Samenvatting

Wanneer we aan gevaarlijke beroepen denken, komt de politie vaak als eerste in gedachten. De uitdagingen waar de politie mee te maken heeft zijn complex. Naast de bekende risico’s, is er een nieuwe generatie criminelen opgestaan die niet alleen gewapend is met traditionele middelen, maar ook met geavanceerde digitale kennis. Om deze technologisch bekwame criminelen te bestrijden, zetten politiekorpsen wereldwijd steeds vaker geavanceerde tools in, die de manier van werken totaal veranderen.

• AI-systemen in de meldkamer veranderen de noodhulpverlening, ze analyseren noodoproepen in real time en geven de politie een compleet risico-overzicht.
• Politievoertuigen zijn geëvolueerd van eenvoudige surveillancewagens tot mobiele technologiehubs die verbonden zijn met een netwerk van sensoren dat de hele stad bestrijkt.
• De toenemende inzet van drones en robotica leidt tot een aanzienlijke verbetering van de surveillance capaciteiten van de politie.
• De uitrusting van de politieagenten van nu wordt steeds geavanceerder, en in de toekomst kunnen we slimme uniformen met ingebouwde sensoren verwachten, augmented reality-interfaces en zelfs hersenimplantaten.
• De inzet van AI-assistenten zal de administratieve last verlichten en de bewijsverwerking versnellen, waardoor agenten kostbare tijd winnen voor contact met de gemeenschap en het oplossen van moeilijke zaken.
• Voorspellende analyses bieden de mogelijkheid tot proactieve politiestrategieën, waardoor afdelingen middelen effectiever kunnen inzetten en mogelijk misdaden kunnen voorkomen.

Hightech tools mogen indrukwekkend zijn, ze zijn geen vervanging voor goed politiewerk, maar deen aanvulling erop. De beste politieagenten weten dat technologie slechts een deel van de oplossing is, en dat menselijke vaardigheden zoals oordeelsvermogen, empathie en betrokkenheid bij de mensen in de wijk essentieel blijven. De toekomst van wetshandhaving betekent niet dat politiewerk wordt overgedragen aan robots en algoritmen; het gaat erom het beste van beide werelden te combineren voor een veiliger samenleving.

Weinig beroepen zijn zo veeleisend als dat van de politie. Politieagenten staan voortdurend onder grote druk, lopen constant gevaar en moeten in complexe situaties bliksemsnel en heel gefocust handelen. In hun dagelijkse werk komen ze soms in levensbedreigende situaties terecht, waarin razendsnelle beslissingen het verschil tussen leven en dood kunnen betekenen, niet alleen voor henzelf, maar ook voor de burgers die ze moeten beschermen.

De afgelopen jaren is het politiewerk bovendien ingewikkelder geworden. Dit komt doordat criminelen steeds meer gebruikmaken van technologische snufjes en geavanceerde methoden om misdaden te plegen en uit handen van de politie te blijven. Criminele organisaties zijn vaak koplopers in de toepassing van nieuwe technologische ontwikkelingen, van versleutelde communicatiekanalen tot door AI gegenereerde deepfakes. Als reactie hierop hebben politiekorpsen een eigen technologische revolutie in gang gezet, door te investeren in geavanceerde technologieën en strategieën om de toenemende complexiteit van moderne misdaad te bestrijden.

Technologie in dienst van de politie

Technologie is natuurlijk altijd al cruciaal geweest voor de politie. Laten we eens kijken hoe politieagenten tegenwoordig technologie gebruiken en hoe dit in de toekomst gaat veranderen.

AI ondersteunde meldkamers

AI verandert de manier waarop de politie noodoproepen behandelt, waardoor de ernst van de situatie nauwkeuriger kan worden ingeschat en het risicobeheer wordt verbeterd.

