Samenvatting
Recente doorbraken in ‘human augmentation’-technologie, waarmee we het menselijk lichaam als het ware kunnen upgraden of verbeteren, ontwikkelen zich razendsnel. Het lijkt er dan ook op dat we het binnenkort niet meer per se hoeven te stellen met wat moeder natuur ons gegeven heeft. Maar we kunnen niet zomaar voorbijgaan aan de ethische vragen die dit oproept en moeten goed nadenken over wat we wel en niet willen en de gevolgen van die keuzes.
- Human augmentation-technologie bestaat al in allerlei vormen: denk aan BCI’s (brain-computer-interfaces), kunstmatige ogen en robotpakken voor extra kracht – om maar een paar voorbeelden te noemen.
- BCI’s, zoals ontwikkeld door Neuralink, helpen verlamde mensen nu al om controle over hun bewegingen en communicatie enigszins terug te krijgen.
- “Volgens mij duurt het nog zeker 10 tot 15 jaar voor we gezonde mensen mentaal kunnen ‘upgraden’,” zegt Pedram Mohseni, hoogleraar techniek en informatica aan de Case Western Reserve University.
- Uit een onderzoek van cybersecuritybedrijf Kaspersky in 2020 blijkt dat 33% van de ondervraagden ‘enthousiast’ is over lichaamsverbeterende technologie, maar 69% vreest dat de technologie alleen beschikbaar zal zijn voor de rijken.
- Volgens het Kaspersky-onderzoek staat 36% van de vrouwen en 25% van de mannen open voor het ‘upgraden’ van bepaalde lichaamsdelen.
De ontwikkeling van human augmentation-technologie zal grote invloed hebben op onze samenleving. Op korte termijn ligt de focus op medische behandelingen en het herstellen van beschadigde lichaamsfuncties. Maar op de lange termijn kunnen we onze capaciteiten zó verbeteren dat we er als mensen fundamenteel door veranderen. Stel je voor: jouw kleinkinderen hebben misschien wel fysieke en mentale capaciteiten die nu nog ondenkbaar zijn.
De grenzen van het menselijk lichaam
Sta je er weleens bij stil wat je lichaam allemaal kan? Als mens zijn we voortdurend bezig om onze grenzen te verleggen. We willen graag sneller, sterker en slimmer worden – en nog veel meer. En tot voor kort deden wij dat op voor de hand liggende manieren. Denk aan opleidingen volgen om onze kennis uit te breiden, naar de sportschool om sterker en fitter te worden, en zo goed en gevarieerd mogelijk eten om gezond te blijven. En deze aanpak heeft voor de meeste mensen ongetwijfeld goede resultaten opgeleverd.
Maar er zit een grens aan wat we kunnen bereiken, hoe hard we ook studeren, hoe intensief we ook trainen of hoe gezond we ook eten. Het is een beetje als een computer die je beter en sneller probeert te maken door aan bestaande onderdelen te sleutelen – op een gegeven moment heb je het maximale bereikt. Maar daar lijkt nu verandering in te komen. Door nieuwe ontwikkelingen in human augmentation-technologie kunnen we de beperkingen van onze biologie misschien wel omzeilen. En dat zou weleens kunnen betekenen dat we heel anders gaan denken over wat ons lichaam allemaal kan.
Wat is human augmentation-technologie nou precies?
Met human augmentation-technologie kunnen we ons lichaam en ons denkvermogen verbeteren. Maar welke risico’s brengt dit met zich mee?
Human augmentation-technologie omvat in principe alle technologische ontwikkelingen die bedoeld zijn om ons lichaam beter te laten functioneren, ons denkvermogen een boost te geven of onze zintuigen te verbeteren. Er zijn inmiddels al heel wat verschillende innovaties op dit gebied, die je op verschillende manieren kunt indelen. Je kunt bijvoorbeeld kijken naar welk aspect van onze lichamelijke functies ze verbeteren.
