- De opkomst van kunstmatige intelligentie
- De voordelen van een KI-president
- Wat zou er mis kunnen gaan?
- Kan een KI ooit president worden?
De wereld verkeert in een penibele situatie. Oorlogen, schaarste van hulpbronnen en klimaatverandering zijn maar een paar van de problemen die de toekomst van de mensheid momenteel bedreigen. (Slechte) wereldleiders worden vaak gedreven door hebzucht, wraaklust en egocentrisme, in plaats van altruïsme. Het ziet ernaar uit dat de wereld op de rand van de afgrond balanceert en dat er nog maar weinig voor nodig is voordat we de diepte ingestort worden.
Mensen zijn notoir slecht in zelfbestuur. We laten onze emoties onze beslissingen beïnvloeden, in plaats van deze op feiten en gezond verstand te baseren. En als we kijken naar onze recente geschiedenis lijkt het er niet op dat dat snel zal veranderen. Dus als we er niet vanuit kunnen gaan dat mensen van nature zullen doen wat het beste voor hen is, zouden we deze verantwoordelijkheid dan niet op iemand of iets anders kunnen overdragen? Kunstmatige intelligentie, bijvoorbeeld?
De opkomst van kunstmatige intelligentie
Kunstmatige intelligentietechnologie is een van de meest omstreden onderwerpen van onze moderne tijd. Bijna elk aspect van ons leven is er inmiddels van doordrongen en het heeft talloze rollen die voorheen exclusief aan mensen waren voorbehouden inmiddels overgenomen. Overal ter wereld wordt steeds vaker gebruikgemaakt van KI om eenvoudige en repetitieve taken te automatiseren en de productiviteit te verhogen. KI neemt in sommige gevallen nu al de plaats in van vrachtwagenchauffeurs, fabrieksarbeiders, magazijnmedewerkers en bezorgdiensten. Deze technologie wordt ook steeds vaker gebruikt om ziekten te diagnosticeren, koersschommelingen op de aandelenmarkt te voorspellen en klanten online van dienst te zijn. In een recent rapport van het World Economic Forum wordt geschat dat kunstmatige intelligentie tegen 2022 potentieel wel 75 miljoen banen zou kunnen overnemen en maar liefst 133 miljoen nieuwe functies zou kunnen creëren.
Een belangrijke functie die tot dusver nog niet voor automatisering in aanmerking is gekomen is die van staatshoofd. Maar waarom zouden onze regeringsleiders worden vrijgesteld van de komende robotrevolutie? Als gevolg van de toenemende desillusie waar burgers overal ter wereld mee worstelen, suggereren steeds meer mensen dat we onze politieke leiders misschien door kunstmatige intelligentie moeten vervangen en het bestuur van onze landen wellicht beter aan machines kunnen overlaten. Hoewel het idee enorm vergezocht lijkt, zouden voorstanders van deze mogelijkheid best een punt kunnen hebben.
De voordelen van een KI-president
In sciencefictionverhalen passeren kunstmatig intelligente heersers regelmatig de revue. De eerste gedachte die bij veel mensen opkomt wanneer ze denken aan een samenleving die wordt bestuurd door machines, is waarschijnlijk het Skynet-systeem uit de Terminator-films. Mensen als Elon Musk en wijlen Stephen Hawking hebben herhaaldelijk gewaarschuwd dat kunstmatige intelligentie een existentiële bedreiging vormt voor de mensheid. Hoewel dat zeker tot de mogelijkheden behoort, is er geen reden om te geloven dat een KI-heerser per se vijandig zou zijn.
Vooral Europeanen lijken niet erg tegen het idee van een kunstmatig intelligente heerser te zijn. Volgens een recent onderzoek van de IE University in Madrid zegt ongeveer 30 procent van de 25.000 ondervraagde mensen dat ze bereid zouden zijn om door een KI te worden bestuurd. Een van de belangrijkste redenen voor deze manier van denken is dat mensen hun vertrouwen in hun politieke leiders volledig hebben verloren en geloven dat machines betere, eerlijkere en rationelere beslissingen zouden kunnen nemen die niet alleen in het belang zijn van enkele mensen, maar in ieders belang.
“Een van de grote problemen met leiders, historisch gezien, is dat het in feite egoïstische zoogdieren zijn. Een kunstmatig intelligente president zou werkelijk altruïstisch kunnen zijn en niet beïnvloedbaar door lobbyisten, speciale belangengroepen of persoonlijke verlangens”, meent Zoltan Istvan, een transhumanist en voorstander van KI. Een KI-president kan niet worden gedwongen, bedreigd of omgekocht om een beleid goed of af te keuren dat alleen de belangen van een bepaalde groep mensen dient. Een KI-leider zou alle aspecten van een kwestie overwegen, beschikbare feiten evalueren, elke bestaande optie afwegen en de best mogelijke manier van handelen kiezen, zonder dat deze in de weg gestaan wordt door vooroordelen, woede, impulsen of ego.
“Mensen zijn eigenlijk niet goed in compromissen sluiten of kwesties vanuit meerdere perspectieven bekijken”, zegt Bart Selman, een professor in computerwetenschappen aan Cornell University. “Ik denk dat er een mogelijkheid bestaat dat machines psychologische theorieën en gedragsideeën zouden kunnen gebruiken om ons te helpen veel meer in harmonie te leven. Dat zou veel positiever kunnen zijn dan ziekten genezen en misschien onze redding betekenen, voordat we onszelf opblazen”.
Wat zou er mis kunnen gaan?