Op een willekeurige dag ontvangt de politie een stroom aan telefoontjes over misdrijven, van kleine incidenten tot ernstige noodsituaties. Deze meldingen worden normaal gesproken afgehandeld door deskundige centralisten, die een intensieve training hebben gevolgd om snel de ernst van de situatie te kunnen bepalen en de juiste politie-eenheden in te zetten. Maar ondanks hun deskundigheid en inzet blijven centralisten mensen, en zullen ze situaties soms verkeerd inschatten of belangrijke details over het hoofd zien.

Uit een wat ouder onderzoek uit 2020 van het Vera Institute of Justice, een non-profit denktank gericht op de hervorming van het strafrecht, bleek dat minstens de helft van alle meldingen die naar Amerikaanse politieagenten doorgestuurd werden vage of onvolledige beschrijvingen van incidenten bevatten. Dit kan ertoe leiden dat agenten die ter plaatse komen, onvoldoende voorbereid zijn op de situatie, waardoor de veiligheid van zowel de agenten als het publiek in gedrang komt.

Hier kan AI uitkomst bieden. AI-systemen kunnen automatisch noodoproepen in real time analyseren, taalpatronen en de betekenis van woorden verwerken om essentiële informatie te verkrijgen die anders misschien onopgemerkt blijft. Door deze gegevens te vergelijken met bestaande databases, kan AI een completere risicobeoordeling maken voordat agenten op de locatie aankomen.

Er zijn al politiekorpsen die bezig zijn met AI-gestuurde meldkamers. Het politiekorps van het Engelse Humberside heeft onlangs een AI-systeem getest dat noodoproepen analyseert en automatisch relevante databases doorzoekt voor extra informatie. In gevallen van huiselijk geweld checkt het systeem bijvoorbeeld direct het strafblad en de wapenregistratie van de verdachte, zodat agenten meteen belangrijke informatie hebben over mogelijke gevaren.

AI wordt steeds beter en zal waarschijnlijk een steeds grotere rol gaan spelen bij het coördineren van noodsituaties. Straks kunnen AI-meldkamers meldingen direct doorzetten naar de juiste eenheid, rekening houdend met factoren zoals afstand en de ervaring van de agenten. Uiteindelijk kan deze datagestuurde aanpak de efficiëntie van de hulpverlening en de veiligheid van agenten sterk verbeteren.

Door technologie aangestuurde politieauto’s

De traditionele politieauto is in de loop der tijd veranderd in een computer op wielen, die politieagenten voorziet van waardevolle informatie over hun surveillancegebied.

De witte auto met de rode en blauwe strepen blijft het gezicht van de politie, maar wat zich onder de motorkap en achter het dashboard bevindt, is radicaal veranderd. Moderne politieauto’s zijn uitgerust met een schat aan digitale technologie, van geavanceerde computersystemen tot spraaktechnologie waarmee agenten veel voertuigfuncties kunnen bedienen zonder hun handen van het stuur te nemen. We staan echter nog maar aan het begin. De volgende generatie politievoertuigen zal met een uitgebreid netwerk van sensoren en databronnen verbonden zijn en in real time informatie over de wegomstandigheden, verkeersdoorstroming en potentiële risico’s delen met andere surveillancewagens in het gebied.

Deze constante toestroom van informatie zal agenten veel meer inzicht geven in wat er in hun surveillancegebied gebeurt. De slimme politieauto’s zullen in de toekomst ook verbonden zijn met het Real-Time Intelligence Center (RTIC) van hun afdeling, waar gegevens uit allerlei bronnen gecombineerd worden. Denk aan informatie afkomstig van bewakingscamera’s, meldkamersystemen, kentekenplaatlezers en schotdetectiesystemen. Bij een melding hebben agenten direct toegang tot al deze informatie, zodat ze een beter beeld krijgen van de situatie.

Zodra een politieauto wordt opgeroepen, neemt de AI de navigatie op zich. Het systeem berekent de snelste veilige route, rekening houdend met realtime updates over wegafsluitingen of ongelukken. Bovendien kan het systeem communiceren met verkeerslichten om de weg vrij te maken voor hulpdiensten. Terwijl de AI de besturing van het voertuig overneemt, kunnen de agenten zich toeleggen op het bekijken van plattegronden, van bewakingsbeelden of andere cruciale informatie over de situatie waar ze naartoe op weg zijn.