Je lichaam verbeteren met technologie
Allereerst zijn er technologieën die onze zintuigen versterken. Deze zijn ontwikkeld om beter waar te nemen wat er om ons heen gebeurt, of om dat vermogen te herstellen als het verstoord is. Voorbeelden die je vast wel kent zijn cochleaire implantaten die geluid versterken voor mensen die slecht horen, of implantaten in het netvlies waardoor mensen die slecht zien weer iets kunnen waarnemen.
Dan zijn er technologieën die ons denkvermogen versterken. We kunnen nog niet zomaar kennis direct naar ons brein uploaden, maar we maken wel flinke stappen op dit gebied. Zo hebben we nu brain-computer interfaces (BCI’s) waarmee mensen met een verlamming computers en andere apparaten kunnen bedienen met hun gedachten. Best bijzonder, toch?
De derde categorie bestaat uit technologieën die zich richten op het verbeteren van onze fysieke mogelijkheden. Op dit gebied is de laatste jaren enorme vooruitgang geboekt. Dat zie je bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van steeds geavanceerdere kunstledematen, waarvan sommige heel precieze bewegingen mogelijk maken en zelfs tastgevoel kunnen doorgeven. Een andere interessante ontwikkeling zijn exoskeletten, die mensen met bewegingsproblemen helpen bij het lopen en extra ondersteuning bieden aan mensen met zwaar lichamelijk werk.
De mensheid verbeterd
Je kunt deze technologieën ook indelen op basis van hoe ze aansluiten bij onze bestaande mogelijkheden. Sommige technologieën zijn bedoeld om functies die verloren zijn gegaan na te bootsen of te herstellen. De cochleaire implantaten en geavanceerde kunstledematen die we net noemden vallen in deze categorie.
Andere technologieën vullen onze bestaande mogelijkheden aan door een extra laag functionaliteit toe te voegen. Een goed voorbeeld hiervan is een exoskelet dat dragers extra kracht en uithoudingsvermogen geeft, waardoor ze taken kunnen uitvoeren die normaal gesproken buiten hun fysieke grenzen liggen.
Maar het wordt pas echt interessant met technologieën waarmee we onze natuurlijke mogelijkheden kunnen overtreffen. Bestaande technologieën als implantaten in het netvlies en cochleaire implantaten zijn bedoeld om verloren functies te herstellen, maar met toekomstige ontwikkelingen zouden we weleens ‘super-human’-mogelijkheden krijgen. Stel je voor dat je een breder spectrum aan elektromagnetische frequenties zou kunnen waarnemen, waardoor je infrarood of ultraviolet licht kunt zien. Dat zou pas spectaculair zijn!
Wat betekent het om mens te zijn?
Deze technologieën kunnen ons leven en onze mogelijkheden dus enorm verbeteren. Maar ze roepen ook lastige ethische vragen op waar we niet omheen kunnen. Een van de grootste zorgen is dat niet iedereen toegang tot deze technologieën zal hebben – waardoor het verschil tussen rijk en arm nog groter wordt.
Zo zal er aan veel van deze hypermoderne technologieën waarschijnlijk een flink prijskaartje hangen. Als alleen rijke mensen het zich kunnen veroorloven om hun lichaam en brein te upgraden, worden de verschillen tussen de ‘haves’ en de ‘have nots’ nog veel groter dan ze al zijn. Stel je een wereld voor waarin rijke mensen letterlijk bovenmenselijke capaciteiten kunnen kopen, terwijl de rest van ons achter het net vist. Nogal een dystopisch toekomstbeeld, vind je ook niet?
En alsof dit allemaal niet problematisch genoeg is, is er ook nog de kwestie van veiligheid. Want laten we eerlijk zijn, vreemde voorwerpen in je lichaam laten implanteren is natuurlijk niet zonder gevaar. We moeten er absoluut zeker van zijn dat deze technologieën grondig getest en veilig zijn voordat we ze op grote schaal gaan gebruiken. Hiervoor zijn strenge richtlijnen, duidelijke regelgeving en goede controles nodig, zodat de mensen die voor zo’n upgrade kiezen geen gevaar lopen.
