- Mixed reality en gamification winnen terrein in retail
- We leveren met drones en zelfrijdende robots
- Hoe overleef je als retailer?
- Wees geen Blockbuster
- Wat houdt verandering tegen?
- Werk hard en blijf nederig
- Welke concrete stappen kun je als organisatie zetten?
- Ga voor toekomstgericht en inspirerend leiderschap
- 3 taken voor het management
De Nederlandse trendwatcher en futurist Richard van Hooijdonk speurt constant naar disruptieve veranderingen en past deze toe op specifieke branches en sectoren. Hij gaf al meer dan 2.500 lezingen in 35 landen. De toekomst zit letterlijk in hem. Hij liet al meerdere onderhuidse chips implanteren, waarmee hij onder andere betaalt, zijn auto start en zijn voordeur opent. Binnenkort gaat Richard onder het mes… voor een hersenchip. “Are you ready for the future?”, roept Richard van Hooijdonk tegen de bezoekers van de eComTalk op de Antwerp Expo.
Vervolgens neemt hij iedereen mee op een razende rit langs disruptieve innovaties, pijnlijke faillissementen en motiverende adviezen. Het resultaat: een stoomcursus ‘Omgaan met de toekomst’. “Elke sector verandert”, steekt Richard van wal. “In de landbouw monitoren camera’s de rijpheid van de tomaten, in de muziekbusiness laat AI Michael Jackson en Queen samen een versie van Bohemian Rhapsody zingen die (nog) niet bestaat, en op de luchthaven snuffelt een robothond door je bagage op zoek naar drugs”. Ook de werelden van retail, e-commerce en logistiek worden door elkaar geschud. Dat is al een tijd bezig, maar Richard is van mening dat we nog maar aan het begin staan van grote veranderingen.
Mixed reality en gamification winnen terrein in retail
Er komen nieuwe manieren om te shoppen, online en offline. Richard verwijst naar zijn zoon van 11: “Die kent geen winkels zoals wij die kenden. Wat kent hij wel? Games als Fortnite en GTA. Avatars en hologrammen zijn voor de volgende generaties zoveel interessanter om mee te interacteren dan de zoveelste saaie site of app. De shops waar zij graag winkelen, zullen met VR en AR een ‘mixed reality’ genereren. Overal rondom ons duiken hologrammen op. Dat gebeurt met VR-toepassingen. Die zitten in brillen als Apple Vision Pro, maar straks ook in compacte VR-contactlenzen”. Zo liet het Zweedse modemerk House of Dagmar zijn nieuwe collectie al showen door de avatar van model Maggie Maurer. Je kunt haar bij jou thuis in de huiskamer zetten, in je favoriete museum of ergens op een eenzame bergtop.
We leveren met drones en zelfrijdende robots
Klanten komen op andere manieren in aanraking met onze producten. En die producten brengen we straks ook anders naar onze klanten. Volgens Richard verliezen bedrijven momenteel bakken geld omdat de supply chains onvoldoende connected zijn. “De supply chain en logistiek worden nóg smarter”, voorspelt hij. “Alle repetitieve en voorspelbare taken gaan naar robots. Mercedes en andere vooraanstaande merken zijn al heel ver met de ontwikkeling van zelfrijdende vrachtwagens. In de toekomst vormen zulke vrachtwagens colonnes die elkaar volgen of opsplitsen op basis van de meest efficiënte leveringsroute. Rolls Royce ontwikkelt het ‘Internet of Shipping’, waarbij verbonden havensystemen, zelfvarende schepen en straks ook drones met elkaar communiceren”.
De trendwatcher laat zien hoe het Noorse postbedrijf Posten-Norge nu al de robots van Buddy Mobility inschakelt om brieven en pakjes rond te brengen. En hoe het Amerikaanse Zipline drones maakt waarmee ze bloed en medicatie aan ziekenhuizen leveren. Die drones kunnen ook voor directe levering van pakjes gebruikt worden. Amazon maakt landingsplaatsen in combinatie met lokale warehouses waardoor ze je binnen 30 minuten met drones kunnen beleveren.
“Ga verder dan het aanbieden van een site of een app. Dat is het Olympisch minimum”.
Hoe overleef je als retailer?
Zijn klassieke shops en e-shops ten dode opgeschreven? Volgens Richard hoeft dat niet het geval te zijn. “Maar maak je geen illusies”, voegt hij er meteen aan toe. “Ik vond van mezelf een filmpje van 6 jaar geleden. Toen zei ik: over een jaar of 5 is de helft van de retailers failliet. Toen zat iedereen me een beetje aan te gapen, een beetje uit te lachen. In Nederland is dat ondertussen 60 procent. In de afgelopen jaren zijn BCC en nog 15 andere merken verdwenen. Ik onderschatte de impact van verandering dus nog. Vooral met je fysieke winkels moet je aan de slag. Zet voluit in op ervaringen en belevingen. De Hubo van morgen moet echt een klusplein worden: een plek waar je kunt leren timmeren of schilderen. Nike heeft bijvoorbeeld experience stores waar je kunt boksen in een boksring om te kijken of je bokshandschoenen goed passen. We evolueren van transacties naar beleving. Bij ons in Amsterdam is er een kinderkledingboetiek die in de problemen zat. Ze hebben het roer omgegooid door te kiezen voor connectie. Er komt nu een dj, je kunt er iets drinken en moeders vinden er elkaar om ideeën uit te wisselen”.
