Kan technologie eenzaamheid en sociaal isolement tegengaan?

Foto van Richard van Hooijdonk
Richard van Hooijdonk
  • Technologie kan mensen samenbrengen
  • Langdurig zieke kinderen kunnen via een telepresence-robot toch ‘naar school’
  • Digitaal scherm helpt ouderen in contact te blijven met de mensen om hen heen
  • Robotzeehond helpt met sociale interactie

Mensen zijn sociale wezens en contact met anderen is belangrijk voor ons. Maar ironisch genoeg lijkt dat tegenwoordig – in een tijdperk waarin alles en iedereen 24/7 met elkaar verbonden is – moeilijker dan ooit. Gebrek aan contact leidt in veel gevallen tot sociaal isolement en eenzaamheid, wat weer ernstige gevolgen kan hebben voor zowel ons mentaal als lichamelijk welzijn. Sterker nog, sociaal isolement en eenzaamheid behoren tegenwoordig tot de grootste problemen in onze samenleving.

Uit een recent rapport van het Britse Rode Kruis is gebleken dat meer dan 9 miljoen mensen in het Verenigd Koninkrijk zich altijd of vaak eenzaam voelen. Langdurige sociale isolatie en eenzaamheid kunnen leiden tot een breed scala aan gezondheidsproblemen, waaronder angst, depressie, verhoogde bloeddruk- en cholesterolniveaus, cognitieve achteruitgang, dementie en de ziekte van Alzheimer. Eenzaamheid wordt ook in verband gebracht met een verhoogd risico op vroegtijdige sterfte, hartaandoeningen en beroerten. “De schade die eenzaamheid kan veroorzaken, zowel fysiek als mentaal, kan verwoestend zijn voor mensen van alle leeftijden – het is een ernstig volksgezondheidsprobleem dat volgens onderzoek even schadelijk kan zijn als het roken van 15 sigaretten per dag”, zegt Izzi Seccombe, een voorzitster van de commissie voor welzijn van de Local Government Association. Gelukkig wordt er gewerkt aan mogelijkheden om deze problematiek met behulp van technologie aan te pakken.

Technologie kan mensen samenbrengen

In de afgelopen jaren hebben we een aantal technologische innovaties de revue zien passeren die speciaal ontwikkeld zijn om mensen te helpen gevoelens van eenzaamheid en sociaal isolement te bestrijden. Deze technologie brengt mensen bij elkaar en maakt contact onderhouden eenvoudiger, wat hun levenskwaliteit aanzienlijk kan verbeteren. No Isolation is een in Noorwegen gevestigde startup die communicatiemiddelen ontwikkelt voor mensen die worstelen met eenzaamheid en sociaal isolement. Het bedrijf heeft tot nu toe twee producten op de markt gebracht, de telepresence-robot AV1, waarmee langdurig zieke kinderen en jongvolwassenen toch ‘naar school’ kunnen gaan, en KOMP, een digitaal scherm waarmee kinderen via tekstberichten, videogesprekken en het sturen van foto’s contact met hun opa’s en oma’s kunnen onderhouden.

Vier kinderen zitten met een witte robot te spelen
In de afgelopen jaren hebben we een aantal technologische innovaties de revue zien passeren die speciaal ontwikkeld zijn om mensen te helpen gevoelens van eenzaamheid en sociaal isolement te bestrijden.

Langdurig zieke kinderen kunnen via een telepresence-robot toch ‘naar school’

Alleen al in het Verenigd Koninkrijk kunnen meer dan 72.000 kinderen als gevolg van langdurige ziekte niet naar school. Geen tijd kunnen doorbrengen met vrienden en niet kunnen deelnemen aan dagelijkse activiteiten kan desastreuze gevolgen hebben voor het geestelijke welzijn van een kind. De AV1, een kleine robot van 27 centimeter hoog, is ontworpen als een soort plaatsvervanger voor het kind in de klas. De robot is uitgerust met een 5-megapixelcamera, een digitale microfoon en een krachtige 4 ohm luidspreker, waardoor het kind alles wat zich in het klaslokaal afspeelt via een mobiele app kan volgen. Met één druk op de knop kan het kind zelfs aan de lessen of gesprekken deelnemen en vragen beantwoorden. De robot heeft 4 Li-ion batterijen, waardoor hij ongeveer 6 uur werkt. Hij kost ongeveer £2.200 en wordt op verschillende scholen in Scandinavië, Nederland en het Verenigd Koninkrijk al gebruikt.

