- Tactieken die cybercriminelen gebruiken om scholen aan te vallen
- Waarom onderwijsinstellingen zo aantrekkelijk zijn voor hackers
- De langetermijngevolgen van cyberaanvallen op scholen
- De impact op studenten
- Hoe kunnen scholen zich tegen cyberaanvallen beschermen?
In het moderne onderwijs zijn technologische hulpmiddelen onmisbaar geworden. Of het nu gaat om het faciliteren van het leerproces, het managen van administratieve taken of het opslaan van gevoelige gegevens, digitale systemen spelen een cruciale rol. Maar deze groeiende afhankelijkheid van technologie heeft scholen en universiteiten ook kwetsbaar gemaakt voor een nieuw soort bedreiging: cyberaanvallen. De afgelopen jaren heeft de onderwijssector te maken gekregen met een alarmerende toename van digitale incidenten. Hackers vallen allerlei instellingen aan — van kleine plattelandsscholen tot grote stedelijke schooldistricten en universiteiten. De gevolgen van deze aanvallen kunnen verwoestend zijn, variërend van het verlies van waardevolle data en financiële middelen tot het in gevaar brengen van de privacy van studenten en medewerkers.
De toenemende frequentie en ernst van cyberaanvallen op onderwijsinstellingen zijn ronduit zorgwekkend. Volgens Emsisoft, een gerenommeerd cybersecuritybedrijf, is het aantal Amerikaanse schooldistricten dat door hackers is aangevallen meer dan verdubbeld. In 2022 waren dat er nog 45, en een jaar later hadden er maar liefst 108 incidenten plaatsgevonden. Deze verbijsterende stijging onderstreept de dringende noodzaak voor scholen en universiteiten om cybersecurity topprioriteit te geven en solide strategieën te ontwikkelen om hun digitale assets en de persoonlijke gegevens van hun studenten en medewerkers te beschermen. In dit artikel duiken we dieper in de huidige staat van cybersecurity binnen de onderwijssector. We bekijken de verschillende soorten aanvallen, de mogelijke impact ervan op onderwijsinstellingen en de stappen die gezet kunnen worden om de digitale beveiliging van deze sector aan te scherpen. Want één ding is zeker: om ook in de toekomst hoogwaardig onderwijs te kunnen bieden, moeten we de digitale poorten van onze scholen stevig vergrendelen.
“In 2023 was 29 procent van de aanvallen het gevolg van het exploiteren van systeemkwetsbaarheden, terwijl 30 procent werd toegeschreven aan phishingcampagnes”.
Cyber Threat Intelligence Report, Critical Start
Tactieken die cybercriminelen gebruiken om scholen aan te vallen
Cybercriminelen zetten verschillende tactieken in om de netwerken van onderwijsinstellingen binnen te dringen, waarbij het uitbuiten van kwetsbaarheden en phishing de meest voorkomende methoden zijn. In 2023 was 29 procent van de aanvallen het gevolg van het exploiteren van systeemkwetsbaarheden, terwijl 30 procent werd toegeschreven aan phishingcampagnes. Cybercriminelen richten zich vaak op high-profile individuen binnen de onderwijssector en gebruiken social engineeringtechnieken om inloggegevens te stelen en ongeautoriseerde toegang te krijgen tot gevoelige data. Ook ransomware-aanvallen, waarbij hackers gegevens versleutelen en losgeld eisen om deze weer vrij te geven, zijn inmiddels een enorm omvangrijke bedreiging geworden. Maar liefst 79 procent van de instellingen voor hoger onderwijs en 80 procent van de aanbieders van lager onderwijs hebben hier al een of meerdere keren mee te maken gehad.
Zo werden de openbare scholen van Minneapolis in februari 2023 getroffen door een van de zwaarste cyberaanvallen ooit in de onderwijssector. Hackers stalen niet alleen districtgegevens, waaronder bestanden met identificeerbare informatie over kinderen, maar eisten ook losgeld voor de teruggave ervan. Toen districtsambtenaren weigerden hieraan mee te werken, zetten de aanvallers de data online — denk aan social security nummers, details over schoolbeveiliging en dossiers van seksueel misbruik en gedwongen opnames in psychiatrische instellingen. Dit is een schrijnend voorbeeld van de verstrekkende gevolgen van cyberaanvallen en onderstreept het belang van solide beveiligingsmaatregelen.
