- Deze rolstoel bestuur je met je gedachten
- Rolstoelgebruikers in Singapore krijgen stadskaarten met obstakelvrije routes
- Nieuwe app van Estée Lauder helpt mensen met een visuele beperking bij het aanbrengen van make-up
- AI-robot ELLiQ rekent af met eenzaamheid
Door de stijgende levensverwachting en dalende geboortecijfers vergrijst de wereldbevolking snel. Een van de grootste gevolgen hiervan is dat steeds meer mensen ondersteunende technologie nodig zullen hebben om dagelijkse taken uit te voeren. Ondersteunende technologie is elk item, systeem of product waarmee mensen met een beperking taken kunnen uitvoeren die anders te uitdagend of onmogelijk zouden zijn. Deze hulpmiddelen zijn voor meer dan een miljard mensen wereldwijd essentieel en helpen hen zelfstandiger te leven. Zo zorgen mobiliteitshulpmiddelen als rolstoelen en communicatieapparatuur ervoor dat mensen die niet (meer) kunnen spreken zich beter kunnen redden. Denk aan aankleden, koken en communiceren.
Geschikte ondersteunende technologie kan het leven van veel mensen dus enorm veranderen. Toch zijn er nog steeds grote uitdagingen op het gebied van beschikbaarheid en betaalbaarheid van deze essentiële technologieën. Dankzij de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, het Internet of Things en 3D-printing zijn er nu echter veelbelovende mogelijkheden om ondersteunende oplossingen te verbeteren. Onderzoekers gebruiken deze nieuwe technologieën om hulpmiddelen te ontwikkelen die beter op de gebruiker reageren, makkelijker aanpasbaar zijn en naadloos in het dagelijks leven integreren. Ondersteunende apparaten bestaan natuurlijk al langer, maar innovaties als machine learning en connectiviteit kunnen hun functionaliteit, toegankelijkheid en gebruiksgemak enorm verbeteren. In dit artikel bekijken we de meest opwindende ontwikkelingen op het gebied van ondersteunende technologie; ontwikkelingen die miljoenen mensen met een beperking wereldwijd meer zelfstandigheid en betere levenskwaliteit beloven.
“Ongeveer 131,800,000 mensen wereldwijd — 1.85 procent van de wereldbevolking — hebben een rolstoel nodig”.
Wheelchair Foundation
Deze rolstoel bestuur je met je gedachten
Mobiliteit betekent vrijheid. Voor de ongeveer 1,85 procent van de wereldbevolking die afhankelijk is van een rolstoel, kan toegankelijke en intuïtieve mobiliteitstechnologie een enorme positieve invloed hebben op hun zelfstandigheid en kwaliteit van leven. Maar de traditionele joystickbediening op de meeste elektrische rolstoelen levert voor veel gebruikers uitdagingen op. Zo moet je, om een rolstoel met een joystick soepel en veilig te kunnen besturen, aanzienlijke hand- en polsbehendigheid hebben. Maar voor mensen met een dwarslaesie, cerebrale parese, multiple sclerose en andere aandoeningen die de hand- en armfunctie beïnvloeden — wat vaak voorkomt bij rolstoelgebruikers — vormen joysticks vaker een belemmering voor mobiliteit dan een hulpmiddel. Zonder geschikte ondersteunende technologie kunnen sommige rolstoelgebruikers zich zelfs in hun eigen huis niet zonder de hulp van een zorgverlener van de ene kamer naar de andere verplaatsen. Deze sterke afhankelijkheid van anderen kan iemands vrijheid en zelfstandigheid enorm beperken. Zelfs de kleinste dagelijkse handelingen, waar de meesten van ons niet eens bij nadenken — zoals een snack uit de koelkast pakken of naar het toilet gaan — worden hierdoor soms onmogelijk. Gelukkig zorgen recente innovaties op het gebied van machine learning en neurale interfaces ervoor dat onderzoekers de functionaliteit van ondersteunende technologieën aanzienlijk kunnen verbeteren.
