- De woningnood blijft toenemen
- Als je een appartement niet kunt betalen huur je gewoon een pod
- Bolvormige miniwoning op palen in je achtertuin
- Wooncapsule of doodskist?
- Betaalbare en populaire modulaire huizen in Ierland
- Kartonnen Wikkelhuizen en tijdelijke woonwijken
- Hoe wonen we in de toekomst?
Elk jaar verhuizen miljoenen mensen naar stedelijke gebieden in de hoop zich daar te kunnen vestigen en goedbetaalde banen te vinden. Door migratietrends woont meer dan de helft van de wereldbevolking in steden, een percentage dat volgens de VN in 2050 naar 68 procent zal stijgen. En het feit dat mensen steeds dichterbij elkaar gaan wonen heeft allerlei verstrekkende gevolgen en het chronische gebrek aan betaalbare woonopties teistert zowel ontwikkelde als ontwikkelingslanden. Sterker nog – de inwoners van 26 van de 28 hoofdsteden van de Europese Unie (EU) zeggen dat het moeilijk is om goede, betaalbare huisvesting te vinden. Dit is bovendien een probleem dat vooral jongeren zwaar treft.
Steeds meer (vastgoed)ondernemers zien echter zakelijke kansen te midden van deze huisvestingscrisis en in een aantal van ’s werelds duurste wijken verhuren bedrijven nu bijvoorbeeld bedden in plaats van appartementen. Andere bouwen minuscule capsules en ook kleine prefab huizen worden steeds populairder. In steden als Rotterdam en Amsterdam en ook in de gemeente Nijkerk komen zelfs volledige wijken met tijdelijke tiny house-type huisvesting die na een aantal jaar plaatsmaken voor de bouw van permanentere woningen.
De woningnood blijft toenemen
Wonen in grote steden is vaak compleet anders dan wat mensen ervan verwachten. In de VS bijvoorbeeld, bezit slechts een derde van de millennials een eigen woning. Hetzelfde aantal jonge mensen in het Verenigd Koninkrijk zal waarschijnlijk hun hele leven moeten huren. In Amerikaanse steden met veel werkgelegenheid, zoals Los Angeles, bedraagt de huur van een appartement met twee slaapkamers meer dan $2.000 per maand, maar de salarissen houden geen gelijke tred met de huizenmarkt. En door de torenhoge studieschulden is het voor veel jonge mensen nagenoeg onmogelijk om te sparen voor de eigen inleg bij het aanvragen van een hypotheek, laat staan voor het volledig zelf financieren van een koopwoning.
Veel Europeanen staan voor soortgelijke uitdagingen. Tien procent van de EU-bevolking, wat neerkomt op ongeveer 50 miljoen mensen, is financieel overbelast omdat ze 40 procent of meer van hun inkomen besteden aan huisvesting – een probleem dat bij huurders overigens groter is dan bij huiseigenaren. Bovendien maakt 16 procent van de EU-ingezetenen deel uit van overvolle huishoudens en acht procent van de mensen kan het zich niet veroorloven de woning fatsoenlijk te verwarmen. En net als in de VS zijn het ook in Europa vooral de jongere generaties die het meest worstelen met het vinden van betaalbare woonruimte wanneer ze naar stedelijke gebieden verhuizen en hun carrière beginnen.
Deze uitdagingen hebben enorme diepgaande gevolgen voor de economie en de Wereldbank dringt er bij beleidsmakers dan ook op aan om hier op korte termijn oplossingen voor te vinden. Versnelde goedkeuringsprocedures voor nieuwbouwprojecten bijvoorbeeld. Of toewijzing van ongebruikte openbare gronden voor woningbouw en het creëren van openbare registers voor meer transparantie rond huizenverkoopprijzen. Maar het kan jaren duren om deze maatregelen te implementeren en tijd is een luxe die woningzoekenden juist niet hebben. Dat is een van de redenen waarom bedrijven die goedkope en/of tijdelijke huisvestingsopties bieden het momenteel zo goed doen.
Als je een appartement niet kunt betalen huur je gewoon een pod
Een oplossing voor de huisvestingscrisis is bijvoorbeeld de co-living-trend. Het Amerikaanse bedrijf PodShare beheert een aantal gebouwen in verschillende Amerikaanse steden waar je een eenpersoonsbed, privéopslagruimte en kluisjes kunt huren. De slaapzaalachtige faciliteiten bestaan uit een gedeelde keuken, badkamers, woonkamers en een tuin. Huurders kunnen tegen een maandelijks bedrag gebruikmaken van alle PodShare-locaties, mits er een slaapplaats beschikbaar is. Afhankelijk van de locatie kunnen de prijzen enigszins variëren, maar in Los Angeles huur je een eenpersoonsbed bijvoorbeeld voor ongeveer $1400 per maand. Dit lijkt misschien erg duur, maar het is aanzienlijk goedkoper dan in hetzelfde gebied een appartement huren.