“Het ministerie heeft gemerkt dat het gebruik van dit type robot zeer nuttig kan zijn voor studenten die door ziekte of letsel niet fysiek naar school kunnen. Een plaatsvervangende robot waarmee het kind toch lessen kan volgen en onderdeel kan zijn van wat er op school gebeurt is voor de leerling erg belangrijk. Het zorgt ervoor dat de leerling niet volledig afwezig is en daardoor sociaal geïsoleerd raakt van zijn klas en klasgenoten”, meldt het Noorse Ministerie van Onderwijs in een verklaring.

Digitaal scherm helpt ouderen in contact te blijven met de mensen om hen heen

Volgens Age UK, de grootste liefdadigheidsinstelling van het Verenigd Koninkrijk die met ouderen werkt, zijn meer dan een miljoen ouderen in het Verenigd Koninkrijk chronisch eenzaam en zien of spreken zij vaak dagen en soms zelfs een maand niemand anders. Helaas is de meeste huidige technologie niet bepaald gericht op de ouderen. Sterker nog, senioren worden door de techsector vaak volledig over het hoofd gezien. Dankzij No Isolation kan daar echter verandering in komen.

KOMP is een eenvoudig communicatiemiddel dat specifiek gericht is op ouderen. Het stelt hen in staat om berichten uit te wisselen, videogesprekken te voeren of foto’s te delen met familie en vrienden. Het apparaat is uitgerust met een 17-inch hoogcontrastscherm, een 8-megapixel camera en een 6,5 cm full-range speaker. KOMP heeft slechts één knop en logins of wachtwoorden zijn niet nodig, waardoor het gemakkelijk te gebruiken is, zelfs voor mensen die niet technisch onderlegd zijn. “Het is de hoogste tijd dat de meer kwetsbaren in de samenleving de focus krijgen, want voor hen kan de juiste technologie echt levensveranderend zijn”, schrijft Karen Dolva, de CEO en medeoprichter van het bedrijf, in een blogpost. “Ons doel als tech-startup is om te helpen. We weten dat computer- en smartphonefabrikanten zich niet bezighouden met productontwikkeling voor senioren, dus hebben wij besloten dat op ons te nemen”.

Robotzeehond helpt met sociale interactie

Paro, ontwikkeld door de Japanse industriële automatiseringspionier AIST, is een therapeutische robotzeehond die vooral gericht is om ouderen gezelschap te houden. Paro weegt bijna 3 kilo en is uitgerust met sensoren die licht, aanraking, geluid, temperatuur en lichaamshouding meten. Hiermee kan de robot mensen en hun omgeving waarnemen, stemmen herkennen, reageren op bepaalde woorden, bewegingen volgen en detecteren wanneer hij vastgehouden of geaaid wordt. Paro is ook uitgerust met 32-bit processoren, microfoons en motoren, waardoor het zijn hoofd en benen kan bewegen en het geluid van een echte zeehondenpup kan nabootsen.

Een oudere man zit met de therapeutische zeehondrobot Paro te spelen
Paro, ontwikkeld door de Japanse industriële automatiseringspionier AIST, is een therapeutische robotzeehond die vooral gericht is om ouderen gezelschap te houden.

Paro was het onderwerp van verschillende wetenschappelijke studies die tot doel hadden het nut als therapeutisch hulpmiddel bij ouderen en mensen met dementie te onderzoeken. De onderzoekers vonden aanwijzingen dat interactie met Paro kan helpen bij het verminderen van stress en angst. Bovendien bleek dat interactie met de robot een positieve invloed had op de stemming van de ouderen en sociale interactie bevorderde. Ze wezen er echter ook op dat dit soort robots alleen gebruikt moet worden als hulpmiddel en niet ter vervanging van authentiek menselijk contact. Helaas hangt aan deze innovatieve technologie wel een heftig prijskaartje van $5.000.

Eenzaamheid en sociaal isolement zijn ernstige problemen die een grote impact hebben op het geestelijke en lichamelijke welzijn van miljoenen mensen over de hele wereld. En hoewel er voor authentiek menselijk contact natuurlijk geen vervanging bestaat, komen er op technologisch gebied gelukkig wel steeds meer mogelijkheden om de levenskwaliteit van mensen in ieder geval een beetje te verbeteren.

Share via
Copy link