Zo hebben ingenieurs van de Deakin University in Australië samen met de med-tech startup Control Bionics een slimme module gecreëerd met de naam Drove. Met deze module kun je elke elektrische rolstoel in een gedachtegestuurde versie veranderen. Technici kunnen bepaalde routes in je huis uitzetten, waarna Drove de rolstoel automatisch van de ene naar de andere locatie stuurt. In plaats van te wachten tot een zorgverlener je duwt, kun je je nu — met je gedachten — soepel van slaapkamer naar keuken naar woonkamer verplaatsen. Met de NeuroNode, een draagbare controller, wordt dit allemaal mogelijk. Deze controller maakt gebruik van elektromyografie (EMG) sensoren om elektronische impulsen van je hersenen op te vangen en de bijbehorende commando’s uit te voeren. Om de module te gebruiken, kijk je eerst naar de gewenste locatie, zoals ‘keuken’ of ‘badkamer’, op een tablet die op je rolstoel is bevestigd. Vervolgens klik je met je gedachten op het icoontje, waarna de rolstoel in beweging komt en het vooraf bepaalde traject volgt. Drove maakt gebruik van stickers die aan het plafond zijn bevestigd en door een camera worden gevolgd. Zo zorgt het systeem ervoor dat de rolstoel gaat waar hij moet gaan.
Hier zit echter ook de grootste tekortkoming van het huidige ontwerp. Je moet namelijk eerst op een van de vooraf ingestelde routes zien te komen voordat de automatische besturing geactiveerd wordt. Toekomstige versies zullen mogelijk gebruikmaken van machine learning voor een dynamischere routeplanning. Maar de ingenieurs hebben voor de huidige opzet gekozen omdat dit een betrouwbaarder en voordeliger alternatief was. De module is ook uitgerust met sensoren die obstakels detecteren. Als er iets in de weg komt, zorgen deze sensoren ervoor dat de rolstoel stopt. Gedachtegestuurde systemen als Drove — hoewel deze nog niet perfect zijn — geven een voorproefje van hoe opkomende technologieën de mobiliteit en waardigheid van rolstoelgebruikers kunnen herstellen. De betaalbaarheid blijft wel een uitdaging, maar deze innovaties laten zien wat er mogelijk is als hulpmiddelen doordacht ontworpen worden. De mogelijkheid om weer zelfstandig door het huis te bewegen kan mensen met een beperking een zekere mate van zelfstandigheid teruggeven en het leven daardoor een stuk aangenamer maken.
Rolstoelgebruikers in Singapore krijgen stadskaarten met obstakelvrije routes
Navigeren door het bruisende stedelijke landschap van Singapore is voor rolstoelgebruikers die in de stad wonen elke dag een uitdaging. “Wij kunnen niet zo spontaan leven”, legt Sherena Loh uit, directeur van de Muscular Dystrophy Association (Singapore) (MDAS). “Als je me nu belt om ergens heen te gaan en ik ken de omstandigheden niet, kan ik niet spontaan zeggen dat ik je daar zal ontmoeten”. Als rolstoelgebruiker moet Sherena meestal eerst uitgebreid onderzoek doen en van tevoren plannen maken voordat ze onbekende plaatsen bezoekt. Ze noemt het ‘huiswerk doen’. Maar daar komt binnenkort verandering in. Dankzij een nieuw initiatief van de Singapore Land Authority (SLA), worden in de nationale OneMap-app namelijk ‘rolstoeltoegankelijke routes’ opgenomen. Hierdoor kunnen rolstoelgebruikers zelfstandiger en met meer vertrouwen door de stad navigeren. De nieuwe feature, die in maart wordt uitgerold, toont ook routes met rolstoelvriendelijke voorzieningen, zoals overdekte looppaden, hellingen, trottoirs, zebrapaden en voetgangersbruggen met liften. Naast bestaande features, zoals het plannen van routes met het OV, de fiets of de auto, biedt de app ook gesproken navigatie. Denk bijvoorbeeld aan waarschuwingen wanneer je drukke wegen nadert.
Tot nu toe is er met behulp van geospatiale kunstmatige intelligentie ongeveer 1.100 kilometer aan toegankelijke routes door de stad in kaart gebracht. Om de app te finetunen, heeft SLA verschillende testrondes uitgevoerd in samenwerking met SG Enable, een organisatie voor mensen met een beperking. Tijdens deze testfase hebben meer dan 100 rolstoelgebruikers de app gedurende een periode van vier maanden uitgeprobeerd. Op basis van hun feedback heeft SLA bijvoorbeeld de navigatiefunctie van de app verbeterd. Zo is het lettertype vergroot en zijn er luidere waarschuwingen wanneer je bij een kruispunt of zebrapad in de buurt komt. SLA heeft ook plannen om in de toekomst veiligere routeopties en waarschuwingen voor steile hellingen toe te voegen. Daarnaast werken ze samen met SBS Transit om het aantal rolstoelvriendelijke routes in de buurt van OV-knooppunten uit te breiden, waardoor een nog groter deel van Singapore voor iedereen beter toegankelijk wordt. In samenwerking met gebouweigenaren kunnen op den duur ook binnenruimten als winkelcentra en treinstations in kaart gebracht worden. Hoewel deze aangepaste navigatie in eerste instantie voor rolstoelgebruikers bedoeld is, hebben anderen met mobiliteitsproblemen hier natuurlijk ook baat bij, zoals senioren en ouders met kinderwagens. “Met dit nieuwe initiatief vullen we een gat in de markt”, legt Amy Khor uit, Senior Minister of State bij het Ministerie van Transport en het Ministerie van Duurzaamheid en Milieu. “Tot voor kort maakten routeplanners op de meeste platforms namelijk geen onderscheid tussen reguliere voetgangersroutes en routes die ook toegankelijk zijn voor mensen met een beperking”.