Bij technologieën die direct invloed hebben op onze hersenen krijgen we natuurlijk met nog meer ethische kwesties te maken. Sommige critici waarschuwen dat deze technologie gebruikt zou kunnen worden om iemands gedachten, gevoelens of gedrag te manipuleren. Dat klinkt misschien een beetje vergezocht, maar je kunt maar beter het zekere voor het onzekere nemen. We hebben dus duidelijke regels nodig om misbruik te voorkomen en ervoor te zorgen dat we de baas blijven over ons eigen brein.
Los van alle praktische zaken, roept het gebruik van deze technologieën ook diepere vragen op over wat het betekent om mens te zijn. Nu de grenzen tussen mens en machine steeds vager worden, moeten we wel even stilstaan bij hoe dit onze essentie zou kunnen veranderen. Kunnen we onszelf nog wel mens noemen als de helft van ons lichaam uit kunstmatige onderdelen bestaat? En wat doet het met de manier waarop we denken, voelen en met elkaar omgaan?
- Met ‘human augmentation’-technologie bedoelen we alle technologie die onze fysieke, mentale of zintuiglijke mogelijkheden kan vergroten of uitbreiden.
- Het gaat om een breed scala aan technologieën, van brain-computer interfaces tot cochleaire en retina-implantaten, kunstledematen en exoskeletten.
- De meeste bestaande technologieën zijn nu nog vooral gericht op het herstellen van verloren functies, maar toekomstige ontwikkelingen kunnen ons misschien wel mogelijkheden geven die onze natuurlijke overschrijden.
- Dit roept natuurlijk allerlei ingewikkelde ethische vragen op waar we goed over na moeten denken.
Een kijkje in de wereld van ‘human augmentation’
Bedrijven overal ter wereld komen met hun eigen technologische oplossingen die nu al een enorme impact hebben op mensen met een beperking, maar waarmee we in de toekomst misschien zelfs onze biologische grenzen kunnen verleggen.
Nu we weten wat human augmentation-technologie is en wat we ermee kunnen, is het tijd om wat recente ontwikkelingen onder de loep te nemen. BCI’s lijken het perfecte startpunt, vooral omdat ze de laatste tijd zoveel aandacht krijgen en discussie veroorzaken. Maar voordat we dieper ingaan op het waarom, moeten we eerst even uitleggen wat een BCI eigenlijk is.
Je hersenen als afstandsbediening
Een BCI-systeem werkt met elektrodes die in bepaalde delen van de hersenen geplaatst worden. Deze elektrodes vangen de elektrische signalen op waarmee onze hersencellen met elkaar communiceren. Door deze signalen te ontcijferen, kan de BCI onze gedachten en intenties vertalen naar opdrachten die een computer begrijpt. Deze baanbrekende technologie kent veel potentiële toepassingen. De belangrijkste daarvan is dat mensen met ernstige bewegingsbeperkingen er kunstledematen mee kunnen besturen of via computers kunnen communiceren – puur door eraan te denken.
Op dit moment is Neuralink zonder twijfel de bekendste naam in de wereld van BCI’s. Dit bedrijf van techmagnaat Elon Musk meldde in augustus 2024 dat het zijn hersenchip met succes bij een tweede patiënt had geïmplanteerd, iemand met een dwarslaesie. De eerste patiënt, die het apparaat een paar maanden eerder kreeg, had een vergelijkbare aandoening die hem vanaf zijn schouders verlamde. Dankzij het hersenimplantaat, dat ze toepasselijk Telepathy noemden, kon hij videogames spelen, internetten en berichten op social media plaatsen – ‘gewoon’ met zijn gedachten.
En dit is nog maar het begin. Musk wil deze technologie namelijk niet alleen gebruiken om mensen met hersenaandoeningen weer bewegingscontrole te geven of te helpen communiceren – al is dat zeker onderdeel van het plan. Uiteindelijk wil hij BCI’s bijvoorbeeld ook gebruiken om ons slimmer te maken, ons geheugen te verbeteren en ons op bijna onvoorstelbare manieren met elektronische apparaten te laten samenwerken. Stel je voor: met je gedachten op het internet surfen. Of razendsnel informatie uit je geheugen filteren, alsof je een ingebouwde Google-zoekmachine hebt. Of wat dacht je van complexe ideeën met anderen delen zonder dat er een woord wordt gezegd?