In combinatie met toenemende personalisatie ziet Richard ook abonnementsformules heel goed werken. “Ekomenu doet dat goed in Nederland. En WE eigenlijk ook. Die sturen me elke maand een gepersonaliseerde kledingbox. Altijd een succes. Maar daarin slagen ze alleen omdat ze de data hebben waarmee ze mij het gevoel geven dat ze me echt kennen”. Naast connecten en personaliseren verwacht Richard ook veel van specialiseren. “Als je heel goed bent in een bepaald nicheproduct, kun je het goed blijven doen. Kachelzaken of pianowinkels hebben een publiek”. “Wat je ook doet, probeer sowieso verder te gaan dan het aanbieden van een site of een app. Dat is het Olympisch minimum. De klant van vandaag en morgen wil meer!”Je moet sneller veranderen dan de toekomst. Volgens Richard duurt het namelijk 5 tot 8 jaar om verandering te implementeren. “Die tijd heb je niet. Je moet de verandering nu managen. En daar zijn de meeste organisaties niet voor uitgerust”.
“Besef dat je dat risico loopt als je gewoon blijft doorgaan met je fysieke winkel, je appje en je saaie site”.
Wees geen Blockbuster
In december 2022 startte er een komische serie op Netflix over een filiaal van Blockbuster. Het verhaal van de Amerikaanse keten van videotheken Blockbuster is echter eerder tragikomisch. Het bedrijf had tijdens zijn hoogtijdagen meer dan 9.000 winkels. Blockbuster kon ooit Netflix overnemen voor $50 miljoen. Het management lachte de kans weg. Netflix maakte volgens hen geen kans in een wereld met traag internet en kleine schermen. Vandaag is Netflix miljarden dollars waard. Blockbuster ging in 2010 failliet met $1 miljard aan schulden — en ook de serie werd na 1 seizoen ten grave gedragen. “Wees niet als Blockbuster”, waarschuwt Richard het publiek tijdens zijn presentatie in Antwerpen. “Besef dat je dat risico loopt als je gewoon blijft doorgaan met je fysieke winkel, je appje en je saaie site”.
Wat houdt verandering tegen?
“Wij mensen houden niet van verandering. Niet in ons leven en niet in onze organisaties. We zijn er bang voor. Daarom installeren we processen die ons helpen om altijd alles te doen op de manier die vandaag goed is. Maar let op als het vandaag goed gaat. Positieve resultaten zijn de grootste vijand van verandering. Zorg dat je niet indommelt terwijl je succes boekt. Blockbuster, Kodak, Staples, Big Bazar, het Nederlandse BCC… ooit deden al deze bedrijven het super. En allemaal zagen ze de opkomst van Amazon, bol.com, Cool Blue en anderen. Maar ze keken niet vooruit. Ze misten daardoor jammerlijk de boot van de veranderende realiteit en brachten hun bedrijven vervolgens naar de afgrond”.
Werk hard en blijf nederig
“Loop niet naast je schoenen als je successen boekt. Blijf kritisch. Als je nederig rondkijkt, ga je andere dingen opmerken dan wanneer je als hautaine marktleider van de daken schreeuwt dat je de beste bent”. Richard gelooft ook niet in het onderwijs van vandaag. Hij spoort bedrijven aan om hun eigen opleidingen vorm te geven. “HR wordt belangrijk in de bedrijven die willen overleven — want dat zal afhangen van je medewerkers en hun mindset”. “Je hebt niet alleen mensen nodig met een passie voor je business. Ook mensen met een passie voor verandering. Nieuwsgierige medewerkers ook. Mensen die dingen willen testen en durven proberen. Vakkennis blijft belangrijk. Maar over het muurtje kijken van dat eigen vak wordt minstens even cruciaal. Ga op zoek naar bruggenbouwers en explainers. Zoek ambassadeurs van verandering die collega’s rond nieuwe projecten kunnen samenbrengen”.
Welke concrete stappen kun je als organisatie zetten?