Als we wat verder in de toekomst kijken, is het mogelijk dat we volledig autonome politieauto’s gaan zien verschijnen die zelfstandig verkeersovertreders kunnen achtervolgen. Deze onbemande eenheden kunnen worden ingezet om achtervolgingen in te zetten bij vluchtende verdachten, terwijl de politie op veilige afstand de insluiting coördineert. Zodra het zelfrijdende achtervolgingsvoertuig de verdachten nadert, kan het verschillende niet-dodelijke interventiemogelijkheden gebruiken, zoals het uitzenden van gerichte elektromagnetische pulsen om de elektronica van het doelvoertuig te ontregelen. Vervolgens kunnen agenten van vlees en bloed de arrestatie overnemen.

Slimme drones: eye in the sky

Drones kunnen de veiligheid verbeteren door belangrijke informatie te leveren over mogelijke dreigingen en betrokken personen voordat de hulpdiensten ter plaatse zijn.

Binnen een paar minuten na een melding van een ernstige situatie kan het RTIC drones sturen om belangrijke informatie te verzamelen en een actueel beeld van de situatie te verkrijgen, zonder dat hulpverleners risico lopen. Met een combinatie van warmtebeeldcamera’s, hogeresolutiecamera’s en bewegingsdetectiesystemen kunnen drones snel het gebied scannen en de situatie geruisloos van bovenaf beoordelen, waarbij potentiële gevaren, vluchtroutes en de precieze locatie van de betrokken personen in kaart gebracht worden. Agenten die op de plek aankomen weten dan al of verdachten gewapend zijn, waar burgers gevaar lopen en welke tactiek de veiligste oplossing biedt. Dit kan vooral van belang zijn in risicoscenario’s zoals gijzelingssituaties of bij incidenten met een actieve schutter. Het vooraf kunnen observeren van de situatie voordat mensen fysiek worden ingezet kan in dit soort gevallen levens redden.

Dit is niet alleen theorie. Politiekorpsen in de Verenigde Staten, Zweden, Nederland en Estland gebruiken al drones, met indrukwekkende resultaten. Hoewel voor de huidige systemen nog steeds menselijke piloten nodig zijn om de drones vanuit controlecentra te besturen, ontwikkelt de technologie zich snel in de richting van meer autonomie. Het innovatieve ‘drone docking station’-project van Estland geeft ons een voorproefje van de toekomst. Het plan is om een netwerk van autonome drones te creëren, die op strategische plekken in steden gestationeerd zijn en direct kunnen ingrijpen bij bijvoorbeeld verkeersongevallen. Hierbij stijgen de drones automatisch op wanneer dat nodig is, documenteren de situatie ter plekke en sturen de gegevens naar het RTIC voor onmiddellijke analyse.

Het is ook mogelijk dat we in de toekomst autonome drones gaan zien die verdachten in real time volgen en zelfstandig surveilleren. Deze drones zouden ook uitgerust kunnen worden met niet-dodelijke interventiemogelijkheden, zodat er op een veilige afstand kan worden ingegrepen. Dit kan van alles inhouden, van het geven van waarschuwingen tot het inzetten van afschrikwekkende maatregelen, hoewel dit natuurlijk ethische overwegingen met zich meebrengt die zorgvuldig overwogen moeten worden.

De opkomst van de robocop

Robots hebben al laten zien dat ze nuttig zijn in veel gevaarlijke situaties, maar mogen ze ook de bevoegdheid krijgen om dodelijk geweld te gebruiken?