Een nieuwe kijk op zien
Een ander type human augmentation-technologie dat de laatste tijd veel aandacht krijgt, is het bionische oogimplantaat. Zo heeft het Californische bedrijf Science een visuele prothese ontwikkeld, de Science Eye, die het gezichtsvermogen van mensen met retinitis pigmentosa moet herstellen. Voor wie deze term niet kent: retinitis pigmentosa is een erfelijke aandoening die geleidelijk tot gezichtsverlies leidt. Het begint met nachtblindheid, daarna komt kokerzicht, en uiteindelijk wordt de patiënt volledig blind. Zacht uitgedrukt: geen prettige aandoening.
De Science Eye bestaat uit een bril met camera en een implantaat dat direct op het netvlies wordt geplaatst. De camera vangt visuele informatie uit de omgeving op, die vervolgens door het implantaat wordt verwerkt en omgezet in lichtpulsen. Deze lichtpulsen worden doorgegeven aan de netvliescellen, die op hun beurt signalen naar de hersenen sturen, waardoor de persoon visuele informatie kan waarnemen. Het is wel belangrijk om te weten dat je met de Science Eye niet gelijk weer perfect kunt zien. Je moet het zien als een soort low-resolution-beeldvorming, met minder detail en scherpte dan een normaal functionerend oog. Maar voor mensen die hun gezichtsvermogen volledig kwijt zijn, kan zelfs deze beperkte vorm van zien een wereld van verschil maken.
Natuurlijk is Science Eye niet het enige bedrijf dat met bionische oogimplantaten bezig is. Zo ontwikkelt ook Elon Musk’s Neuralink een eigen apparaat – Blindsight – maar dit werkt op een net iets andere manier. Neuralink implanteert namelijk een micro-elektrode array direct in de visuele cortex van de hersenen, die vervolgens specifieke neuronen in de cortex activeert, waardoor de persoon een visueel beeld kan waarnemen. Wat vooral indrukwekkend is aan dit Blindsight-apparaat is dat zelfs mensen die blind geboren zijn hier mogelijk door kunnen zien – mits hun visuele cortex niet beschadigd is.
Net als bij de Science Eye zal het zicht dat het Blindsight-apparaat in eerste instantie biedt vrij low-resolution zijn. We hebben het dan over basale vormen, patronen en contrasten, in plaats van gedetailleerde beelden. Maar Musk heeft behoorlijk wilde ambities voor de toekomst van deze technologie. “Om de verwachtingen goed te managen: het zicht zal in het begin low-resolution zijn, vergelijkbaar met Atari-graphics, maar uiteindelijk kun je er beter mee zien dan met je eigen ogen. Denk aan infrarood, ultraviolet of zelfs radar-golflengtes, net als Geordi La Forge,” zegt Musk, bescheiden als altijd.
Work hard(er), play hard(er)
Het volgende type human augmentation-technologie waar we het over gaan hebben – exoskeletten – bestaat al veel langer dan de technologieën die we eerder in dit artikel hebben besproken. Een exoskelet is in feite een robotisch frame dat de structuur en functie van het menselijk skelet en de spieren nabootst. Hier zitten motoren, hydrauliek en andere mechanische componenten in die ondersteuning bieden, bewegingen versterken en ervoor zorgen dat je je lichaam minder belast.
Exoskeletten hebben hun waarde al op verschillende manieren en in allerlei omgevingen bewezen – van medische revalidatie tot logistiek en productie. Zo hebben ze patiënten met ruggenmergletsel en andere neurologische aandoeningen (bijvoorbeeld als gevolg van een beroerte) geholpen om weer wat zelfstandiger te functioneren. Ook helpen ze werknemers met het tillen van zware lasten en het uitvoeren van repetitieve taken, zodat ze minder snel moe worden en de kans op letsel en blessures afneemt. Ondanks deze belangrijke voordelen kent deze technologie ook de nodige beperkingen. De huidige exoskeletten zijn vaak nog log, zwaar en stug, en sluiten niet goed aan bij het lichaam en de wensen van de gebruiker. Dit maakt ze oncomfortabel, beperkt de bewegingsvrijheid en leidt in sommige gevallen zelfs tot onveilige situaties.