Het is niet verwonderlijk dat niet iedereen staat te trappelen om de macht over te dragen aan een KI. De meeste mensen vinden het eigenlijk helemaal geen goed idee, zelfs niet technologisch haalbaar. Op dit moment is kunstmatige intelligentie nog niet geavanceerd genoeg om een presidentiële rol te kunnen vervullen. Hoewel de technologie de afgelopen jaren aanzienlijk is geëvolueerd, zijn de meeste huidige KI-systemen specifiek geprogrammeerd om een enkele taak uit te voeren en kunnen ze alleen doen wat in hun programmering is opgenomen. Een president moet echter allerlei verschillende taken kunnen uitvoeren. Hij of zij moet in staat zijn om meerdere stappen vooruit te denken en te reageren op nieuwe situaties die zich voordoen. Bovendien moet een president kunnen improviseren en moeilijke beslissingen kunnen nemen die vaak gebaseerd zijn op onvolledige informatie.
“Als je president bent van de Verenigde Staten krijg je te maken met kwesties die niemand anders in de hiërarchie heeft kunnen oplossen. Je krijgt enorm complexe klussen voor je kiezen”, vertelt Illah Nourbakhsh, een robotica-professor aan Carnegie Mellon University. “En de moeilijkste taken zijn vaak het meest metacognitief, taken waarvan maar weinig voorbeelden beschikbaar zijn en waarvoor je op je allercreatiefst moet kunnen denken”. Om deze macht en verantwoordelijkheden aan KI over te kunnen dragen, zouden we eerst de singulariteit moeten bereiken. Dat is het punt waarop machines slimmer worden dan mensen en zichzelf blijven verbeteren, wat tot een oncontroleerbare technologische groei leidt. Er is echter veel discussie over wanneer dat zal gebeuren en of dat überhaupt ooit mogelijk zal zijn.
Een ander probleem is dat KI-algoritmen de vooroordelen en culturele en filosofische ideeën van de mensen die ze maken weerspiegelen. Deze algoritmen worden door mensen ontwikkeld en getraind, dus het is niet zo verwonderlijk dat we een aantal van onze eigenschappen aan deze machines doorgeven. “Technologische systemen zijn niet neutraal. Ze zijn niet automatisch eerlijk omdat ze alleen uit cijfers bestaan”, zegt Madeleine Clare Elish, cultureel antropoloog aan Columbia University. “Mijn grootste angst is dat mensen zich niet realiseren dat KI-technologieën de vooroordelen, gebreken en ideologieën van hun ontwikkelaars tijdens het coderen in zich opnemen”. Dit geldt met name als het gaat om mensen van kleur. Er werd bijvoorbeeld ontdekt dat Google’s beeldherkenningssysteem foto’s van zwarte mensen soms labelde als gorilla’s. Ook een KI-systeem dat door Amerikaanse rechtbanken wordt gebruikt bleek geen zuivere koffie te zijn. Zwarte beklaagden werden door dit systeem namelijk 77 procent vaker gelabeld als potentiële toekomstige geweldplegers dan vergelijkbare blanke beklaagden.
Een van de grootste obstakels die KI-staatshoofden in de weg staan is dat machines nog steeds niet weten hoe ze hun beslissingen of acties moeten verklaren of onderbouwen. KI-systemen kunnen enorme hoeveelheden gegevens analyseren en patronen identificeren die voor mensen onmogelijk te herkennen zijn, maar ze kunnen niet uitleggen hoe ze tot een besluit zijn gekomen, iets dat een president natuurlijk wel moet kunnen doen. Ten slotte is er ook het gevaar dat een KI-president kan worden gehackt en gebruikt om de mensen kwaad te doen die het juist tot dienst zou moeten zijn. Hoe voorkomen we dat dit gebeurt? Tenzij de KI slim genoeg is om een potentiële hack te detecteren en af te wenden is dit misschien een risico dat we eigenlijk niet zouden moeten nemen.
Kan een KI ooit president worden?
Veel mensen zullen beamen dat onze politieke leiders ons hebben gefaald en nog steeds falen. Gedreven door persoonlijke belangen leiden ze ons en onze planeet naar de rand van de afgrond. Dit blijkt uit het feit dat ze niet bereid zijn om er alles aan te doen om onder andere de klimaatverandering of bijvoorbeeld mensenrechtenkwesties aan te pakken. Steeds meer mensen raken gedesillusioneerd door hun overheden en sommigen stellen zelfs voor om onze leiders te vervangen door kunstmatige intelligentie.
We vertrouwen op kunstmatige intelligentie om onze auto’s en vliegtuigen te besturen, onze bankrekeningen te beheren en medische diagnoses te stellen. Is het dan werkelijk zo’n enorme stap om het bestuur van een land aan een KI toe te vertrouwen? Een KI-president heeft geen emoties of persoonlijke verlangens, kan niet omgekocht of beïnvloed worden en zou over het algemeen betere, eerlijkere en rationelere beslissingen kunnen nemen dan zijn menselijke tegenhangers.
Er zijn echter een aantal obstakels die dit scenario in de weg staan. Allereerst is de technologie op dit moment gewoon niet geavanceerd genoeg. Zelfs als we uiteindelijk de singulariteit bereiken hebben we nog te maken met mogelijke hackaanvallen en slimme algoritmen die de vooroordelen van hun ontwikkelaars weerspiegelen. Het ziet er op dit moment naar uit dat KI waarschijnlijk eerder een begeleidende rol zal spelen. Bijvoorbeeld om presidenten te helpen met het evalueren van hun beslissingen en mogelijke vooroordelen of fouten te identificeren. En belangrijke, definitieve beslissingen zullen nog heel lang door menselijke leiders genomen worden.