Nieuwe app van Estée Lauder helpt mensen met een visuele beperking bij het aanbrengen van make-up
Voor mensen met een normaal gezichtsvermogen is het aanbrengen van make-up iets alledaags waar ze niet over na hoeven te denken. Maar voor miljoenen slechtzienden wereldwijd kan zelfs deze simpele handeling een enorme uitdaging — zelfs een onmogelijke opgave — zijn. Omdat ze in de spiegel niet goed kunnen zien of hun lippenstift of oogschaduw gelijkmatig is aangebracht, hebben slechtzienden vaak de hulp van anderen nodig. Maar dankzij een nieuwe app, ontwikkeld door de Estée Lauder Companies (ELC), kan daar binnenkort verandering in komen. Met de Voice-Enabled Makeup Assistant (VMA), zoals de app heet, kun je als slechtziende zelfstandig make-up aanbrengen en een verzorgde look bereiken, zonder afhankelijk te zijn van iemand anders. Je hoeft alleen een eenvoudige spraakopdracht te geven en vervolgens wordt de geavanceerde spiegeltechnologie in de app geactiveerd om de make-up op je gezicht in realtime te analyseren. Zo identificeert de app plekken waar je make-up mogelijk ongelijkmatig is aangebracht of waar je nog wat moet bijwerken. Vervolgens krijg je stapsgewijze audio-instructies om deze problemen te verhelpen.
“Wij zetten ons in om innovatieve technologische oplossingen te ontwikkelen die beauty echt voor iedereen toegankelijk maken”, aldus Michael Smith, Chief Information Officer bij The Estée Lauder Companies. “We zijn ontzettend blij dat we miljoenen slechtzienden de ervaring kunnen bieden om zelfstandig make-up aan te brengen”. Oplossingen als de VMA-app zijn een belangrijke mijlpaal voor de beauty-industrie, waarin vaak geen rekening wordt gehouden met de behoeften van mensen met een beperking. Het bedrijf is van plan de features van de app in de toekomst nog verder uit te breiden, zoals make-up tutorials en verschillende looks om uit te kiezen. “Wij als bedrijf zetten ons volledig in om bij te dragen aan een inclusieve beautybranche”, aldus Monica Rastogi, ELC’s Executive Director voor Corporate Cultural Relevancy, Inclusion & Diversity. “Met de lancering van onze Voice-Enabled Makeup Assistant zetten we een belangrijke stap naar een wereld waarin make-up voor iedereen toegankelijk is. We willen de drempels die mensen ervan weerhouden om beautyproducten en -diensten te gebruiken wegnemen”.
“Naast de baanbrekende resultaten in het verminderen van eenzaamheid, zien we dat ElliQ ook de gezondheid, het welzijn en het gedrag positief beïnvloedt”.
Dor Skuler, CEO en medeoprichter van Intuition Robotics
AI-robot ELLiQ rekent af met eenzaamheid
Bij veel mensen met een beperking sluipt eenzaamheid vaak ongemerkt hun leven binnen. Boodschappen laten ze noodgedwongen bezorgen en rekeningen betalen ze online. Ze komen soms dagenlang hun huis niet uit en zien haast geen vrienden meer. Uiteindelijk bestaat hun wereld vaak nog maar uit een paar kamers. Deze eenzaamheid kan enorm zwaar wegen. Uit onderzoeken blijkt zelfs dat sociaal isolement net zo schadelijk kan zijn als elke dag 15 sigaretten roken. Zo vergroot het de kans op hartproblemen, dementie en vroegtijdig overlijden. Gelukkig beginnen zorgverleners de ernst van deze verborgen epidemie in te zien en richten zich op manieren om de toenemende eenzaamheid aan te pakken. Maar mensen die nu eenzaam zijn hebben dringend hulp nodig. Gelukkig kan ElliQ oplossingen bieden. Deze robot, die een beetje lijkt op een Pixar-lamp met zijn gladde witte plastic en draaiende kop die oplicht als hij praat, is ontwikkeld door Intuition Robotics uit Tel Aviv. ElliQ is AI-gestuurd en speciaal ontworpen om senioren en mensen met een beperking gezelschap te houden. Hij stelt vragen en luistert geduldig. Hij maakt graag een gezellig praatje, houdt van grapjes, stelt leuke activiteiten voor, herinnert je aan dagelijkse taken en helpt je om met dierbaren te videobellen. Door zijn warme stem en sprekende aanwezigheid geeft ElliQ je het gevoel dat hij echt om je geeft.
