- Regeneratieve landbouw – een oplossing voor klimaatverandering?
- Bodembedekkende gewassen, gewaswisselingen en minder grondbewerking
- Toekomstige certificeringsregelingen bieden landbouwers de mogelijkheid om hun impact te meten
De agrosector wordt beschouwd als een van de grootste vervuilers ter wereld. Volgens de Environmental Protection Agency is deze sector bijvoorbeeld verantwoordelijk voor 24 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. De uitstoot van broeikasgassen is echter niet het enige probleem waar de landbouw een groot aandeel in heeft. Onze huidige landbouwpraktijken zijn ook een van de belangrijkste oorzaken van bodemaantasting. Deze kwestie krijgt misschien niet dezelfde aandacht als sommige andere uitdagingen, maar is daarom niet minder belangrijk voor onze toekomst. “Bodems vormen de basis van het leven”,zegt Maria-Helena Semedo van de Food and Agriculture Organization. “Vijfennegentig procent van ons voedsel komt van de bodem. De VN waarschuwt dat als het huidige tempo van bodemaantasting aanhoudt, we in minder dan 60 jaar alle bovengrond van de wereld zouden kunnen verliezen. Voor hen is het duidelijk dat we iets moeten doen om dit probleem aan te pakken voordat het te laat is. Bodems zijn in staat om grote hoeveelheden broeikasgassen op te slaan, maar helaas stoten onze landbouwbodems ze juist uit. Voor een leefbaar klimaat is het noodzakelijk dat we beter met onze bodems om leren gaan. Het antwoord zou kunnen liggen in innovatieve landbouwpraktijken die de bodem regenereren.
Regeneratieve landbouw – een oplossing voor klimaatverandering?
De regeneratieve landbouw heeft de afgelopen jaren echt aan kracht gewonnen. Het omvat landbouwmethoden en -technologieën die koolstof opslaan, de bodem nieuw leven inblazen en het milieu in de omgeving verbeteren. Voorstanders van het voorstel beweren dat het talrijke voordelen biedt voor zowel landbouwers als het milieu. Het gaat hierbij onder meer om het beschermen van de bovengrond tegen erosie en uitputting, het actief verbeteren van de kwaliteit, het opslaan van het grootste deel van door de mens uitgestoten broeikasgassen, het leveren van voedingsstoffen met zeer weinig externe input, het produceren van hoge opbrengsten, het bevorderen van gezonde gewassen die onkruid- en ongediertevrij zijn, het verbeteren van de menselijke gezondheid en het verhogen van de winsten voor de boeren. “Met regeneratieve biologische landbouw kunnen we de gezondheid van onze bodem herstellen en tegelijkertijd voedsel verbouwen dat gezonder is voor ons en de planeet”, zegt Jeff Moyer, de directeur van het Rodale Instituut.
Bodembedekkende gewassen, gewaswisseling en minder grondbewerking
De belangrijkste beginselen van de regeneratieve landbouw zijn: bodembedekkende gewassen, gewaswisseling, minder grondbewerking, gecontroleerde begrazing, compostering en inoculatie met schimmels. Grondbewerking is een gangbare landbouwpraktijk waarbij machines gebruikt worden om de grond na de oogst om te ploegen. Het probleem met grondbewerking is dat het de schimmeldraden vernietigt die verantwoordelijk zijn voor de toevoer van voedingsstoffen aan planten en voor de opname van kooldioxide uit de lucht en de omzetting ervan in stabiele organische koolstofverbindingen in de bodem. Met regeneratieve landbouw wordt grondbewerking zoveel mogelijk vermeden om de fysieke erosie te verminderen. Een andere techniek die erosie helpt voorkomen is afwisseling van dekkingsgewassen en commerciële teelt. Hoewel dekkingsgewassen met commerciële gewassen concurreren om water, licht, en sommige voedingsstoffen – wat kan leiden tot kleinere oogsten – voegen ze tegelijkertijd voedingsstoffen als stikstof toe, waardoor de bodem gezonder wordt. Gewaswisseling beschermt planten bovendien tegen ziekten en plagen.
Del Ficke van de Ficke Cattle Company besloot om over te gaan op regeneratieve landbouwpraktijken en heeft nu – in tegenstelling tot voorheen duizenden hectaren land en een paar honderd stuks vee – minder dan 700 hectaren en maar 70-100 dieren. Het resultaat was een winststijging van 70 procent. Bovendien steeg de hoeveelheid organisch materiaal in de bodem van 2,6 procent naar 6,9 procent en de apparatuurkosten daalden naar $30 per hectare. Voor boeren die conventionele landbouwtechnieken toepassen bedragen apparatuurkosten soms meer dan $200 per hectare. Hoewel één succesvol voorbeeld natuurlijk niet voldoende is om onomstotelijk aan te tonen dat het concept werkt, klinkt het toch zeer veelbelovend.
Toekomstige certificeringsregelingen bieden landbouwers de mogelijkheid om hun impact te meten
Er wordt inmiddels ook gewerkt aan diverse certificeringsregelingen. Carbon Underground en Green America, twee belangengroepen die zich bezighouden met het terugdringen van de gevolgen van klimaatverandering, hebben hun krachten gebundeld met verschillende grote voedingsmiddelen- en drankenfabrikanten, waaronder MegaFood, Unilever, Danone en General Mills, om een wereldwijde verificatienorm te creëren voor voedsel dat regeneratief wordt geteeld. “We denken echt na over alle verschillende manieren waarop we regeneratieve landbouw snel kunnen inzetten in de strijd tegen klimaatverandering”, zegt Sara Newmark, de vicepresident van Social Impact bij MegaFood. “Een standaard is een belangrijke techniek om verandering te creëren. Hopelijk geeft dit boeren de tools om hun praktijken te veranderen of te verbeteren en geeft het merken een manier om een boerderij te evalueren of met consumenten te praten”. Volgens Larry Kopald, de president en mede-oprichter van Carbon Underground: “Het doel van deze nieuwe standaard is niet alleen om de bodem te herstellen, maar om het snel te doen. Voor pogingen tot het vermijden van catastrofale klimaatverandering en volledig verlies van de bovengrond hebben we nu nog maar decennia de tijd, in plaats van eeuwen”.
De Regenerative Organic Alliance, onder leiding van het Rogale Institute, heeft nu Regenerative Organic Certification in het leven geroepen, met als doel om bestaande certificeringen samen te brengen, gebaseerd op USDA Organic Certification. Het ROC geeft boeren aanbevelingen en richtlijnen met betrekking tot het verbeteren van de bodemgezondheid, dierenwelzijn en sociale rechtvaardigheid voor boeren en arbeiders. “Consumenten vragen om verandering en zoeken producten die hun bezorgdheden wegnemen”, zegt Jessica Evans, director of standards bij NSF International. “Het is onze taak om consumenten het vertrouwen te geven dat deze producten in overeenstemming zijn met hun waarden”. Het eerste voedingsmiddel met het ROC-label zal naar verwachting medio 2019 in de winkels terechtkomen.
Of regeneratieve landbouw de oplossing is waar we naar op zoek zijn valt nog te bezien, maar het is zeker een veelbelovend concept dat de komende jaren naar verwacht flink aan populariteit gaat winnen. Voorstanders beweren dat het een groot aantal voordelen biedt, waaronder het voorkomen van bodemerosie, het opslaan van CO2, hogere opbrengsten, gezondere gewassen en betere gezondheid voor mens en dier. Al zou maar de helft van deze beweringen waar zijn, is regeneratieve landbouw een grote hulp in de strijd tegen klimaatverandering.