“Niet de sterksten, maar zij die zich het best kunnen aanpassen, zullen overleven”, verwijst Richard naar Charles Darwin. “Wat voor mensen en dieren geldt, gaat ook op voor bedrijven en merken. Stop dus maar met die langetermijnplanning. Hoe ga je 3 jaar vooruitplannen als je niet weet wat volgend jaar brengt? Leer flexibel inspelen op verandering en pas je op tijd aan”. Hoe ga je als bedrijf snel en flexibel om met verandering? Richard breekt een lans voor samenwerkingen in een ecosysteem. Dat is volgens hem een eerste voorwaarde: “Wil je je bedrijf weerbaar maken? Introduceer dan een nieuwe rol, die van de ecosysteemontwerper. Zo’n ecosystem designer spot gespecialiseerde talenten over de grenzen van bedrijven, landen en universiteiten heen. Die brengt hij of zij voor een bepaalde periode samen. Beperk je daarbij niet tot het potentieel in Europa. De tijden dat het allemaal hier gebeurde, liggen al lang achter ons”.
“Voorwaarde twee: manage de onzekerheid. Vergeet de komende 5 jaar je portemonnee. Laat het even niet draaien om geld verdienen. Investeer in de onzekerheid, ga er spelenderwijs mee aan de slag. Als je bang bent dat platformen je business overnemen, zoek dan juist die platformen op. Maak tijd en zorg voor geld om met de toekomst te spelen. Alleen het managen van onzekerheid zorgt voor een stabielere toekomst”. Richards derde voorwaarde om slim om te gaan met verandering is wat controversieel: “Kopieer de aanpak van moderne oorlogsvoering en zogenaamde special forces. In moeilijke tijden geldt: small is the new big. Wendbaar en creatief inspelen op de toekomst lukt zelden in een groot kantoor. Doe het in kleine, wendbare cellen, afgesneden van de moederorganisatie. Richt future labs op die snel op verandering inspelen. Zorg dat getalenteerde individuen elkaar daar vinden. Mensen die, los van traditie, de veranderingen voor jou ontdekken, analyseren en omarmen”.
Ga voor toekomstgericht en inspirerend leiderschap
Als voorbereiding op zijn slotpleidooi schotelt Richard zijn eComTalk-publiek een confronterend raadseltje voor: “Wat is grijs, oud en traag? Rara… een directiecomité!” Vervolgens blikt hij boos terug op zijn gesprekken met het Nederlandse bedrijf BCC: “Ze wisten dat er verandering op komst was en het management ging gewoon op de oude voet verder. Onbegrijpelijk!” “Een leider moet zijn organisatie naar de toekomst gidsen. Dat kan je alleen maar als je leiderschap anders aanpakt. Waarom geven we de jongeren geen kans? Waarom geen starter van een jaar of 24 naast een oudere directeur aan het roer van het bedrijf zetten?
Die reverse mentoring kan tot prachtige resultaten leiden. Jongeren kunnen onze gids naar morgen zijn. Als manager op leeftijd is dit hét moment om van een egosysteem naar een ecosysteem te switchen. Leidinggeven is ook een stuk leiding weggeven. Het is tijd om over te schakelen op een vorm van dienend leiderschap. Met CEO’s die luisteren en vragen stellen, die bevlogen verhalen vertellen en die inspireren om de toekomst samen vorm te geven. Tegelijk mogen we ook gerust allemaal een beetje gekker zijn. Een beetje meer als Richard Branson die gewoon schreeuwt: Screw it, let’s do it! Als je ergens in dienst bent, hoef je geen businessplan te maken. Je doet gewoon wat je denkt dat goed is. En je verontschuldigt je als het fout loopt. Maar positieve anarchie levert meer op dan de zoveelste brave PowerPointpresentatie van iemand die vastgeroest zit in het keurslijf van de statusquo. Als retailer of e-shop moet je ook als een leider van morgen durven denken. Je moet inspireren en connecten, luisteren en verhalen vertellen”.
3 taken voor het management
Richard geeft de managers en directeurs in de zaal 3 huiswerktaken mee.
Taak 1: Organiseer inspiratiedagen
“Maak van elke laatste vrijdag van de maand jullie inspiratiedag. Stel een kernteam samen dat die dag presenteert wat ze op innovatievlak gespot hebben. Organiseer jaarlijks een groots inspiratie-event. Besteed dat niet uit aan een duur bureau. Doe het gewoon zelf en je zult versteld staan van het resultaat”.
Taak 2: Doe aan backcasting
“Zorg dat je een visie hebt. Waar moet je strategie naartoe als je geen duidelijk doel hebt? Redeneer van je doel terug naar de stappen die je vandaag moet zetten”.
Taak 3: Zorg voor mensen die voor je toekomst zorgen
“Geef kleine cellen met special forces de opdracht om de toekomst voor te bereiden. Bouw daar ecosystemen omheen. Vertel aan potentiële medewerkers en investeerders dat je daarmee bezig bent. Zo overtuig je hen dat je werk maakt van de toekomst. Werkt dat niet in het bedrijf waar je vandaag zit? Zorg dan dat je er morgen weg bent. Overmorgen is het bedrijf er waarschijnlijk zelf niet meer”.