In tegenstelling tot andere spraakgestuurde apparaten kan ElliQ zelfs empathie tonen en daardoor ook vertrouwen creëren en diepere, betekenisvollere relaties aangaan. Door regelmatig met je te praten, leert ElliQ voortdurend bij over jouw persoonlijkheid, interesses en behoeften en kan hij de interactie helemaal op jou afstemmen. Onder de motorkap maakt ElliQ gebruik van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van generatieve AI. Daarmee creëert hij een realistischere, meeslepende gesprekservaring en bouwt hij een emotionele band met je op. Voor velen die worstelen met een beperking en eenzaamheid is ElliQ een reddingslijn: niet alleen iemand om mee te praten, maar ook iemand die je aan het lachen maakt en je het gevoel geeft je echt te begrijpen. En de resultaten liegen er niet om. Volgens het bedrijf zegt 95 procent van de gebruikers dat ze zich dankzij ElliQ beter en minder eenzaam voelen. Maar liefst 90 procent geeft aan dat hij hun levenskwaliteit heeft verbeterd. “We hebben gezien welke directe impact eenzaamheid heeft op onze oudere bevolking, maar we hebben ook de positieve resultaten gezien die onze AI en technologie hebben op senioren”, zegt Dor Skuler, CEO en medeoprichter van Intuition Robotics. “Naast de baanbrekende resultaten in het verminderen van eenzaamheid, zien we dat ElliQ ook de gezondheid, het welzijn en het gedrag positief beïnvloedt”.
Een laatste overweging
Van gedachtegestuurde rolstoelen tot make-upapps voor mensen met een visuele beperking: opkomende technologieën nemen steeds meer drempels weg en openen nieuwe deuren voor mensen met een beperking in mobiliteit of zintuiglijke waarneming. Maar om echte vooruitgang te boeken, is er meer nodig dan alleen technische innovatie. Ook een verandering in onze maatschappelijke houding is essentieel. Zelfs nu ontwikkelaars met innovatieve oplossingen komen om de toegankelijkheid te verbeteren, blijven stigma’s en een gebrek aan publiek bewustzijn grote obstakels voor mensen die afhankelijk zijn van hulpmiddelen. Zo hebben rolstoelgebruikers nog altijd te maken met ontoegankelijke omgevingen en vooroordelen die hen het gevoel geven er niet bij te horen. Technologie alleen is dus niet genoeg om ervoor te zorgen dat mensen met een beperking volwaardig kunnen meedoen.
Om hulptechnologie echt waardevol — en betaalbaar — te maken en de inclusie te bevorderen, hebben we een aanpak nodig die verder gaat dan alleen de techniek. Ingenieurs moeten out-of-the-box blijven denken, maar bij het ontwerpen ook de behoeften en ervaringen van gebruikers als uitgangspunt nemen. Ondertussen is het aan de politiek om de toegankelijkheid te bevorderen en te investeren in onderzoek naar hulptechnologie. En laten we onze zorgverleners niet vergeten: zij moeten leren hoe ze hulpmiddelen kunnen voorschrijven die zijn afgestemd op de unieke behoeften van elke patiënt. En dan komen we ook zelf nog aan zet. Hoe kijken wij eigenlijk naar mensen met een beperking? De innovaties in dit artikel geven hoop voor de toekomst en laten zien hoe technologie mensen vooruit kan helpen. Maar de sleutel tot succes ligt niet alleen in slimme technologie en computersoftware. Het gaat ook om hoe wij met ‘andere’ mensen omgaan, hoe wij zorgen voor kwetsbare mensen en hoe wij samen bouwen aan een samenleving waarin iedereen meetelt. De mate waarin deze veranderingen onze maatschappij beïnvloeden, hangt af van ons allemaal. Dus, hoe draag jij bij aan een samenleving waarin iedereen niet alleen meetelt maar ook daadwerkelijk kan meedoen?
