- Patiënten met vergevorderde borstkanker hebben beperkte behandelingsopties
- Artsen hebben geavanceerde borstkanker met immunotherapie volledig geëlimineerd
- De behandelmethode zou ook op andere soorten kanker toegepast kunnen worden
- Er is nog een lange weg te gaan
Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker en de op één na grootste kanker-gerelateerde doodsoorzaak onder vrouwen wereldwijd. Alleen al in 2012 werden er bijna 1,7 miljoen nieuwe diagnoses en 520.000 sterfgevallen geregistreerd. Ongeveer 12 procent van alle kankerdiagnoses betreffen borstkanker en 1 op de 8 vrouwen loopt kans om invasieve borstkanker te ontwikkelen. Mannen worden ook getroffen, maar met slechts 1 op de 1.000 is dat aantal aanmerkelijk lager.
Dankzij ontwikkelingen in de geneeskunde is het vijfjarig overlevingspercentage voor borstkanker in de loop der jaren significant gestegen, van 63 procent in de jaren zestig tot 89 procent nu. Het overlevingspercentage is het hoogst wanneer de ziekte gelokaliseerd is – 99 procent van de patiënten overleeft deze diagnose – maar als kanker naar de lymfeklieren uitzaait, daalt het vijfjarig overlevingspercentage naar 85 procent. Van patiënten met stadium 4 kanker en verre uitzaaiingen overleeft slechts 26 procent.
Patiënten met vergevorderde borstkanker hebben beperkte behandelingsopties
Chirurgie is de meest voorkomende behandeling voor borstkanker, op voorwaarde dat het vroeg genoeg wordt ontdekt. Daarna wordt de patiënt met chemotherapie, stralingstherapie, of gerichte therapie behandeld, afhankelijk van het stadium van de ziekte en de moleculaire kenmerken. Voor patiënten met een gevorderd stadium van kanker zijn de behandelingsmogelijkheden echter vrij beperkt en is hun prognose niet hoopvol. Toch is er hoop aan de horizon.
Borstkanker wordt meestal niet gedetecteerd door het immuunsysteem. Verscheidene recente klinische studies hebben echter bewijsmateriaal gevonden dat immunotherapie de kansen voor borstkankerpatiënten kan verbeteren. Immunotherapie is een behandelingsvorm waarbij gebruik gemaakt wordt van het eigen immuunsysteem van de patiënt om tumorcellen te herkennen en uit te schakelen. Vergeleken met conventionele chemotherapeutische en gerichte behandelingen heeft immunotherapie een aantal voordelen, zoals minder bijwerkingen en lagere resistentiepercentages.
Artsen hebben geavanceerde borstkanker met immunotherapie volledig geëlimineerd
Een van deze onderzoeken vond plaats in het National Cancer Institute in Maryland, waar een team onder leiding van Dr. Steven Rosenberg onlangs aankondigde de gevorderde borstkanker van een vrouw met behulp van een baanbrekende immunotherapiebehandeling volledig genezen te hebben. Voordat ze aan het proces begon, had de 49-jarige Judy Perkins al verschillende chemokuren gehad. Deze behandelingen bleken echter niet succesvol. Ze ontwikkelde tumoren ter grootte van een tennisbal in haar lever en secundaire kankers in haar hele lichaam. Artsen zeiden dat ze nog drie jaar te leven had. Op dat moment werd ze toegelaten tot de klinische studie van het National Cancer Institute, waar ze deelnam aan een experimentele vorm van immunotherapie.
Allereerst verwijderen de artsen kleine stukjes weefsel uit de tumoren van de patiënt waarna ze mutaties identificeren die specifiek bij borstkanker voorkomen. Vervolgens worden de afweercellen van de patiënt uit het tumorweefsel gehaald en gescreend om de cellen te identificeren die de mutaties op de meest effectieve manier aanpakken. Deze tumor-infiltrerende lymfocyten of T-cellen worden in het laboratorium vermenigvuldigd waarna ze in het lichaam van de patiënt teruggeplaatst worden om tumorcellen te doden.
De behandelmethode zou ook op andere soorten kanker toegepast kunnen worden
“Het onderzoek is op dit moment nog experimenteel”, zegt Dr. Rosenberg. “Maar omdat deze nieuwe benadering van immuuntherapie afhankelijk is van mutaties, niet van het kankertype, is het in zekere zin een blauwdruk die we kunnen gebruiken voor de behandeling van vele andere soorten kanker”. Wat dit succes nog indrukwekkender maakt is dat borstkanker meestal niet veel mutaties heeft, waardoor het voor het immuunsysteem veel moeilijker is om het te onderscheiden van gezond weefsel. “Het werk toont aan dat zelfs kankers die niet veel antigenen hebben – zoals borstkanker – reageren op dit type behandeling. Het is in principe potentieel toepasbaar op een verschillende soorten tumoren, zelfs op tumoren waarbij immunotherapie nog niet zo goed heeft gewerkt”, zegt Alan Melcher, hoogleraar translationele immunotherapie aan het Institute of Cancer Research in Londen.
Er is nog een lange weg te gaan
Deze doorbraak geeft patiënten met gevorderde borstkanker een sprankje hoop. Bovendien hopen de artsen dat het ook voor de behandeling van andere soorten tumoren toegepast kan worden, zoals kanker van de eierstokken en prostaatkanker. “We staan aan de vooravond van een grote revolutie. Er is hoop dat we immunotherapie in de toekomst kunnen inzetten om de behandeling van een grote verscheidenheid aan kankermutaties te realiseren”, zegt Laszlo Radvanyi, de wetenschappelijke directeur van het Ontario Institute for Cancer Research. Maar er is nog een lange weg te gaan.
Deskundigen waarschuwen dat we nog steeds niet weten hoe effectief de behandeling is, omdat deze tot nu toe slechts bij één patiënt met succes is toegepast. “Het is een opmerkelijk en veelbelovend resultaat, maar we moeten dit effect bij andere patiënten zien terug te vinden voordat we anderen hoop geven op een nieuwe immunotherapie voor ongeneeslijke uitgezaaide borstkanker”, zegt Simon Vincent, director of research van Breast Cancer Now. Dit soort therapie is ook zeer complex en duur, en kan alleen effectief zijn als de artsen in staat zijn om voldoende infiltrerende immuuncellen te vinden in de tumor van een patiënt. “Het probleem met andere TIL-therapieën in het verleden was dat men er bij veel patiënten niet in slaagde om de afweercellen voldoende te vermenigvuldigen. Er waren er niet genoeg om mee te beginnen”, aldus Melcher.
Hoewel het onderzoek zich nog in een zeer vroeg stadium bevindt, is dit een baanbrekende ontwikkeling die nieuwe hoop biedt voor de behandeling van gevorderde borstkanker, en mogelijk zelfs andere vormen van kanker die tot nu toe ongeneeslijk leken. Er is nog een lange weg te gaan voordat immunotherapie dé methode voor kankerbehandeling wordt. Maar in ieder geval is er alvast een beetje licht aan het eind van de tunnel.