Ook in New York, Seattle, Portland en San Francisco zie je steeds meer co-living-ruimten ontstaan die een diverse groep mensen aantrekken. Jon Dishotsky, CEO van de co-living-startup Starcity, vertelt dat er vier verschillende soorten klanten zijn. De eerste groep zijn jonge mensen die net hun loopbaan beginnen. De tweede groep zijn 30ers en 40ers waarvan de relatie bijvoorbeeld beëindigd is. Dan is er een groep mensen die houdt van een nomadische en minimalistische levensstijl. Deze groep vormt de basis van de ‘belevingseconomie’ – een groeiende trend van consumenten die hun geld liever besteden aan ervaringen, zoals reizen en concerten, in plaats van aan materiële zaken. De laatste groep bestaat uit mensen die een slaapplek nodig hebben als gevolg van een tijdelijke baan of werkopdracht in een andere stad.
Bolvormige miniwoning op palen in je achtertuin
Co-living spaces of pod-living is natuurlijk niet voor iedereen, want de meeste mensen hechten toch wel waarde aan een beetje privacy. Voor deze mensen heeft voormalig Rolls-Royce-ingenieur Jag Virdie de Conker miniwoningen ontworpen – geïnspireerd op een boomhut die hij voor zijn kinderen wilde maken. Een hele basic Conker miniwoning koop je al voor $24.000. Maar wil je een uitgebreidere bolwoning – met kitchenette, zonnepanelen, watertank en composttoilet, zodat je er volledig off-grid kunt wonen, dan kom je al gauw op $45.000 uit. De 10m2 Conkers zijn gebouwd op vier palen en hebben daarom geen fundering nodig. De bolwoningen hebben een efficiënt warmhoudsysteem – waardoor het een echte 4-seizoensruimte is – en kunnen zelfs voorzien worden van een pollenfilter.
De ecovriendelijke, geluidsdichte en waterbestendige Conker kan in verschillende kleuren en met verschillende meubelstijlen geleverd en binnen een dag in je tuin geïnstalleerd worden. Zo kun je voor je studerende kinderen de ideale privéwoonruimte creëren. Ook kun je verschillende Conkers aan elkaar linken. Daarnaast kunnen deze bolvormige ruimten ook dienst doen als tijdelijke bar voor bijvoorbeeld shows, muziekfestivals of andere evenementen, aldus Virdie.
Wooncapsule of doodskist?
Niet elke huisvestingsoplossing die door ondernemers is ontwikkeld wordt echter toegejuicht en sommige hebben heel wat kritiek gekregen. Het in Barcelona gevestigde bedrijf Haibu 4.0 wilde bijvoorbeeld pods bouwen voor mensen die een gewoon appartement in Barcelona niet kunnen betalen. Elke pod zou een bed, stopcontacten, een tv en wat opslagruimte krijgen en toegang bieden tot een gedeelde badkamer en keuken. De pods waren bedoeld voor mensen tussen de 25 en 45 met een minimumloon van ongeveer $500 per maand. De maandelijkse huur zou uitkomen op $229 – inclusief water, elektriciteit en WiFi – en huurders zouden voor deze prijs meer privacy hebben dan bijvoorbeeld in een backpackers of hostel.
Maar de lokale autoriteiten waren er niet bepaald van onder de indruk. Sommige vergeleken de 2,4m2-capsules zelfs met doodskisten. De gemeenteraad van Barcelona maakte bekend dat het project geen certificaat van bewoonbaarheid krijgt, omdat een eenpersoonskamer minstens 5m2 moet zijn. Niettemin ging Haibu 4.0 gewoon van start met de bouw en beweerde dat er al meer dan 500 geïnteresseerden waren. De ‘zaak’ kwam voor de rechtbank waarna de politie opdracht kreeg om de bouwplaats af te sluiten. Haibu 4.0 heeft daaropvolgend de autoriteiten aangeklaagd. Hoe de situatie zich verder zal ontwikkelen is nu een kwestie van afwachten.
Betaalbare en populaire modulaire huizen in Ierland
Met de in Ierland gevestigde Pod Factory gaat het zo goed dat het bedrijf de vraag naar zijn modulaire huizen nauwelijks kan bijbenen. De 22m2 units of pods kosten rond de $50.000 en gaan ongeveer 30 jaar mee. Het duurt zes tot acht weken om zo’n unit te produceren en af te leveren. De Pod Factory regelt ook voorzieningen als water, elektriciteit en gas. De pods hebben een woonkamer, slaapkamer, badkamer en volledig uitgeruste keuken. De units kunnen bovendien op elkaar gestapeld worden, waardoor je tevens woningen met twee verdiepingen kunt creëren. Typische klanten zijn expats die een tijdelijke woning zoeken, jonge stellen die een betaalbare starterswoning willen en ouderen die kleiner willen gaan wonen.
