- Betere bereikbaarheid en infrastructuur
- Het blockchain-platform van FIFA
- Realtime speler- en baltracking met AI
- Het ‘verbonden stadion’
- Een duurzaam WK?
- Na het WK 2022: de toekomst van technologie in het voetbal
Sport verandert voortdurend en past zich steeds aan de veranderende tijden aan. Voetbal is daarvan een van de meest duidelijke voorbeelden. Veel van de tech-ontwikkelingen in het voetbal, zoals VAR (Video Assistant Referees), waren tot voor kort nogal controversieel. Deze technologie zal zich echter blijven ontwikkelen en uiteindelijk een steeds prominentere rol krijgen in de sportwereld. Vooral tijdens het WK 2022 in Qatar zal geavanceerde technologie niet alleen de wedstrijden zelf optimaliseren, maar ook een ongeëvenaarde fanervaring mogelijk maken. Veel aspecten rond het bod van Qatar om het toernooi te organiseren zijn alom in twijfel getrokken, maar de aspiraties van het land om dit wereldwijde evenement te gebruiken om innovatie in opkomende technologieën te stimuleren zorgt tegelijkertijd voor veel opwinding. Recent ontwikkelde innovaties in 5G, virtual reality (VR), augmented reality (AR), het Internet of Things (IoT), biometrie en andere technologieën worden tijdens het toernooi allemaal geïntroduceerd. Deze zullen niet alleen fans, clubs en spelers een onvergetelijke WK-ervaring opleveren, maar ook investeringen in de technologiesector van Qatar aantrekken. Bovendien kunnen de positieve gevolgen hiervan voor de bredere wereld van technologie en sport aanzienlijk zijn.
Betere bereikbaarheid en infrastructuur
Een groot deel van de wereldwijde conversatie over – en ook de kritiek op – het WK van dit jaar ging vooral over toegankelijkheid en inclusie. Organisatoren van het WK hebben echter oplossingen geïmplementeerd om inclusie in ten minste een aantal aspecten te verbeteren. Zo is er een app beschikbaar die fans met een visuele beperking in staat stelt om naar commentaar te luisteren. Ook is extra informatie en entertainment beschikbaar in braille. Wat de toegankelijkheid voor mensen met beperkte mobiliteit betreft, heeft de organisatie Qatar Mobility Innovations Centre (QMIC) een netwerk van IoT-sensoren in het hele land ontwikkeld en geïmplementeerd. Fans kunnen dit gebruiken om de meest geschikte routes naar games en andere trips te plannen. Het netwerk is verbonden met een smartphone-app die fans helpt bij het navigeren en real-time informatie geeft over het openbaar vervoer, het verkeer en de locaties van in- en uitgangen in stadions. In drie stadions heeft FIFA ook kijkruimten gerealiseerd die speciaal zijn ontworpen voor fans met autisme en andere neurologische, ontwikkelings- en sensorische aandoeningen. Deze ‘zintuiglijke kijkruimten’ zijn zo geoptimaliseerd dat ze een comfortabele, prikkelarme ervaring voor deze fans creëren – denk aan muren met geluidsisolatie, dekens en regelbare verlichting. Er zijn ook antistress-items en ruisonderdrukkende koptelefoons verkrijgbaar. Telecommunicatieproviders hebben voor het wereldkampioenschap aanzienlijk geïnvesteerd in de ontwikkeling van 5G-netwerken. Ooredoo Qatar en het Zweedse technologiebedrijf Ericsson hebben samengewerkt aan de creatie van ’s werelds eerste deelbare indoor 5G-oplossing, de Ericsson Indoor Connect 8855. Deze oplossing biedt snelheden van 1,5 Gbps, is in alle stadions in Qatar geïnstalleerd en kan door iedereen gebruikt worden. Het initiatief, dat leidt tot minder stroomverbruik en een kleinere apparatuur-voetprint, is ook bedoeld om de uitstoot te verlagen.
Het blockchain-platform van FIFA
Nu blockchain in steeds meer sectoren aan populariteit toeneemt, was het slechts een kwestie van tijd voordat ook de voetbalwereld met deze technologie aan de slag zou gaan. Zo heeft FIFA een samenwerking met Algorand aangekondigd, een in de VS gevestigd blockchain-technologiebedrijf en maker van het gelijknamige blockchainplatform. Algorand zal het officiële FIFA- blockchainplatform en de wallet leveren, waarmee gegevens op gedistribueerde netwerken kunnen worden vastgelegd en opgeslagen en activa als NFT’s kunnen worden verhandeld. Hoewel Qatar steeds terughoudend is geweest op het gebied van cryptocurrencies, zou de Algorand-FIFA-deal – evenals een deal met Crypto.com om het officiële cryptocurrency-handelsplatform van het WK 2022 te worden – hier verandering in kunnen brengen. De FIFA is van plan haar blockchain-platform te gebruiken om sponsormiddelen aan te bieden, zoals advertenties en promotiemogelijkheden.
