goederen. Gedurende het hele verzendproces kunnen gedetailleerde, onveranderbare gegevens over een medicijn – zoals de vervaardiging ervan, bewaarcondities en welke partijen erbij betrokken zijn geweest – worden vastgelegd. Het in het VK gevestigde bedrijf FarmaTrust biedt bijvoorbeeld blockchainoplossingen voor dit soort farmaceutische tracking, om te voorkomen dat foutieve of nepmedicijnen in de toeleveringsketens terechtkomen en zodat consumenten kunnen controleren of medicatie is geverifieerd. Dit biedt ook verschillende andere waardevolle toepassingsmogelijkheden, zoals de garantie dat vaccins vóór de uiterste houdbaarheidsdatum gebruikt worden.
Blockchain en genomica
Genomica – de studie naar erfelijkheid en genen (DNA) in een cel of organisme – is een wetenschap die zich snel ontwikkelt. Blockchaintechnologie kan worden gebruikt om grote hoeveelheden genetische gegevens op te slaan en toegankelijk te maken voor onderzoek. Het in de VS gevestigde bedrijf Nebula Genomics gebruikt bijvoorbeeld blockchain om de kosten te verlagen en het proces van het bestuderen van genetica te stroomlijnen. Momenteel besteden biotechnologische en farmaceutische bedrijven miljarden dollars aan toegang tot genetische gegevens, maar Nebula ontwikkelt een meer kosteneffectieve oplossing: een door blockchain aangedreven genetische database. Het platform stimuleert klanten om onderzoekers toegang te geven tot hun genetische gegevens, hoewel de klanten wel zelf de controle over deze gegevens blijven houden. Kopers hebben vervolgens eenvoudiger en goedkoper toegang tot enorme hoeveelheden gegevens zonder obstakels als tussenpersonen en complexe administratie.
Gezondheid: meer verantwoordelijkheid bij de community
De recente pandemie herinnert ons eraan dat er eigenlijk een groter verband bestaat tussen individuele gezondheid en volksgezondheid dan velen denken. Blockchaintechnologie kan niet alleen de gezondheidszorg voor patiënten verbeteren, maar ook de algehele gezondheid van gemeenschappen transformeren. Een veelbelovend voorbeeld hiervan is Estland, waar een beveiligd blockchainsysteem is geïmplementeerd waarop de medische gegevens van de hele bevolking opgeslagen zijn. Dit maakt het in real time volgen van virussen mogelijk en geeft artsen op de spoedeisende hulp direct toegang tot nauwkeurige patiëntgegevens. De langetermijneffecten hiervan op de volksgezondheid moeten nog worden afgewacht, maar het systeem is veelbelovend. Er zijn ook voorstellen voor een nationaal register van chirurgen en procedures, waarbij patiënten door middel van persoonlijke decoderingssleutels toegang krijgen tot hun eigen gegevens.
Nu het gebruik van blockchaintechnologie in de gezondheidszorg over de hele wereld toeneemt, worden de tekortkomingen van traditionele, gecentraliseerde databases steeds duidelijker. Gecentraliseerde controle legt de verantwoordelijkheid over gegevens bij een handjevol instanties en belanghebbenden, maar gedecentraliseerde oplossingen geven communities zelf de controle over en verantwoordelijkheid voor hun gegevens. Tevens bieden deze oplossingen gemeenschappen de mogelijkheid om een actievere rol in te nemen in de volksgezondheid, wat zowel patiënten, als zorgverleners, onderzoekers en de medische gemeenschap als geheel ten goede komt.