Maar gelukkig komt daar binnenkort verandering in. Onderzoekers van de Canterbury Christ Church University hebben namelijk een nieuw exoskelet voor de benen ontwikkeld, dat speciaal is bedoeld voor kinderen met neurologische aandoeningen als cerebrale parese. Het apparaat wordt door een slim algoritme bestuurd. Dat algoritme is op een enorme database aan looppatronen getraind, waardoor het de bewegingen van de gebruiker direct kan analyseren en zelfs kan voorspellen wat diegene wil gaan doen. Zo kan het exoskelet precies op het juiste moment één of meer van de zes strategisch geplaatste motoren activeren, nog voordat de gebruiker begint te bewegen. En dat zorgt weer voor een veel natuurlijkere beweging.
Naarmate deze technologie zich verder ontwikkelt, komen we exoskeletten waarschijnlijk steeds vaker tegen – in ziekenhuizen, fabrieken, op bouwplaatsen en misschien zelfs gewoon in het dagelijks leven. Ze helpen ouderen om langer mobiel en zelfstandig te blijven, zodat ze een actieve rol in de samenleving kunnen blijven spelen. Daarnaast zorgen ze ervoor dat mensen met een fysieke beperking zich letterlijk minder beperkt voelen.
Maar waarom zouden we daar stoppen? Als exoskeletten nog geavanceerder, lichter en flexibeler worden, wordt er nog veel meer mogelijk. Stel je eens voor: harder rennen dan een olympisch atleet, voorwerpen tillen waar je normaal een hijskraan voor nodig hebt, of zelfs op plekken komen wat voor mensen nu nog niet mogelijk is.
Geen wachtlijsten meer voor orgaantransplantaties
Een artikel over technologie die het menselijk lichaam verbetert, is natuurlijk niet compleet zonder het over kunstorganen te hebben. De cijfers laten zien hoe hard deze technologie eigenlijk nodig is. Alleen al in de Verenigde Staten staan er meer dan 100.000 mensen op een wachtlijst voor een orgaantransplantatie – en hun leven hangt letterlijk af van het vinden van een geschikte donor. Zo wacht het grootste deel van deze patiënten, ruim 85 procent, bijvoorbeeld op een nieuwe nier.
Ondanks dat nieren ook door levende donoren kunnen worden afgestaan, blijft er een schrijnend tekort aan deze organen. Bovendien is het vinden van een geschikte match tussen donor en ontvanger ook nog eens ontzettend ingewikkeld. Tel daarbij op dat doneren altijd risico’s met zich meebrengt, en het resultaat is dat veel patiënten jarenlang moeten wachten – terwijl hun gezondheid met de dag achteruitgaat. Maar wat als we helemaal geen donororganen meer nodig hadden?
Een van de meest veelbelovende ontwikkelingen komt uit Californië, waar wetenschappers van The Kidney Project werken aan een kunstnier die volledig in het lichaam kan worden geplaatst. Een gewone dialyse filtert alleen afvalstoffen en overtollig vocht uit het bloed, maar deze kunstnier kan veel meer. Het doel is om alle functies van een echte nier na te bootsen, zoals het aanmaken van urine. Bijzonder is dat het apparaat geen batterij nodig heeft – het gebruikt gewoon de bloeddruk van de patiënt als energiebron. Als de kunstnier eenmaal is geplaatst, kan hij daardoor zelfstandig blijven werken zonder dat er regelmatig onderhoud of vervanging nodig is.
Ook het Amerikaanse bedrijf SynCardia maakt grote stappen op dit gebied met hun Total Artificial Heart (TAH) – een revolutionair apparaat dat ontwikkeld is voor patiënten met ernstig hartfalen. Waar andere apparaten het hart alleen ondersteunen of deels vervangen, vervangt de TAH het hele hart. De kunstmatige hartpomp komt direct in de borstkas van de patiënt. Het systeem bestaat uit twee delen: het kunsthart zelf en een aansturing van buitenaf. Het kunsthart is gemaakt van sterke materialen die het lichaam goed verdraagt en heeft twee kamers die het pompende hart nabootsen. Twee slangen lopen vanuit het kunsthart via de buik naar buiten. Die verbinden het kunsthart met de externe aansturing, die de patiënt in een speciale rugzak draagt.