Robotagenten, het roept al snel beelden op van dystopische sciencefictionfilms waarin machines burgers terroriseren. In werkelijkheid zijn moderne politierobots geavanceerde hulpmiddelen die de veiligheid van zowel agenten als burgers bevorderen. Ze dienen als extra ogen en oren op straat. In de Verenigde Staten gebruikt de politie in sommige gebieden al robothonden. Die worden ingezet in risicovolle situaties zoals gijzelingen of bommeldingen, om de situatie te kunnen beoordelen zonder mensen in gevaar te brengen. De robothonden van het Department of Homeland Security kunnen echter meer: tijdens invallen kunnen ze draadloze signalen blokkeren, waardoor verdachten niet meer kunnen communiceren.

Maar de grootste doorbraak op dit gebied komt uit China, waar robotica-bedrijf Logon Technology een bolvormige politierobot, RT-G genaamd, lanceerde. Wat deze AI-eenheid zo imposant maakt – of eng, het is maar net hoe je het bekijkt – is dat hij zelfstandig verdachten kan opsporen en zelfs arresteren. Hij is namelijk uitgerust met niet-dodelijke middelen zoals vangnetkanonnen, traangas, luidsprekers en apparatuur voor het verspreiden van geluidsgolven. Met zijn geavanceerde AI kan de RT-G verdacht gedrag herkennen, overtreders die al eens eerder opgepakt zijn identificeren met gezichtsherkenning, en zelfstandig situaties oplossen of ondersteuning oproepen.

In de toekomst zouden robots, zelfrijdende auto’s en drones op grote schaal kunnen samenwerken in hulpdiensten. Deze gecoördineerde systemen kunnen dan gebieden bewaken, op incidenten reageren en zelfs alvast gesprekken voeren met verdachten voordat de politie aankomt. Hoewel dit nog toekomstmuziek is, is het niet ondenkbaar dat robots op een dag de bevoegdheid hebben om dodelijke middelen te gebruiken, wat natuurlijk veel ethische en juridische bezwaren met zich meebrengt. Hoe zorgen we ervoor dat deze systemen niet de menselijke neiging tot vooroordelen overnemen of zelfs versterken? En wie is er strafrechtelijk verantwoordelijk als er iets misgaat?

De agent van de toekomst

De politieagent van morgen beschikt waarschijnlijk over slimme technologie, van slimme uniformen die zijn of haar vitale functies in de gaten houden tot computergestuurde hersenimplantaten.

Tegenwoordig zijn politieagenten uitgerust met allerlei technologische hulpmiddelen die hun werk makkelijker en veiliger maken, zoals bodycams en slimme communicatieapparaten. Maar wat we nu zien, is nog maar het begin. De politie-uniformen van de volgende generatie zullen waarschijnlijk geavanceerde sensoren bevatten die de lichamelijke toestand van agenten in real time meten, zoals hun hartslag, stressniveau, vermoeidheid en uitdroging. Dit helpt agenten om gezondheidsrisico’s te herkennen en beter met stressvolle situaties om te gaan.

Het slimme uniform van de toekomst zou zelfs uitgerust kunnen zijn met een licht exoskelet, om de kracht en het uithoudingsvermogen van de agent te verbeteren bij zware operaties. Een kleine persoonlijke drone zou er ook deel van kunnen uitmaken, voor directe ondersteuning of verkenning vanuit de lucht. Augmented reality-systemen gaan de manier waarop agenten hun omgeving waarnemen en ermee in contact zijn totaal veranderen. Dit kan met vizieren, helmen, of slimme contactlenzen. Agenten krijgen belangrijke informatie direct in hun gezichtsveld. Denk aan plattegronden van gebouwen, recente misdaadgegevens, informatie over verdachten en mogelijke vluchtroutes.

Een van de meest baanbrekende ontwikkelingen die we kunnen verwachten is waarschijnlijk de integratie van brain-computerinterfaces. Agenten met hersenchips kunnen zo direct met AI-systemen en databases communiceren en in real time tactische updates, vertalingen of omgevingsinformatie ontvangen. Dit zou hun begrip van de situatie en hun reactiesnelheid spectaculair verbeteren. Ook is het mogelijk dat speciale eenheden met genetische modificaties specifieke fysieke of cognitieve vaardigheden kunnen verbeteren.