Waarom onderwijsinstellingen zo aantrekkelijk zijn voor hackers
Scholen en universiteiten verzamelen dus enorme hoeveelheden gevoelige gegevens, zoals persoonlijke informatie van medewerkers en studenten, maar bijvoorbeeld ook intellectueel eigendom en baanbrekend onderzoek. Dit maakt onderwijsinstellingen een aantrekkelijk doelwit voor cybercriminelen die deze waardevolle informatie willen gebruiken om instellingen te chanteren. Scholen slaan niet alleen de onderwijsresultaten van hun leerlingen en studenten op, maar ook informatie over gezinsinkomen, medische en disciplinaire dossiers en zelfs gerechtelijke uitspraken. Doug Levin, directeur van de K12 Security Information eXchange, een nonprofitorganisatie die schooldistricten tegen cybersecurityrisico’s beschermt, vergelijkt onderwijzers met ‘hamsteraars’. Ze verzamelen in de loop der tijd enorme hoeveelheden gegevens en vergeten deze vaak te verwijderen als ze hun doel hebben gediend. Veel cybercriminelen vinden de identiteitsgegevens van kinderen waardevoller dan die van volwassenen. Hoewel dit misschien tegenstrijdig lijkt, omdat kinderen doorgaans niet over (aanzienlijke) financiële middelen beschikken, kan identiteitsdiefstal bij kinderen zeker wel verstrekkende (langetermijn)-gevolgen hebben. Doordat er bijvoorbeeld minder streng wordt gecontroleerd op de kredietwaardigheid van minderjarigen, kunnen cybercriminelen jarenlang ongemerkt hun gang blijven gaan. Ze openen frauduleuze rekeningen, maken enorme schulden en vragen met gebruik van de naam van het nietsvermoedende kind zelfs leningen aan. Deze langdurige ‘windows of opportunity’ maken het uitbuiten van de identiteit van kinderen zeer lucratief voor cybercriminelen.
De digitale infrastructuur van onderwijsinstellingen is een complex web waar studenten, docenten, universitaire netwerken en onderzoeksfaciliteiten allemaal onderdeel van uitmaken. Deze infrastructuur biedt dan ook een breed aanvalsoppervlak met talloze potentiële kwetsbaarheden die aanvallers kunnen uitbuiten. De snelle opmars van online leerplatforms heeft dit oppervlak alleen maar vergroot en nieuwe zwakke plekken geïntroduceerd in de vorm van extra infrastructuur, software en toegangspunten, wat tot steeds meer uitdagingen leidt op het gebied van beveiliging en risicobeheer. Dit probleem wordt nog verder verergerd door de trage adoptie van moderne cybersecurity-oplossingen in de onderwijssector, vaak als gevolg van ontoereikende financiering. Dit gebrek aan middelen leidt tot het gebruik van verouderde technologie en onvoldoende investeringen in cybersecuritymaatregelen. Zelfs nu hebben veel schooldistricten nog altijd alleen basale beveiliging, aldus cybersecurity-expert Brett Callow. De krappe budgetten maken het voor schoolbesturen een uitdaging om uitgaven voor cyberbeveiliging te rechtvaardigen, zeker wanneer dit soort investeringen politiek gezien niet populair zijn. Bovendien hebben ze vaak niet genoeg expertise in huis om deze beperkte middelen effectief in te zetten.
“De totale wereldwijde kosten van ransomware-aanvallen op scholen — puur gemeten op uitvaltijd alleen — zijn tussen 2018 en 2023 gestegen naar meer dan $53 miljard”.
Comparitech
De langetermijngevolgen van cyberaanvallen op scholen
De gevolgen van cyberaanvallen op scholen en universiteiten reiken veel verder dan de verstoring zelf. Vaak leiden ze bijvoorbeeld ook tot financiële, operationele en reputatieschades die nog lang na de oorspronkelijke aanval kunnen doorwerken. Alleen de financiële gevolgen kunnen al duizelingwekkend zijn. Scholen worden na zo’n aanval onder andere geconfronteerd met een stortvloed aan uitgaven voor onderzoek naar het incident, het implementeren van herstelmaatregelen, het bieden van support aan getroffen personen en mogelijk het voeren van juridische procedures.
De totale wereldwijde kosten van ransomware-aanvallen op scholen — puur gemeten op uitvaltijd alleen — zijn tussen 2018 en 2023 gestegen naar meer dan $53 miljard. Dat blijkt uit een recent rapport van de tech-researchwebsite Comparitech. De impact van deze aanvallen op het dagelijks functioneren van scholen kan dus niet genoeg benadrukt worden. De verstoring van onderwijs- en leeractiviteiten, administratieve processen en buitenschoolse programma’s kan enorm ingrijpend zijn. Sommige instellingen hebben weken of zelfs maanden nodig om volledig te herstellen. De onderbreking van cruciale diensten en de tol die dit eist op de productiviteit kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor de hele onderwijsgemeenschap. Bovendien kan het verlies van gevoelige gegevens, waaronder persoonlijke informatie van studenten en medewerkers, mensen blootstellen aan identiteitsdiefstal, financiële fraude en andere vormen van uitbuiting.