Wereldwijd hebben inmiddels zo’n 2.000 patiënten een TAH gekregen, en de resultaten zijn verbluffend. Een groot deel van deze patiënten hoefde niet in het ziekenhuis te blijven en heeft inmiddels hun dagelijkse leven weer kunnen oppakken, zonder nog last te hebben van hun ernstige hartklachten. Ze kunnen weer lopen, werken en tijd met hun naasten doorbrengen. De TAH wordt nu vooral gebruikt als tijdelijke oplossing om patiënten in leven te houden tot er een donorhart beschikbaar komt. Maar het apparaat lijkt ook voor langere tijd te kunnen werken. Zo leven verschillende patiënten nu al meer dan vijf jaar met het apparaat.
- Neuralink heeft bij twee verlamde mensen hersenimplantaten geplaatst waardoor ze met alleen hun gedachten kunnen gamen, internetten en social mediaberichten plaatsen.
- Neuralink en Science ontwikkelen implantaten voor het netvlies waardoor blinde mensen weer kunnen zien.
- Onderzoekers in Canterbury hebben een slim exoskelet ontwikkeld waarmee kinderen met aandoeningen als cerebrale parese natuurlijker kunnen bewegen.
- The Kidney Project en The Artificial Heart werken aan kunstorganen die wachtlijsten voor transplantaties binnenkort misschien overbodig maken.
“Ik zie nu echt geen enkele toepassing die de moeite waard is om zo’n risicovolle operatie voor te ondergaan.”
Anne Vanhoestenberghe, hoogleraar aan King’s College London
Spelen we voor god?
Medisch specialisten zijn het erover eens dat human augmentation-technologie een doorbraak kan betekenen voor mensen met een beperking. Maar over gebruik bij gezonde mensen zijn ze minder enthousiast.
De meningen van experts over de toekomst van human augmentation-technologie lopen nogal uiteen. Sommigen verwachten dat we het steeds vaker gaan tegenkomen en dat het een steeds grotere rol gaat spelen in ons dagelijks leven. “Het duurt denk ik niet lang meer voor we human augmentation-technologie gaan gebruiken om sneller beslissingen te nemen en informatie te verzamelen,” zegt Shaun Gregory, adjunct-hoofd van de afdeling Werktuigbouwkunde en Lucht- en Ruimtevaarttechniek aan de Queensland University of Technology. “Binnenkort hebben we waarschijnlijk systemen die ons direct alle informatie geven die we nodig hebben als we ergens niet uitkomen, en die ons helpen keuzes te maken. Misschien worden we er zelfs slimmer van.”
Anderen zijn wat terughoudender, vooral als het gaat om het ‘upgraden’ van gezonde mensen. Met name hersenimplantaten liggen onder een vergrootglas. “Ik zie nu echt geen enkele toepassing die de moeite waard is om zo’n risicovolle operatie voor te ondergaan,” zegt Anne Vanhoestenberghe, hoogleraar actieve medische implantaten aan King’s College London. “Denk er zelf eens over na: zou jij een hersenoperatie riskeren alleen maar om een pizza te kunnen bestellen op je telefoon?”
Pedram Mohseni, hoogleraar elektrotechniek en computerwetenschappen aan Case Western Reserve University, denkt er net zo over. “Volgens mij duurt het nog zeker 10 tot 15 jaar voor we gezonde mensen mentaal kunnen ‘upgraden’,” legt hij uit. “Het is wel duidelijk dat we ons met neurotechnologie voorlopig vooral blijven focussen op mensen met hersenaandoeningen.”