Kartonnen Wikkelhuizen en tijdelijke woonwijken
Het in Amsterdam gevestigde interieurbouwbedrijf Fiction Factory bouwt duurzame en verplaatsbare prefab-huizen – de zogenaamde Wikkelhuizen. Het idee voor een Wikkelhuis kwam in 1996 van verpakkingsfabrikant en ontwerper René Snel. Het doel was toen om eenvoudig en snel onderdak voor vluchtelingen te kunnen creëren maar het idee kwam destijds helaas niet van de grond. Decorbouwer en eigenaar van Fiction Factory Oep Schilling zag wel wat in het duurzame ontwerp en besloot het wikkelapparaat van Snel in 2012 te adopteren. Anno 2019 lijkt de tijdgeest meer mee te zitten en is het huidige succes van het Wikkelhuis mede te danken aan de tiny house-beweging. Een Wikkelhuis wordt met 24 lagen golfkarton rond een mal gedraaid – gewikkeld – en met milieuvriendelijke kleefstof verlijmd waardoor een isolerende en keiharde structuur ontstaat. Daarover komt nog een waterdichte coating. Afhankelijk van de layout heb je voor $78.000 al een module van 50m2 die binnen een dag geplaatst kan worden. Een Wikkelhuis kan bijvoorbeeld met gesloten of glazen gevels geleverd worden en is volledig recyclebaar, drie keer zo duurzaam als een conventionele woning en heeft een levenscyclus van minstens 50 jaar. Voor elke boom die voor een Wikkelhuis gekapt wordt, plant Fiction Factory bovendien een boom terug.
Een Wikkelhuis bestaat uit losse, aan elkaar geschroefde segmenten van ongeveer 1,26m breed en de koper kan zelf bepalen uit hoeveel segmenten zijn unit moet bestaan. Een standaard Wikkelhuis weegt maar 500 kilo, heeft geen fundering nodig en heeft daarom minder impact op de omgeving en het milieu. Een Wikkelhouse kan om diezelfde reden op vrijwel elke soort locatie geplaatst worden – op het strand, in het bos, op een boot of in je achtertuin.
Bouwkundige Rick Buchter, die zich ook heeft aangesloten bij Fiction Factory, vertelt dat het bedrijf bovendien bezig is om het Wikkelhuis zelfvoorzienend te maken. “Dat past goed bij het lichtgewichtontwerp. In Nederland kun je bijvoorbeeld regenwater opvangen en zuiveren voor consumptie, maar je kunt ook een put slaan en het water zuiveren, dat doen we momenteel voor een van onze klanten. Met een septic tank is aansluiting op het riool niet nodig. Er zijn zelfs systemen die de inhoud zo goed zuiveren dat je het probleemloos kunt lozen. Verwarming komt van een houtkachel en in het dak geïntegreerde zonnepanelen en eventueel windenergie kunnen elektriciteit genereren”.
Een andere Nederlandse oplossing voor de huizencrisis komt uit Rotterdam, waar de gemeenteraad heeft ingestemd met de bouw van 1.500 tot 3.000 prefab appartementen die moeten dienen als tijdelijke huisvesting voor mensen met een laag inkomen. Met dit project wordt mensen – met name leerkrachten, agenten en starters – door middel van een tijdelijk dak boven het hoofd in wezen tijd geboden totdat er meer permanente en betaalbare woningen gebouwd kunnen worden. Een soortgelijk en inmiddels voltooid project staat in Nijkerk, vlakbij Amersfoort. Daar werden in september 2018 de laatste van 28 zogenaamde tiny houses door Heijmans opgeleverd. Elke 392m2-unit kost $465 per maand en biedt voldoende ruimte voor een woonkamer, eetruimte, keuken en badkamer met douche en een mezzanine slaapkamer met ruimte voor opslag en een bureau. De bedoeling is dat huurders hier ongeveer twee jaar in wonen, totdat ze een permanentere woonoplossing vinden. In elke cluster van vier woonunits is één unit gereserveerd voor een jongere met een laag inkomen, één voor een persoon met een erkende asielstatus en twee voor mensen met dringende huisvestingsbehoeften.
Wat is de toekomst van wonen?
Het gebrek aan betaalbare woningen en de massale migratie naar steden verergert de bestaande woningnood. Veel mensen hebben nauwelijks geld om een eenvoudig appartement te huren, laat staan een huis te kopen. En hoewel de autoriteiten zich bewust zijn van de omvang van dit probleem, zijn er op dit moment weinig tot geen oplossingen. Bovendien kan het jaren duren voordat een oplossing uiteindelijk tot succesvolle resultaten leidt. Verschillende ondernemers, bouwdeskundigen en andere professionals nemen nu het heft in eigen handen en ontwikkelen allerlei verschillende woonconcepten en tijdelijke oplossingen. De vraag is alleen of het creëren van steeds kleinere woonruimten een duurzame oplossing is voor de toenemende huisvestingscrisis en de dakloosheidsproblematiek. Het is aan beleidsmakers om langetermijnoplossingen te vinden en ervoor te zorgen dat eigen woonruimte voor miljoenen mensen over de hele wereld niet langer een droom blijft maar uiteindelijk realiteit wordt.
