- Hoe China’s spooksteden zijn ontstaan
- Zijn ze echt zo uitgestorven als ze lijken?
- De bevolking begint toe te nemen
Je hebt waarschijnlijk wel eens van China’s spooksteden gehoord: uitgestrekte futuristische metropolen in the middle of nowhere waar niemand woont. Stel je de set van The Walking Dead voor en you get the picture. In werkelijkheid zijn deze steden eigenlijk verre van uitgestorven. Wel zijn ze onderbevolkt, maar daar is een eenvoudige verklaring voor – ze zijn spiksplinternieuw!
De zogenaamde Chinese spooksteden zijn het product van het grote urbanisatieplan van de Chinese overheid dat in het begin van de jaren tachtig is ontstaan. De bedoeling was dat honderden miljoenen plattelandsbewoners naar steden zouden verhuizen om de economische groei te stimuleren. Destijds woonde de bevolking van China overwegend op het platteland en woonden er slechts 180 miljoen mensen in steden. In de daaropvolgende decennia zijn er in heel China honderden nieuwe steden gebouwd, met als doel China in een verstedelijkte natie te veranderen. Er was maar één probleem: bewoners aantrekken bleek veel moeilijker dan verwacht.
Hoe China’s spooksteden zijn ontstaan
Historisch gezien is er altijd een voor de hand liggende, natuurlijke reden geweest om een stad op een bepaalde locatie te bouwen. Bijvoorbeeld in de buurt van water, vruchtbare grond of belangrijke grondstoffen of omdat de geografische ligging bepaalde voordelen bood. Na verloop van tijd groeiden die steden op natuurlijke manier om de groeiende bevolking te huisvesten. China besloot echter om het een beetje anders aan te pakken en steden gewoon te bouwen, zonder dat er echt een logische reden was voor de locaties. Ze lieten zich leiden door het idee dat als de steden eenmaal gebouwd waren, de bewoners vanzelf zouden komen.
“Steden en districten die zijn gebouwd zonder dat er vraag of noodzaak is hebben geleid tot wat sommige Chinese experts letterlijk ‘muren zonder markten’ noemen”, zegt William Hurst, hoogleraar politicologie aan de Northwestern University. “Of wat we noemen onvoltooide of holle steden. Politieke noodzaak en investeringshysterie waren belangrijker dan economische calculus of werkelijke menselijke behoeften”. Hierdoor is een echte catch-22 – of moeilijk oplosbare situatie – ontstaan. De mensen wilden niet verhuizen naar gebieden waar geen basisvoorzieningen als gezondheidszorg, scholen, vervoer en winkelcentra waren. Maar de lokale overheden wilden deze infrastructuur alleen bouwen zodra er genoeg mensen woonden om de kosten daarvan te rechtvaardigen. Maar dingen beginnen langzaam maar zeker te veranderen.
Zijn ze echt zo uitgestorven als ze lijken?
In 2015 wilde fotograaf Kai Caemmerer uit Chicago zelf onderzoeken wat er nu eigenlijk aan de hand was en besloot een aantal van deze steden te bezoeken. Wat hij daar aantrof was helemaal niet wat hij verwachtte. Caemmerer: “Ik was in de eerste instantie geïnspireerd door reportages en artikelen over de nieuwe ‘spooksteden van China’. Toen ik wat dieper ging graven werd het vrij duidelijk dat veel van deze ‘spooksteden’ helemaal niet uitgestorven of ongebruikt waren – zoals de artikelen je doen geloven – maar dat ze gewoon nog spiksplinternieuw zijn”.
Caemmerer heeft ongeveer drie maanden in China doorgebracht om drie van deze zogenaamde spooksteden te verkennen: het Kangbashi-district van Ordos, het Yujiapu Financial-district in het Binhai New Area bij Tainjin en Meixi Lake City bij Changsha. In Kangbashi wonen op dit moment ongeveer 100.000 inwoners. En hoewel de stad oorspronkelijk ontworpen is voor 500.000 inwoners en soms vrij leeg aanvoelt, kun je een stad met 100.000 inwoners nauwelijks een spookstad noemen!
De bevolking begint toe te nemen
Pudong – gesticht in 1993 en gelegen ten oosten van de Huangpu rivier – is waarschijnlijk het meest succesvolle voorbeeld van een voormalige spookstad. Ooit stond Pudong vol met lege wolkenkrabbers maar nu is het een bruisend financieel centrum en de thuisbasis van enkele van de grootste en meest vooraanstaande financiële instellingen en bedrijven in de wereld, met een bezettingsgraad van 99 procent. Het is met meer dan 5 miljoen inwoners ook de dichtstbevolkte wijk van Shanghai. Andere zogenaamde spooksteden hebben een vergelijkbare transformatie doorgemaakt. Volgens een rapport van Standard Chartered is de bezettingsgraad van het nieuwe district Zhengdong tussen 2012 en 2014 verdubbeld, terwijl het aantal inwoners van het Dantu van Zhenjiang in dezelfde periode zelfs is verviervoudigd. In het district Wujin van Changzhou is de bezettingsgraad inmiddels van 20 naar 50 procent gestegen.
Hoewel de meeste van deze zogenaamde spooksteden hun oorspronkelijke belofte (nog) niet zijn nagekomen, zijn er eigenlijk maar weinig die het volledig hebben laten afweten en verdienen dat negatieve etiket dan ook zeker niet. Het kan zijn dat de Chinezen terug moeten naar de tekentafel om realistischer doelen te stellen, maar de meeste van deze zogenaamde ghost cities worden uiteindelijk volledig functionerende steden. Het enige dat ze nodig hebben is een beetje meer meer tijd.