Naast de directe financiële en operationele uitdagingen, kunnen cyberaanvallen ook blijvende schade toebrengen aan de reputatie van een school. Het afbrokkelende vertrouwen bij studenten, ouders en de bredere gemeenschap kan verstrekkende gevolgen hebben. Denk aan teruglopende inschrijvingen, verlies van financiering en moeite met het aantrekken en behouden van toptalent. Scholen kunnen ook te maken krijgen met verscherpt toezicht door regelgevende instanties en mogelijke boetes voor het onvoldoende beschermen van gevoelige informatie. Dit maakt de toch al aanzienlijke hersteloperatie nog lastiger. In extreme gevallen kunnen de gevolgen van een cyberaanval ronduit catastrofaal zijn, zoals blijkt uit de sluiting van Lincoln College in Illinois na een verwoestend ransomware-incident in 2022. De instelling, die als gevolg van de pandemie al met financiële uitdagingen kampte, bezweek uiteindelijk onder deze druk. Dit onderstreept de existentiële bedreiging die cyberdreigingen kunnen vormen voor onderwijsinstellingen.
De impact op studenten
Cyberaanvallen hebben niet alleen gevolgen voor onderwijsinstellingen zelf. Vaak werpen ze ook een lange schaduw over het leven van studenten. De diefstal van studentendossiers kan een soort ‘spookeffect’ hebben dat jaren later — op cruciale momenten in iemands leven — opduikt, zoals tijdens de toelatingsprocedure voor de universiteit, sollicitatiegesprekken of zelfs in de rechtszaal. Informatie die eigenlijk verzegeld of gewist had moeten zijn, zoals een vroegere worsteling met drugsgebruik of disciplinaire overtredingen, kan een heel eigen leven gaan leiden, meningen beïnvloeden, kansen verpesten en uitkomsten veranderen.
Het soort en de omvang van de gegevens die over studenten worden verzameld — denk aan informatie over de leefsituatie en gezinsdynamiek of support als gratis maaltijden of subsidies — kunnen hun kwetsbaarheid bij een datalek exponentieel vergroten. Hoe meer puzzelstukjes beschikbaar zijn, hoe eenvoudiger cybercriminelen deze informatie kunnen uitbuiten. Bovendien kan het uitlekken van gevoelige of gênante details studenten blootstellen aan stigma, discriminatie en sociale isolatie, met langdurige gevolgen voor hun mentale gezondheid en welzijn. In de nasleep van het datalek in Minneapolis kregen sommige studenten, van wie dossiers over seksueel misbruik openbaar werden gemaakt, bijvoorbeeld te maken met doxing en pesterijen. Ook de onevenredige impact die datalekken hebben op studenten uit gemarginaliseerde gemeenschappen mag niet over het hoofd worden gezien. Studenten van kleur, bijvoorbeeld, die toch al vaker met disciplinaire maatregelen te maken krijgen, lopen mogelijk nog meer risico wanneer hun gegevens in verkeerde handen vallen. De oververtegenwoordiging van deze studenten in disciplinaire databanken betekent dat de kans groter is dat hun persoonlijke gegevens op straat komen te liggen, wat de uitdagingen waar ze al mee kampen alleen maar groter maakt.
De gevolgen van identiteitsdiefstal kunnen dus enorm verstrekkend zijn voor studenten. Slachtoffers kunnen jarenlang te maken krijgen met financiële en juridische onrust terwijl ze proberen hun gestolen identiteit terug te claimen. De emotionele tol van deze privacyschending kan zich manifesteren als angst, stress en een alomtegenwoordig gevoel van kwetsbaarheid. Deze psychologische last kan een zware wissel trekken op de academische prestaties en het algehele welzijn, omdat studenten worstelen met het besef dat hun meest intieme details voor iedereen zichtbaar zijn. Het afbrokkelen van vertrouwen tussen studenten en hun onderwijsinstellingen is nog een belangrijk gevolg van deze cyberaanvallen. Wanneer het scholen niet lukt om gevoelige informatie te beveiligen, kunnen studenten huiverig worden om informatie over hun leven te delen. Dit kan weer belemmerende gevolgen hebben voor hun academische en persoonlijke ontwikkeling. Als het vertrouwen eenmaal geschaad is, kunnen gezinnen gaan twijfelen of de school wel genoeg doet om de veiligheid en privacy van hun kinderen te beschermen.
Wat kunnen scholen doen om cyberaanvallen te voorkomen?