Realtime speler- en baltracking met AI
Hoewel tijdens het WK 2022 gebruikgemaakt wordt van VAR, is dit niet de enige technologie die scheidsrechters helpt bij het nemen van beslissingen. Zo monitort de AI-aangedreven ‘semi-automatische buitenspeltechnologie’, die ontwikkeld is door de FIFA en het Duitse technologiebedrijf KINEXON, de ledematen van spelers om te bepalen of ze al dan niet buitenspel staan. Dit wordt mogelijk gemaakt door camera’s die onder het dak van het stadion zijn geïnstalleerd, bewegingen volgen en maar liefst 50 keer per seconde tot wel 29 datapunten vastleggen, allemaal in realtime. Het geavanceerde algoritme kan in minder dan een seconde detecteren of een speler buitenspel staat en de VAR-operator hier onmiddellijk van op de hoogte stellen. Een soortgelijke technologie wordt gebruikt om de bal te volgen. Dit gebeurt door middel van een sensor binnenin de bal die nauwkeurige locatiegegevens vastlegt en deze 500 keer per seconde naar wedstrijdofficials stuurt. De sensor wordt gevoed door een op afstand oplaadbare inductie-accu die bij actief gebruik zes uur meegaat. De accu wordt op zijn plaats gehouden door een stevig ophangsysteem dat is ontworpen door de Duitse sportkledinggigant Adidas. De Al Rihla, de officiële wedstrijdbal van het WK 2022, is de eerste bal met deze sensor die in live-wedstrijden wordt gebruikt. Bovendien heeft de Al Rihla een geavanceerde polyurethaan-laag en een buitenkant met panelen die de balsnelheid in de lucht verhogen. Wanneer de technologie voor het tracken van spelers en die voor het volgen van de bal gelijktijdig gebruikt worden, zal dat de snelheid en nauwkeurigheid waarmee beslissingen over doelpunten en buitenspeluitspraken genomen worden aanzienlijk verbeteren. Hiermee kunnen beruchte beslissingen – zoals het drama rond het afgekeurde doelpunt van Frank Lampard in de knock-outfase van het toernooi van 2010 in Zuid-Afrika, waardoor Engeland van de Duitsers verloor – in de toekomst wellicht vermeden worden.
“Als FIFA Preferred Provider voor Live Player and Ball Tracking, is ons doel met Adidas om state-of-the-art technologie te gebruiken om de ervaring voor alle betrokkenen te verbeteren zonder het voetbalspel te veranderen. We zijn ervan overtuigd dat met nauwkeurige live-balgegevens de connected ball-technologie een nieuw tijdperk van voetbalanalyse en fanervaring mogelijk zal maken.”
Dr. Maximilian Schmidt, Global Sports Lead, KINEXON
Het ‘verbonden stadion’
Een van de meest opvallende aspecten van het WK van dit jaar is de timing van het toernooi. Vanwege de intense hitte in Qatar besloot de FIFA het toernooi zes maanden eerder te houden, zodat het in de winter kon plaatsvinden in plaats van in de zomer. De temperaturen in Qatar zijn zelfs in de wintermaanden echter nog steeds hoog, met gemiddelden van 26°C in november en 21°C in december. Hiervan kunnen zowel spelers als fans en officials nog steeds behoorlijk veel hinder van ondervinden. Gelukkig heeft Qatar hiervoor al plannen gemaakt in de vorm van geavanceerde koeltechnologie. Deze tech is in zeven van de acht stadions geïmplementeerd, met uitzondering van Stadium 974, omdat daar gebruikgemaakt wordt van natuurlijke ventilatie. De lucht buiten de stadions wordt met behulp van zonne-energie gekoeld en gezuiverd voordat deze door speciale openingen naar binnen wordt gepompt. De lucht wordt vervolgens buiten de stadions weer gecirculeerd, waar het proces van voren af aan begint. In de woorden van dr. Saud Abdulaziz Abdul Ghani, professor aan de Universiteit van Qatar, die hielp bij het ontwerp en de implementatie van het systeem: “We koelen niet alleen de lucht, we maken deze ook schoon. Mensen met allergieën zullen bijvoorbeeld geen problemen hebben in onze stadions. We hebben de schoonste en zuiverste lucht die er is.”