De meeste experts zijn het erover eens dat human augmentation-technologie veel ethische vragen oproept. “Het grootste probleem is dat deze apparaten en transplantaties niet voor iedereen beschikbaar zijn,” zegt Gregory. “In armere landen kunnen ze dit soort technologie gewoon niet betalen. En ze hebben ook niet genoeg getraind medisch personeel om de implantaten te plaatsen of transplantaties uit te voeren. Die mensen hebben dus geen toegang tot deze technologie.”
Maar dat is niet het enige waar experts zich zorgen over maken. “Je kunt het eigenlijk op verschillende manieren bekijken,” legt Julian Koplin van het Monash Bioethics Centre uit. “Aan de ene kant kun je je afvragen: als we gaan veranderen wat het betekent om mens te zijn, is dat dan wel oké? Spelen we dan niet voor god? Doen we dingen die we eigenlijk niet zouden moeten doen? En wat als we grote fouten maken? Want als we te snel gaan met innoveren, kunnen er situaties ontstaan waar we niet goed over hebben nagedacht. Of we zien de risico’s gewoon niet aankomen.”
Een beter leven?
De meeste mensen staan nog niet om human augmentation-technologie te springen. Ze maken zich vooral zorgen dat niet iedereen er toegang toe heeft.
We weten dus dat experts behoorlijk wat vraagtekens zetten bij human augmentation, maar hoe denkt het grote publiek erover? Ook zij lijken hun twijfels te hebben. Uit een onderzoek van Pew Research uit 2022 blijkt dat 56% van de ondervraagden hersenimplantaten een slecht idee vindt voor de samenleving. Maar 13% ziet het juist weer als iets positiefs. Ongeveer 57% maakt zich zorgen dat hersenimplantaten waardoor je slimmer wordt de kloof tussen rijk en arm alleen maar groter zullen maken.
Ook over andere vormen van human augmentation-technologie lopen de meningen uiteen. Zo weet 42% van de ondervraagden niet wat voor invloed exoskeletten op de samenleving zullen hebben, en bij genetische aanpassingen twijfelt 39%. Op de vraag of deze ontwikkelingen het leven beter maken, denkt 32% dat robotische exoskeletten met ingebouwde AI de werkomstandigheden zullen verbeteren. 31% denkt juist van niet.
Ondanks alle twijfels zou de meerderheid human augmentation wel steunen als het wordt gebruikt om de mensheid vooruit te helpen. Dat blijkt uit een onderzoek van cybersecuritybedrijf Kaspersky uit 2020. Het onderzoek laat ook zien dat 33% van de ondervraagden ‘enthousiast’ is over human augmentation. Ongeveer 36% van de vrouwen en 25% van de mannen staat open voor het ‘upgraden’ van bepaalde lichaamsdelen. Maar toch maakt 69% zich zorgen dat de technologie alleen beschikbaar zal zijn voor rijke mensen.
Leerpunten
Wat kunnen we hier nu uit opmaken? Elke doorbraak in human augmentation – of het nou gaat om een levensreddend kunstorgaan of een hersenimplantaat dat beschadigde zintuigen herstelt – geeft mensen nieuwe mogelijkheden en kan hun beperkingen verminderen of zelfs helemaal wegnemen. Deze technologieën kunnen ons uiteindelijk helpen om lichamelijke tekortkomingen te overwinnen die we tot voor kort gewoon moesten accepteren.
Toch roept human augmentation, zoals we in dit artikel hebben gezien, belangrijke vragen op over gelijkheid, identiteit en wat het betekent om mens te zijn. Zullen deze technologieën de verschillen in onze samenleving verkleinen of juist groter maken? En hoe zorgen we voor een eerlijke en ethische verdeling van de voordelen én een brede beschikbaarheid van deze technologieën?
Er zijn geen eenvoudige antwoorden op deze vragen, en iedereen kijkt er anders tegenaan. We moeten allemaal voor onszelf bepalen wat we vinden van de ethische, sociale en persoonlijke kant van deze technologieën. Sommige mensen kunnen niet wachten om zichzelf te ‘upgraden’ – ze zien het als een natuurlijke volgende stap in onze ontwikkeling. Anderen gruwelen bij het idee om aan zichzelf te sleutelen en gaan liever door het leven met wat ze van nature hebben meegekregen. Hoe sta jij daarin?