Nu steeds meer onderwijsinstellinen met escalerende cyberdreigingen geconfronteerd worden, is het belangrijk om een proactieve en veelzijdige aanpak te hanteren. Er moet een cultuur van cybersecurity-bewustzijn gecreëerd worden die tot elk niveau van de organisatie doordringt — van de klaslokalen tot de administratieve kantoren. Aan de basis van deze cultuuromslag liggen drie essentiële factoren: het gebruik van complexe wachtwoorden, de implementatie van multifactor-authenticatie en het zorgvuldig up-to-date houden van software. Deze maatregelen lijken misschien eenvoudig, maar hun gezamenlijke impact op de beveiliging van een onderwijsinstelling kan niet genoeg benadrukt worden. Door deze maatregelen op alle niveaus aan te moedigen, kunnen scholen een solide barrière creëren tegen potentiële indringers.
Technologie alleen is echter niet genoeg om de almaar evoluerende cyberdreigingen te bestrijden. Het is van cruciaal belang om te investeren in uitgebreide trainingsprogramma’s. Zo maak je van iedereen in de onderwijsgemeenschap — van leraren en personeel tot de leerlingen zelf — een waakzame beschermer van digitale veiligheid. Iedereen moet op de hoogte zijn van en de vaardigheden hebben om potentiële risico’s, zoals phishing-e-mails of verdachte online-activiteiten, te identificeren en erop te reageren. Om een cultuur van cyberveiligheid te creëren, is een grote omslag in de mindset nodig. Alle betrokken partijen moeten beseffen dat ze samen verantwoordelijk zijn voor het beschermen van de digitale assets van de school. In dit digitale tijdperk moeten we oude benaderingen durven loslaten en openstaan voor nieuwe werkwijzen. Pas als we cybersecurity volledig in de hele organisatie integreren, kunnen scholen zich effectief wapenen tegen de constante stroom van cyberaanvallen.
Onderwijsinstellingen moeten bovendien hun technologische verdediging versterken door in solide netwerksecuritymaatregelen te investeren, zoals firewalls, intrusiedetectiesystemen en antivirussoftware. Ook het beveiligen van apparaten die door studenten en medewerkers worden gebruikt, zoals laptops en tablets, is cruciaal om potentiële inbreuken te voorkomen. Voor kleinere instellingen met beperkte middelen kan een partnerschap met gespecialiseerde IT-beveiligingsbedrijven toegang bieden tot geavanceerde verdedigingsmiddelen en expertise, waardoor ze zich beter tegen de steeds geavanceerdere dreigingen kunnen verweren. Ook regelmatige externe audits zijn een belangrijk hulpmiddel bij het identificeren en aanpakken van kwetsbaarheden binnen de digitale infrastructuur van een onderwijsinstelling. Door hun systemen aan een strenge controle te onderwerpen, kunnen scholen zwakke punten opsporen en proactieve stappen ondernemen om hun beveiliging te versterken.
Een laatste overweging
De toenemende frequentie en ernst van cyberaanvallen op onderwijsinstellingen vormen een ernstige bedreiging voor de veiligheid en het welzijn van studenten, medewerkers en de bredere academische gemeenschap. Naarmate scholen en universiteiten steeds grotere hoeveelheden gevoelige gegevens verzamelen, worden ze ook een steeds belangrijker doelwit voor cybercriminelen die de kwetsbaarheden in hun digitale infrastructuur willen uitbuiten. De gevolgen van deze aanvallen kunnen verwoestend zijn. Denk aan diefstal van persoonlijke informatie en financiële middelen tot aantasting van vertrouwen en verstoring van essentiële onderwijsdiensten. Om deze groeiende dreiging te bestrijden, is een proactieve en veelzijdige cybersecurity-aanpak van levensbelang.
Hier is een fundamentele mentaliteitsverandering voor nodig waarbij elk lid van de onderwijsgemeenschap verantwoording neemt voor de bescherming van digitale assets. Door een cultuur van cybersecurity-bewustzijn te bevorderen, in solide technologische beveiligingsmiddelen te investeren en hun systemen regelmatig op kwetsbaarheden te controleren, kunnen scholen een effectieve verdediging opbouwen tegen de meedogenloze stortvloed van cyberdreigingen. Er zijn echter nogal wat obstakels die overwonnen moeten worden. De snelle evolutie van cyberdreigingen, in combinatie met het feit dat veel onderwijsinstellingen over beperkte (financiële) middelen beschikken, betekent dat het een voortdurende strijd zal zijn — eentje die scholen alleen kunnen winnen door vol te houden, samen te werken en zich volledig in te zetten voor het beschermen van de privacy en het welzijn van leerlingen en personeel.