AI-ondersteund politiewerk

AI kan veranderen hoe agenten getuigen interviewen en bewijs verzamelen op de plaats delict, door processen te versnellen en de kans op fouten te verkleinen.

Politieagenten zijn veel tijd kwijt aan het afnemen van interviews, het schrijven van rapporten en het verzamelen van bewijsmateriaal. Dat kost niet alleen veel tijd, maar er worden ook snel fouten gemaakt. Door nieuwe technologische ontwikkelingen verandert dit onderdeel van politiewerk al. In een aantal regio’s in de VS is de politie begonnen met het inzetten van Axon’s Draft One-technologie. Hiermee kunnen bodycam-beelden binnen een paar minuten na een incident worden omgezet in gedetailleerde politierapporten. Ook worden er snelle DNA-analysesystemen getest, waarmee genetisch bewijs direct op de plaats delict geanalyseerd kan worden en de uitslag er al binnen een paar uur is, in plaats van pas na weken.

De komende innovatiegolf zou ervoor kunnen zorgen dat elke agent een digitale AI-assistent krijgt, die de manier van onderzoek doen volledig verandert. Deze assistent verwerkt in real time bodycam-beelden tijdens verhoren, en analyseert niet alleen wat er gezegd wordt, maar ook subtiele gedragskenmerken, micro-expressies en lichamelijke reacties, waarmee de geloofwaardigheid van de getuige veel nauwkeuriger kan worden bepaald. De AI ondersteunt agenten bij het verhoor, door suggesties te doen voor vervolgvragen op basis van de antwoorden van de getuige en gedragsanalyse.

Hoe bewijs verzameld wordt gaat ook veranderen door de intrede van nanorobotica-technologie. Politieagenten kunnen met deze microscopische machines misdaadlocaties systematisch scannen en bewijsmateriaal dat onzichtbaar is voor het menselijk oog opsporen en verzamelen. Deze robots kunnen in grote gebieden zij aan zij werken en gedetailleerde 3D-kaarten maken van plaatsen delict, terwijl zelfs het meest kwetsbare bewijsmateriaal intact blijft. De AI-assistent verzamelt alle informatie – getuigenverklaringen, gedragsanalyses, fysiek bewijsmateriaal en details over de plaats delict – in alomvattende digitale dossiers, waarbij er automatisch verbanden worden gelegd met bestaande databases en andere zaken.

Misdaden in virtual reality

Nu onze sociale en zakelijke activiteiten zich steeds meer in virtuele omgevingen afspelen, moet de politie nieuwe methoden omarmen om een nieuw soort criminelen te bestrijden.

De Metaverse staat nog in de kinderschoenen, maar de gestage groei van virtual reality wijst erop dat immersieve digitale omgevingen belangrijke plaatsen gaan worden voor sociale interactie en handel. Dit gaat ongetwijfeld criminelen aantrekken, en dus zal de politie hierop in moeten spelen met gerichte strategieën.

We gaan zien dat de politie met gespecialiseerde eenheden – ‘virtuele wijkagenten’ –  gaat werken, die als avatars door digitale ruimtes patrouilleren, net zoals gewone agenten door de stad lopen. Deze agenten kunnen virtuele omgevingen controleren op illegale activiteiten, van digitale diefstal en fraude tot intimidatie en uitbuiting. Daarnaast zullen 3D-scanning en hologramtechnologie ingezet kunnen worden om exacte replica’s van virtuele plaats delicten vast te leggen, vergelijkbaar met hoe fysieke plaats delicten worden gedocumenteerd. Met deze ‘plaats delict replica’s’ krijgen rechtbanken nauwkeurige gegevens over criminele activiteiten in de digitale ruimte.