De klimaatbeheersing in alle acht stadions wordt gecentraliseerd in het Aspire controle- en commandocentrum in de hoofdstad Doha. Het centrum is ontworpen door het Qatarese bedrijf Intaleq, in samenwerking met Microsoft en Johnson Controls, en zal niet alleen de temperatuur regelen, maar ook de verlichting en andere processen, zoals beveiliging en crowdmanagement. Het centrum kan bovendien gezichtsherkenning en dronebewakingstechnologie implementeren. Bij de technologische innovaties van Qatar gaat het niet alleen om het waarborgen van een veilige omgeving voor de fans; het welzijn van de spelers heeft ook hoge prioriteit. Zo worden zogenaamde tech-packs – tablets waarop spelersgegevens als snelheid, behendigheid en andere statistieken in realtime gevolgd kunnen worden – voor teams en coaches beschikbaar gesteld. Deze kunnen worden gebruikt om te bepalen welke spelers tekenen van uitputting of blessures vertonen, zodat ze tijdig kunnen worden gewisseld.
Een duurzaam WK?
Het zonovergoten Qatar maakt optimaal gebruik van zonne-energie. Naast verschillende hightech koelsystemen worden paradoxaal genoeg zelfs zonnestralen gebruikt om voor verkoeling te zorgen. Zo bieden de innovatieve ElPalms of ‘slimme palmbomen’ niet alleen schaduwrijke plekjes om onder te zitten, ze wekken bovendien elektriciteit op, zodat je tegelijkertijd je smartphone kunt opladen. De ElPalm kan ook als WiFi-hotspot gebruikt worden en heeft daarnaast ingebouwde luidsprekers, verlichting, mistkoeling, advertentiemogelijkheden en bewakingscamera’s, allemaal aangedreven door de zon. In Qatar staat bovendien het allereerste tijdelijke WK-stadion ooit, Stadium 974, ontworpen door het Spaanse architectenbureau Fenwisk Iribarren en gebouwd van 974 gerecyclede roestvrijstalen zeecontainers. Het tijdelijke stadion wordt aan het einde van het toernooi afgebroken, waarna de zeecontainers voor andere doeleinden kunnen worden hergebruikt.
Na het WK 2022: de toekomst van technologie in het voetbal
Het is niet alleen het WK 2022 waar technologische vooruitgang plaatsvindt in het voetbal. Zo heeft de Engelse club Manchester City bijvoorbeeld samengewerkt met technologiebedrijf Cisco om een ’slimme sjaal’ te ontwikkelen die fans op wedstrijddagen kunnen dragen. De Connected Scarf bevat een biometrische sensor die fysiologische reacties als lichaamstemperatuur, hartslag en bloedstroom registreert. Deze statistieken bieden clubs inzicht in de emoties van fans tijdens wedstrijden. Soortgelijke technologie kan ook worden gebruikt voor spelers. Denk daarbij aan sensoren in shirts, schoenen of zelfs geïmplanteerd onder de huid. Microcameralenzen kunnen ook worden gedragen om wedstrijdbeelden vanuit het perspectief van de speler vast te leggen. Deze lenzen kunnen coaches niet alleen helpen bij het analyseren van prestaties en fysiologie, maar kunnen ook worden ingezet om de interactiviteit tijdens wedstrijden een boost te geven. Ook werkt Manchester City samen met Sony om een metaverse-versie van hun stadion – de Etihad – te ontwikkelen. Als dit aanslaat kunnen fans in de metaverse diverse stadions virtueel bezoeken of wedstrijden vanaf virtuele ‘stoelen’ in realtime bijwonen.
Een laatste overweging
Zullen al deze technologische innovaties het voetbal voor fans en spelers echt verbeteren? Of zijn het gimmicks waarmee de transitie die plaatsvindt – van fan-communities naar big business – een beetje verbloemd kan worden? Naast het effect dat deze technologieën op het voetbal hebben, worden ook andere sectoren en ons dagelijks leven erdoor getransformeerd. Naarmate het WK 2022 vordert, zullen we ongetwijfeld het resultaat van deze veranderingen gaan zien. Hoe het ook afloopt, het toernooi van dit jaar kan worden gezien als een keerpunt voor de steeds belangrijkere rol die geavanceerde technologie gaat spelen in de toekomst van de sport.