Digitaal forensisch onderzoek zal steeds complexer worden omdat criminelen op meerdere virtuele platforms actief zijn en verschillende digitale identiteiten gebruiken. Rechercheurs zullen verdachte activiteiten moeten traceren door verschillende digitale lagen heen, waarbij ze transacties met virtuele valuta, avatarbewegingen en sociale interacties op meerdere platforms volgen. Voor het analyseren van complexe datapaden die door zowel de virtuele als de fysieke wereld lopen, zullen innovatieve vormen van internationale samenwerking en geavanceerde technische expertise nodig zijn.

Voorspellend politiewerk

Wat als de politie misdaden zou kunnen voorkomen, in plaats van ze alleen maar op te lossen?

De grootste verandering in de manier waarop de politie te werk gaat, is de opkomst van voorspellend politiewerk. In plaats van pas in actie te komen op het moment dat een misdrijf is gepleegd, wordt nu steeds meer gebruik gemaakt van data-analyse om potentiële misdrijven voor te zijn. De politie van Los Angeles en Chicago gebruikt bijvoorbeeld een programma met de naam PredPol om gegevens over misdaden die in het verleden zijn gepleegd te analyseren en te bepalen op welke locaties de kans groot is dat er in de toekomst criminele activiteiten plaatsvinden. Zo kan de politie haar surveillanceroutes en de in te zetten middelen optimaliseren, om misdaden te voorkomen voordat ze plaatsvinden.

Maar hoe beter deze technologieën worden, hoe lastiger het ethisch wordt. Toekomstige systemen zouden geavanceerde AI, hersenscantechnologie en gedragsvoorspelling kunnen combineren om potentiële criminelen te identificeren voordat ze een misdaad begaan. De potentiële voordelen ten spijt, brengt dit diepgaande ethische en juridische dilemma’s met zich mee met betrekking tot onze vrijheid, privacy en de basisprincipes van het recht. Het idee om mensen te straffen voordat ze iets verkeerds hebben gedaan, zoals in de film Minority Report, gaat tegen het grondbeginsel van ons rechtssysteem in, namelijk dat je onschuldig bent tot het tegendeel bewezen is.

Kunnen mensen verantwoordelijk worden gehouden voor intenties die niet in daden zijn omgezet? Hoe kunnen we voorkomen dat voorspellende systemen bestaande vooroordelen versterken of tot nieuwe vormen van discriminatie leiden? En hoe zit het met de vrije wil? Als we iemand als potentiële crimineel bestempelen, beïnvloedt dat dan niet hun gedrag? De nieuwe technologie kan ervoor zorgen dat bepaalde groepen mensen overmatig in de gaten worden gehouden, zeker als de historische gegevens waarmee de voorspellings-algoritmes getraind worden bestaande vooroordelen bevatten. We moeten oppassen dat we geen vicieuze cirkel creëren door ‘risicogroepen’ extra te controleren.

Conclusie

Wat is de belangrijkste conclusie die we uit het bovenstaande kunnen trekken? Ondanks de aantrekkelijkheid van het idee van agenten met AI-ondersteuning, geavanceerde robotica en voorspellende tools die misdaden kunnen voorkomen, moeten we niet vergeten dat politiewerk vooral mensenwerk is. De agent die AI gebruikt voor meldingen, moet ook empathie kunnen tonen als hij een verdwaald kind helpt en moet een gespannen situatie kunnen kalmeren.

Het is voor politiekorpsen een uitdaging om de juiste balans te vinden tussen het gebruik van nieuwe technologieën en het behouden van het menselijke aspect van politiewerk. Innovatie moet leiden tot betere bescherming en dienstverlening, maar het menselijke contact mag niet verloren gaan door alle algoritmes en automatisering. De toekomst van de politie zal niet uitsluitend door technologische ontwikkelingen worden bepaald, maar vooral door hoe we deze digitale middelen vakkundig combineren met de onvervangbare menselijke kwaliteiten die altijd de kern van goed politiewerk hebben gevormd: beoordelingsvermogen, empathie en het vermogen om een band op te bouwen met de mensen in de wijk.